อาณาจักรละโว้
 | บทความนี้ยังต้องการเพิ่มแหล่งอ้างอิงเพื่อพิสูจน์ความถูกต้อง |
อาณาจักรละโว้ | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 993–1931 | |||||||||||||
 พ.ศ. 1543–1643 ฟ้า: อาณาจักรละโว้ แดง: อาณาจักรเขมร เขียว: อาณาจักรหริภุญชัย เขียวอ่อน: อาณาจักรศรีวิชัย เหลือง: จามปา น้ำเงิน: ไดเวียต ชมพู: อาณาจักรพุกาม | |||||||||||||
| เมืองหลวง | ละโว้ (993–1630) อโยธยา (1630–1892) อยุธยา (1893–1931) | ||||||||||||
| ภาษาทั่วไป | มอญโบราณ เขมรโบราณ ไทยโบราณ | ||||||||||||
| ศาสนา | ศาสนาฮินดู พุทธเถรวาท พุทธมหายาน | ||||||||||||
| การปกครอง | ราชาธิปไตย | ||||||||||||
| พระมหากษัตริย์ | |||||||||||||
• 1595–1612 | พระเจ้าจันทโชติ | ||||||||||||
• 1625–1630 | พระนารายณ์ | ||||||||||||
• 1632–1654 | พระเจ้าหลวง | ||||||||||||
• 1654–1708 | พระเจ้าสายน้ำผึ้ง | ||||||||||||
• 1708–1748 | พระเจ้าธรรมิกราชา | ||||||||||||
• 1748–1796 | พระเจ้าอู่ทอง | ||||||||||||
• 1796–1823 | พระเจ้าชัยเสน | ||||||||||||
• 1823–1844 | พระเจ้าสุวรรณราชา | ||||||||||||
• 1844–1853 | พระเจ้าธรรมราชา | ||||||||||||
• 1853–1887 | พระเจ้าบรมราชา | ||||||||||||
• 1887–1912 | สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 | ||||||||||||
| สภานิติบัญญัติ | Ahabhushan Mahakosh | ||||||||||||
| ยุคประวัติศาสตร์ | ยุคกลาง | ||||||||||||
• ก่อตั้ง | 993 | ||||||||||||
• รวมเข้ากับอาณาจักรอยุธยา | 1931 | ||||||||||||
| |||||||||||||
| ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ |  ไทย พม่า | ||||||||||||
| ประวัติศาสตร์ไทย |
|---|
 |
| ตัวเลขในวงเล็บ หมายถึง ปีพุทธศักราช |
อาณาจักรละโว้ บ้างเรียก ลวรัฐ หรือ ละโว้โยทิยา เป็นอาณาจักรโบราณในมณฑลอำนาจแห่งหนึ่งในอดีต ซึ่งตั้งอยู่บนฝั่งซ้ายของลุ่มน้ำเจ้าพระยา สถาปนาขึ้นราวปลายยุคทวารวดี มีศูนย์กลางอำนาจอยู่ที่ลวปุระ (ปัจจุบันคือเมืองลพบุรี)
อาณาจักรละโว้สันนิษฐานว่าเป็นอาณาจักรของชาวมอญโบราณแรกเริ่ม เช่นเดียวกันกับ ทวารวดีและอาณาจักรหริภุญชัย ก่อนที่จะกลายมาเป็น เสียน หรือ สยาม จนถึงหลังการสถาปนาอาณาจักรอยุธยา อาณาจักรละโว้ได้ถูกผนวกเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยา ชื่อเรียกของอาณาจักรละโว้ในเอกสารจีนคือ หลอหู
นามอาณาจักร
]- สฺรุกลฺโว (ศิลาจารึกศาลเจ้าเมืองลพบุรี หลักที่ 21 K.412)
- ลโวทยปุรํ (ลโวทยปุระ, Lavodayapura) (ศิลาจารึกปราสาทพระขรรค์ บทที่ 116)
- ลวปุระ (ศิลาจารึก K.1198 (Ka.18) พ.ศ. 1545ชินกาลมาลีปกรณ์ และจามเทวีวงศ์)
