อักษรจาม
อักษรจาม (จาม: ꨀꨇꩉ ꨌꩌ) เป็นอักษรพราหมีที่ใช้เขียนภาษาจาม ภาษาตระกูลออสโตรนีเซียนที่มีผู้พูดเป็นชาวจามประมาณ 245,000 คนในประเทศเวียดนามและกัมพูชา ภาษานี้เขียนจากซ้ายไปขวา แนวนอนเหมือนอักษรพราหมีอื่น ๆ
| อักษรจาม Akhar Cam ꨀꨇꩉ ꨌꩌ | |
|---|---|
 | |
| ชนิด | |
ช่วงยุค | คริสต์ศตวรรษที่ 4 -ปัจจุบัน |
| ทิศทาง | ซ้ายไปขวา  |
| ภาษาพูด | จาม, สันสกฤต |
| อักษรที่เกี่ยวข้อง | |
ระบบแม่ | |
ระบบพี่น้อง | เขมร, กวิ, มอญเก่า, ครันถะ, ทมิฬ |
| ISO 15924 | |
| ISO 15924 | Cham (358), Cham |
| ยูนิโคด | |
ยูนิโคดแฝง | Cham |
ช่วงยูนิโคด | U+AA00-U+AA5F |
ลักษณะ
พยัญชนะ
| ka | kha | ga | gha | ngâ | nga | ca | cha | ja | jha | nyâ | nya |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ꨆ | ꨇ | ꨈ | ꨉ | ꨊ | ꨋ | ꨌ | ꨍ | ꨎ | ꨏ | ꨐ | ꨑ |
| nja | ta | tha | da | dha | nâ | na | nda | pa | pa | pha | ba |
| ꨒ | ꨓ | ꨔ | ꨕ | ꨖ | ꨗ | ꨘ | ꨙ | ꨚ | ꨛ | ꨜ | ꨝ |
| bha | mâ | ma | mba | ya | ra | la | wa | ṣa | sa | ha | |
| ꨞ | ꨟ | ꨠ | ꨡ | ꨢ | ꨣ | ꨤ | ꨥ | ꨦ | ꨧ | ꨨ |
พยัญชนะกลาง
| -ia | -ra | -la | -ua | |
|---|---|---|---|---|
| เครื่องหมายเสริมสัทอักษร | ◌ꨳ | ◌ꨴ | ◌ꨵ | ◌ꨶ |
| ตัวอย่าง | ꨆꨳ kia | ꨆꨴ kra | ꨆꨵ kla | ꨆꨶ kua |
พยัญชนะท้าย
อักษรจามไม่ใช้ virama ไว้กำจัดสระ โดยพยัญชนะท้ายจะระบุด้วยหนึ่งในสามวิธี: แสดงตัวพยัญชนะท้าย, รวมเครื่องหมายเสริมสัทอักษร หรือใช้อักษร ꨥ
| -k | -ng | -c | -t | -n | -p | -y | -r | -l | -w | -ṣ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ꩀ | ꩂ | ꩄ | ꩅ | ꩆ | ꩇ | ꩈ | ꩉ | ꩊ | ꨥ | ꩋ |
| -ng | -m | -h | |
|---|---|---|---|
| เครื่องหมายเสริมสัทอักษร | ◌ꩃ | ◌ꩌ | ◌ꩍ |
| แสดงด้วยอักษร ꨌ (ca) | ꨌꩃ | ꨌꩌ | ꨌꩍ |
สระลอย
สระหน้าหกตัวแสดงด้วยตัวอักษรที่ไม่ซ้ำกัน:
| a | i | u | é | ai | o |
|---|---|---|---|---|---|
| ꨀ | ꨁ | ꨂ | ꨃ | ꨄ | ꨅ |
สระจม
สระหน้าตัวอื่น ๆ จะแสดงด้วยการเติมตัวเครื่องหมายเสริมสัทอักษรบนอักษร ꨀ (a) และอักษรอื่น ๆ เพื่อเปลี่ยนสระดั้งเดิมไปเป็นสระเสียงใหม่:
| -ā | -i | -ī | -ei | -u | -ū | -e | -ē | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| เครื่องหมายเสริมสัทอักษร | ◌ꨩ | ◌ꨪ | ◌ꨫ | ◌ꨬ | ◌ꨭ | ◌ꨭꨩ | ◌ꨮ | ◌ꨮꨩ | |
| แสดงด้วยอักษร ꨆ (ka) | ꨆꨩ | ꨆꨪ | ꨆꨫ | ꨆꨬ | ꨆꨭ | ꨆꨭꨩ | ꨆꨮ | ꨆꨮꨩ | |
| -é | -é | -o | -ō | -ai | -ao | -â | -â | -au | |
| เครื่องหมายเสริมสัทอักษร | ꨯꨮ | ꨯꨮꨩ | ꨯ | ꨯꨩ | ꨰ | ꨯꨱ | ◌ꨲ | ◌ꨲꨩ | ◌ꨮꨭ |
| แสดงด้วยอักษร ꨆ (ka) | ꨆꨯꨮ | ꨆꨯꨮꨩ | ꨆꨯ | ꨆꨯꨩ | ꨆꨰ | ꨆꨯꨱ | ꨆꨲ | ꨆꨲꨩ | ꨆꨮꨭ |
ตัวเลข
อักษรจามมีชุดตัวเลขเป็นของตนเอง:
| ตัวเลขอาหรับ | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ตัวเลขจาม | ꩐ | ꩑ | ꩒ | ꩓ | ꩔ | ꩕ | ꩖ | ꩗ | ꩘ | ꩙ |
| ชื่อ | thaoh ꨔꨯꨱꩍ | sa ꨧ | dua ꨕꨶ | klau ꨆꨵꨮꨭ | pak ꨚꩀ | limâ ꨤꨪꨟ | nam ꨗꩌ | tajuh ꨓꨎꨭꩍ | dalapan ꨕꨤꨚꩆ | salapan ꨧꨤꨚꩆ |
สัญลักษณ์อื่น ๆ
| สัญลักษณ์ | ชื่อ | การใช้งาน |
|---|---|---|
| ꩜ | เกลียว | จุดเริ่มต้นข้อความ |
| ꩝ | Danda | แยกข้อความ |
| ꩞ | Danda สองครั้ง | ตัวแบ่งข้อความที่มีค่าขั้นสูงสุดดีกว่า |
| ꩟ | Danda สามครั้ง | ตัวแบ่งข้อความที่มีค่าขั้นสูงสุดดีกว่า |
ยูนิโคด
มีการเพิ่มอักษรจามในยูนิโคดมาตรฐานในเดือนเมษายน ค.ศ. 2008 ในรุ่น 5.1.
