ศาลรัฐธรรมนูญ

บทความนี้ไม่มีการอ้างอิงจากแหล่งที่มาใด กรุณาช่วยปรับปรุงบทความนี้ โดยเพิ่มการอ้างอิงแหล่งที่มาที่น่าเชื่อถือ เนื้อความที่ไม่มีแหล่งที่มาอาจถูกคัดค้านหรือลบออก หาแหล่งข้อมูล: "ศาลรัฐธรรมนูญ" – ข่าว · หนังสือพิมพ์ · หนังสือ · สกอลาร์ · JSTOR (เรียนรู้ว่าจะนำสารแม่แบบนี้ออกได้อย่างไรและเมื่อไร)

ศาลรัฐธรรมนูญ (อังกฤษ: constitutional court) เป็นศาลสูงที่มีอำนาจพิจารณาพิพากษาเกี่ยวกับกฎหมายรัฐธรรมนูญ โดยมีอำนาจหลักที่จะวินิจฉัยว่า กฎหมายใดมีปัญหาเรื่องความชอบด้วยรัฐธรรมนูญหรือไม่ เช่น ขัดกับสิทธิและเสรีภาพตามที่รัฐธรรมนูญรับรองไว้หรือไม่^[1]

ในหลาย ๆ ประเทศ ไม่จัดตั้งศาลรัฐธรรมนูญเป็นเอกเทศ และศาลยุติธรรมตามธรรมดาจะรับคดีดังกล่าวเอง นอกจากนี้ ในหลาย ๆ ประเทศก็ไม่เรียกองค์กรนี้ว่า "ศาลรัฐธรรมนูญ" และบางประเทศก็เรียกศาลยุติธรรมว่า ศาลรัฐธรรมนูญ เช่น ศาลสูงสุดแห่งสหรัฐอเมริกาได้ชื่อว่าเป็น "ศาลรัฐธรรมนูญที่เก่าแก่ที่สุดในโลก" เพราะเป็นศาลแรกในโลกที่วินิจฉัยความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของกฎหมายต่าง ๆ (คดีระหว่างมาร์บิวรีกับเมดิสัน) แม้ว่าในประเทศสหรัฐอเมริกาจะไม่จัดตั้งศาลรัฐธรรมนูญเป็นการเฉพาะก็ตาม ส่วนประเทศที่สถาปนาศาลรัฐธรรมนูญอย่างเอกเทศเป็นแห่งแรกของโลกนั้น คือ ประเทศออสเตรีย ซึ่งดำเนินการใน ค.ศ. 1920 แม้ว่าจะถูกเลื่อนไปในราว ๆ ค.ศ. 1934 ถึง 1945 ตามรัฐธรรมนูญที่จัดตั้งศาลนั้น อนึ่ง ก่อนหน้านี้ มีเพียงสหรัฐอเมริกาและออสเตรเลียเท่านั้นที่รับเอาทฤษฎีการทบทวนโดยฝ่ายตุลาการมาใช้ในศาลสูงสุดของประเทศตน

ต่อไปนี้เป็นรายชื่อศาลรัฐธรรมนูญที่จัดตั้งขึ้นเป็นเอกเทศ

• อาคารศาลรัฐธรรมนูญคอซอวอ ณ กรุงพริสตีนา (Pristina)
• อาคารศาลรัฐธรรมนูญโครเอเชีย ณ กรุงซาเกร็บ (Zagreb)
• ห้องประชุมใหญ่ของศาลรัฐธรรมนูญเช็ก ณ เมืองเบอร์โน (Brno)
• ที่ทำการคณะตุลาการรัฐธรรมนูญโปแลนด์ ณ กรุงวอร์ซอ (Warszawa)
• ห้องประชุมปรึกษาคดีของคณะตุลาการรัฐธรรมนูญฝรั่งเศส ณ กรุงปารีส (Paris)
• อาคารศาลรัฐธรรมนูญยูเครน ณ กรุงเคียฟ (Kiev)
• อาคารศาลรัฐธรรมนูญกลางแห่งเยอรมนี ณ เมืองคาร์ลสรูอา (Karlsruhe)
• อาคารศาลรัฐธรรมนูญรัสเซีย ณ เมืองเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก (Saint Petersburg)
• อาคารศาลรัฐธรรมนูญลิทัวเนีย ณ กรุงวิลนีอุส (Vilnius)
• อาคารศาลรัฐธรรมนูญสเปน ณ กรุงมาดริด (Madrid)
• อาคารศาลรัฐธรรมนูญสโลวาเกีย ณ เมืองคอซีเชอ (Košice)
• ศาลรัฐธรรมนูญออสเตรีย ศาลรัฐธรรมนูญที่เก่าแก่ที่สุดในโลก ตั้งอยู่ ณ กรุงเวียนนา (Vienna) จน ค.ศ. 2012

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ ศาล

บทความเกี่ยวกับการเมือง การปกครองนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

• ด
• ค
• ก

1. Dudley Odell McGovney, "The British Origin of Judicial Review of Legislation", University of Pennsylvania Law Review vol. 93, no. 1, 1–49.