- ลวะรัฐ (ใน ตำนานไตทางเหนือ)
- ละโว้โยทิยา (ใน พงศาวดารล้านช้าง)
- เมืองละโว้ (ใน พงศาวดารเหนือ)
- โหลฮกก๊ก (แดนละโว้) หรือ หลอหู (แต้จิ๋วเรียกว่า ล่อฮก) (ในบันทึก จดหมายเหตุจีน พ.ศ. 1832)
ประวัติศาสตร์
]ตามข้อมูลที่ปรากฏเกี่ยวกับเมืองละโว้ มีข้อมูลอยู่ในพงศาวดารเหนือพอจะสรุปได้ว่าเมืองละโว้มีมาตั้งแต่ พ.ศ. 1002 แล้ว มีเมืองลพบุรีเป็นเมืองหลวงตั้งอยู่ทางภาคกลางในบริเวณลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา มีอาณาเขตตั้งแต่ชัยนาทลงมาจนถึงเขตประจวบคีรีขันธ์ ทางด้านตะวันตกจดมะริด ทวาย ด้านตะวันออกจดนครราชสีมา
ลพบุรีเคยเป็นเมืองสำคัญของอาณาจักรทวารวดีมาก่อน เคยมีความรุ่งเรืองในด้านพระพุทธศาสนามาแต่โบราณ ตำนานมูลศาสนา กล่าวว่าพระเจ้ากรุงละโว้ได้ส่งพระนางจามเทวี ราชธิดาไปครองเมืองหริภุญชัย (ลำพูน) เพื่อเผยแผ่พระพุทธศาสนาในดินแดนภาคเหนือ
จากการขุดค้นทางโบราณคดีปรากฏว่าตั้งแต่อำเภอชัยบาดาลถึงอำเภอพัฒนานิคม จังหวัดลพบุรี ล้วนแต่มีหลักฐานเกี่ยวกับมนุษย์ในอดีตที่ยาวนานมาแล้ว จากชุมชนขนาดย่อมขยายเป็นเมืองเล็ก ๆ จนกระทั่งรวมตัวกันเป็นอาณาจักรหรือเขตปกครองที่เป็นส่วนย่อยของประเทศ ราวพุทธศตวรรษที่ 10-12 ละโว้กลายเป็นอาณาจักรหรือเมืองขนาดใหญ่แล้ว และในช่วงพุทธศตวรรษที่ 13-14 อาณาจักรละโว้มีความรุ่งเรืองอย่างมากโดยเฉพาะด้านพระพุทธศาสนา
อาณาจักรละโว้ มีความเจริญมากขึ้นเรื่อย ๆ จนมีอิทธิพลครอบคลุมดินแดนภาคกลางตอนบนตั้งแต่จังหวัดนครสวรรค์ เรื่อยมาจนถึงภาคตะวันออก และภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยบางส่วน ศูนย์กลางของอาณาจักรละโว้ในตอนต้นสันนิษฐานว่าอยู่ที่เมืองลพบุรี และประมาณพุทธศตวรรษที่ 17 ได้ย้ายมาอยู่ที่เมืองอโยธยา ภายหลังต่อมาเมื่อใน พ.ศ. 1893 ได้มีการสถาปนาอาณาจักรอยุธยาขึ้น ทำให้ละโว้กลายเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยา
เมื่อเทียบเคียงกับอาณาจักรร่วมสมัยพบว่าอาณาจักรละโว้อยู่ในยุคเดียวกันกับอาณาจักรทวารวดี และอาณาจักรเจนละพื้นที่อิทธิพลบางส่วนก็ถือว่าเป็นพื้นที่เดียวกัน ประกอบกับตามหลักฐานเกี่ยวกับอาณาจักรทวารวดีบ่งบอกว่า ทวารวดีได้รับอิทธิพลจากอินเดียหลายอย่าง เช่นด้านการปกครองรับความเชื่อเรื่องการปกครองโดยกษัตริย์ สันนิษฐานว่าการปกครองสมัยทวารวดีแบ่งออกเป็นแคว้น มีเจ้านายปกครองตนเองแต่มีความสัมพันธ์ในลักษณะเครือญาติ การแบ่งชนชั้นในสังคมออกเป็นชนชั้นปกครองกับชนชั้นที่ถูกปกครอง