บล็อกยูนิโคดของอักษรจามคือ U+AA00-U+AA5F:
| จาม Unicode.org chart (PDF) | ||||||||||||||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
| U+AA0x | ꨀ | ꨁ | ꨂ | ꨃ | ꨄ | ꨅ | ꨆ | ꨇ | ꨈ | ꨉ | ꨊ | ꨋ | ꨌ | ꨍ | ꨎ | ꨏ |
| U+AA1x | ꨐ | ꨑ | ꨒ | ꨓ | ꨔ | ꨕ | ꨖ | ꨗ | ꨘ | ꨙ | ꨚ | ꨛ | ꨜ | ꨝ | ꨞ | ꨟ |
| U+AA2x | ꨠ | ꨡ | ꨢ | ꨣ | ꨤ | ꨥ | ꨦ | ꨧ | ꨨ | ꨩ | ꨪ | ꨫ | ꨬ | ꨭ | ꨮ | ꨯ |
| U+AA3x | ꨰ | ꨱ | ꨲ | ꨳ | ꨴ | ꨵ | ꨶ | |||||||||
| U+AA4x | ꩀ | ꩁ | ꩂ | ꩃ | ꩄ | ꩅ | ꩆ | ꩇ | ꩈ | ꩉ | ꩊ | ꩋ | ꩌ | ꩍ | ||
| U+AA5x | ꩐ | ꩑ | ꩒ | ꩓ | ꩔ | ꩕ | ꩖ | ꩗ | ꩘ | ꩙ | ꩜ | ꩝ | ꩞ | ꩟ | ||
หมายเหตุ
- ꨀꨯꨱꩌ (U+AA00 & U+AA2F & U+AA31 & U+AA4C)
อ้างอิง
- Marrison 1975, pp. 52–59.
- Handbook of Literacy in Akshara Orthography, R. Malatesha Joshi, Catherine McBride(2019),p.29
- Cham. In The Unicode Standard, Version 11.0 (p. 661). Mountain View, CA: Unicode Consortium.
- Everson, Michael (2006-08-06). "Proposal for encoding the Cham script in the BMP of the UCS" (PDF).
บรรณานุกรม
- Marrison, Geoffrey Edward (1975), "The Early Cham language and its relation to Malay", Journal of the Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society, 48 (2 (228)): 52–59, JSTOR 41492110
- Etienne Aymonier, Antoine Cabaton (1906). Dictionnaire čam-français. Vol. 7 of Publications de l'École française d'Extrême-Orient. E. Leroux. สืบค้นเมื่อ 2011-05-15.
- Blood, Doris (1980a). Cham literacy: the struggle between old and new (a case study). Notes on Literacy 12, 6-9.
- Blood, Doris (1980b). The script as a cohesive factor in Cham society. In Notes from Indochina, Marilyn Gregersen and Dorothy Thomas (eds.), 35-44. Dallas: International Museum of Cultures.
- Blood, Doris E. 2008. The ascendancy of the Cham script: how a literacy workshop became the catalyst. International Journal of the Sociology of Language 192:45-56.
- Brunelle, Marc. 2008. Diglossia, Bilingualism, and the Revitalization of Written Eastern Cham. Language Documentation & Conservation 2.1: 28-46. (Web based journal)
- Moussay, Gerard (1971). Dictionnaire Cam-Vietnamien-Français. Phan Rang: Centre Culturel Cam.
- Trankell, Ing-Britt and Jan Ovesen (2004). Muslim minorities in Cambodia. NIASnytt 4, 22-24. (Also on Web)
- R. Malatesha Joshi, Catherine McBride(2019). Handbook of Literacy in Akshara Orthography
แหล่งข้อมูลอื่น
วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Cham script
- Omniglot Entry on Cham
- more info on Cham alphabet (in Spanish)
- Brunelle's article
- Conservation of Cham language and script on Lauthara.org
วิกิพีเดีย, วิกิ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, มือถือ, โทรศัพท์, แอนดรอยด์, ไอโอเอส, แอปเปิ้ล, สมาร์ทโฟน, พีซี, เว็บ, คอมพิวเตอร์, ข้อมูลเกี่ยวกับ อักษรจาม, อักษรจาม คืออะไร? อักษรจาม หมายความว่าอะไร?
ฝากคำตอบ
ต้องการเข้าร่วมการสนทนาหรือไม่?คุณสามารถร่วมเขียนได้!