จึงมีความเป็นไปได้ว่าละโว้ก็เป็นแคว้นหนึ่งที่เป็นองค์ประกอบของอาณาจักรทวารวดี ดังนั้นข้อมูลบางประการที่ปรากฏเป็นหลักฐานเกี่ยวกับอาณาจักรละโว้อาจจะเป็นข้อมูลของอาณาจักรทวารวดี ขณะเดียวกันข้อมูลบางประการที่เกี่ยวกับอาณาจักรทวารวดีก็อาจจะหมายถึงข้อมูลของอาณาจักรละโว้ก็เป็นไปได้ แต่การเสื่อมอำนาจของทั้งสองอาณาจักรนี้ไม่พร้อมกันก็น่าจะเป็นเพราะการขยายอำนาจของขอมนั้นค่อย ๆ ลิดรอนอำนาจเดิมในพื้นที่ด้วยการตีเอาเมืองต่าง ๆ ของอาณาจักรทวารวดีไปที่ละเมืองสองเมือง จึงทำให้ความเป็นอาณาจักรทวารวดีสูญสิ้นไปก่อนอาณาจักรละโว้
หลังจากพุทธศตวรรษที่ 16 เป็นต้นมา อาณาจักรขอมได้ขยายอิทธิพลเข้ามายังบริเวณนี้ ทำให้ความสำคัญของอาณาจักรละโว้ลดลง อิทธิพลศิลปวัฒนธรรมของขอมได้แพร่เข้ามาในดินแดนประเทศไทย โดยเฉพาะภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เช่น ปราสาทพนมรุ้ง จังหวัดบุรีรัมย์ ปราสาทหินพิมาย จังหวัดนครราชสีมา และเลยมาทางตะวันตกได้แก่ ปราสาทเมืองสิงห์ จังหวัดกาญจนบุรี และในช่วงเวลาดังกล่าวละโว้เป็นศูนย์กลางที่สำคัญทางภาคกลางจึงได้รับอิทธิพลศิลปะขอม โดยนำมาผสมผสานรูปแบบให้เป็นลักษณะเฉพาะของตนเอง ได้แก่พระปรางค์สามยอด และเทวสถานปรางค์แขก จังหวัดลพบุรี แม้จะมีลักษณะสถาปัตยกรรมรูปพระปรางค์ตามขอม แต่เป็นการสร้างเลียนแบบขอมเท่านั้นเอง ทางด้านประติมากรรมศิลปะลพบุรีมักมีส่วนผสมกับศิลปะทวารวดี ทั้งนี้เพราะถิ่นที่ตั้งของอาณาจักรละโว้ก็เป็นพื้นที่ของอาณาจักรทวารวดีที่เคยอยู่ร่วมสมัยเดียวกัน
ประมาณปลายพุทธศตวรรษที่ 17 การค้าขายระหว่างอาณาจักรละโว้กับจีนเจริญรุ่งเรืองขึ้น แต่เนื่องจากอยุธยาตั้งอยู่ใกล้ทะเลซึ่งเป็นทำเลที่เหมาะสมกว่า ศูนย์กลางการค้าขายจึงเปลี่ยนจากลพบุรีไปอยู่ที่อยุธยา และเมื่อพระเจ้าอู่ทองสถาปนากรุงศรีอยุธยาขึ้นเป็นเมืองหลวงของอาณาจักรอยุธยา อาณาจักรละโว้จึงถูกผนวกเข้าเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยา เป็นอันสิ้นสุดความเป็นอาณาจักรละโว้ตั้งแต่นั้นมา
รายพระนามพระมหากษัตริย์
]รายพระนามตามพงศาวดารโยนก ดังนี้
- พระเจ้าสินทรอมรินทร
- พระเจ้าจันทโชติ
- พระนารายณ์
- พระเจ้าหลวง
- พระเจ้าสายน้ำผึ้ง
- พระยาธรรมิกราช
การเปลี่ยนแปลงดินแดน
]พื้นที่อาณาจักรละโว้จะระบายด้วยสีฟ้า
-
ประมาณ พ.ศ. 1543–1643 -
ประมาณ พ.ศ. 1843
อ้างอิง
]- จิตร ภูมิศักดิ์. ความเป็นมาของคำสยาม, ไทย ลาว และขอม และลักษณะทางสังคมของชื่อชนชาติ. พิมพ์ครั้งที่ 6. กรุงเทพฯ : ชนนิยม. 2556, หน้า 120
- ศานติ ภักดีคำ. "เมื่อลวะปุระหรือลพบุรีถูกพระเจ้าสุริยวรมันที่ 1 ทำลายกลายเป็นป่า," ศิลปวัฒนธรรม, 34(3)(มกราคม 2562): 111–115. อ้างใน ยอร์ช เซเดส์. (2504). ประชุมศิลาจารึกภาคที่ 2 จารึกทวารวดี ศรีวิชัย ละโว้. พระนคร: ห้างหุ้นส่วนจำกัด ศิวพร. น. 17–19.
- ศานติ ภักดีคำ. (2562). แลหลังคำ เขมร-ไทย. กรุงเทพฯ: มติชน. น. 23. ISBN 9789740216872
- Na Nakhon, Prasoet; Griswold, Alexander B. (1992). Epigraphic and Historical Studies. Bangkok: Historical Society. p. 308. ISBN 9789748873558 OCLC 27347146
- ประภัสสร์ ชูวิเชียร. "ละโว้ ลพบุรี เมืองพันปีไม่เคยร้าง (1)," ศิลปวัฒนธรรม, 46(10)(สิงหาคม 2568): 28–32.
- จิตร ภูมิศักดิ์. (2547). ข้อเท็จจริงว่าด้วยชนชาติขอมอันเนื่องมาจากความเป็นมาของคําสยาม ไทย ลาว และ ขอม และลักษณะทางสังคมของชื่อชนชาติ. กรุงเทพฯ: มติชน. น. 68. ISBN 9789743232336
- คณะกรรมการหอพระสมุดวชิรญาณ. (2507). "ว่าด้วยพงศาวดารตอนกรุงศรีอยุธยาได้เป็นใหญ่ในประเทศสยาม," ประชุมพงศาวดาร เล่ม 14 (ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 22–25) เรื่องตำนานการเกณฑ์ทหารไทย. พระนคร: องค์การค้าของคุรุสภา. น. 93. (เชิงอรรถ 2) "ในจดหมายเหตุจีนว่า เดิมเสียมก๊ก (แดนสยาม) อยู่ข้างเหนือ โหลฮกก๊ก (แดนละโว้) อยู่ข้างใต้ แล้วรวมกับจีนจึงเรียกว่า เสียมโหลก๊ก".
- จิราภรณ์ อรัณยะนาค. (2550). เครื่องทองกรุวัดราชบูรณะ ศิลปะของแผ่นดิน. กรุงเทพฯ: กลุ่มวิจัย สำนักพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กรมศิลปากร. น. 15. ISBN 9789744178794
- ประชากิจกรจักร์ (แช่ม บุนนาค), พระยา. (2479). พงศาวดารโยนก. พิมพ์เป็นที่ระลึกในงานพระราชทานเพลิงศพมหาอำมาตย์โท เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (ปลื้ม สุจริตกุล) วันที่ ๒ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๗๘ ณเมรุวัดเบญจมบพิตร. พระนคร: โสภณพิพรรฒธนากร. หน้า 65.
 | บทความประวัติศาสตร์นี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |
- ประวัติศาสตร์ของจังหวัดลพบุรี
- อาณาจักรมอญ
- อาณาจักรโบราณ
- ชาวมอญ
- ประวัติศาสตร์ไทย
- รัฐสิ้นสภาพในทวีปเอเชีย
- รัฐและดินแดนที่ก่อตั้งในคริสต์ศตวรรษที่ 7
- สิ้นสุดในคริสต์ศตวรรษที่ 14
- รัฐบรรณาการของจักรวรรดิจีน
- ประวัติศาสตร์มอญ
- บทความเกี่ยวกับ ประวัติศาสตร์ ที่ยังไม่สมบูรณ์
วิกิพีเดีย, วิกิ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, มือถือ, โทรศัพท์, แอนดรอยด์, ไอโอเอส, แอปเปิ้ล, สมาร์ทโฟน, พีซี, เว็บ, คอมพิวเตอร์, ข้อมูลเกี่ยวกับ อาณาจักรละโว้, อาณาจักรละโว้ คืออะไร? อาณาจักรละโว้ หมายความว่าอะไร?
ฝากคำตอบ
ต้องการเข้าร่วมการสนทนาหรือไม่?คุณสามารถร่วมเขียนได้!