จังหวัดสระบุรี
สระบุรี เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคกลางของประเทศไทย ตั้งอยู่ทางตะวันออกของภาคกลาง นับเป็นเสมือนด่านผ่านระหว่างภาคกลางกับภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีแหล่งท่องเที่ยวมากมายทั้งทางประวัติศาสตร์และแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ และยังเป็นจังหวัดที่มีความสำคัญต่อภาคอุตสาหกรรมลำดับต้น ๆ ของประเทศไทย
จังหวัดสระบุรี | |
|---|---|
จังหวัด | |
| การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
| • อักษรโรมัน | Changwat Saraburi |
      (ตามเข็มนาฬิกาจากบนซ้าย) วัดพระพุทธบาท สัญลักษณ์ประจำจังหวัด, สถานีรถไฟชุมทางแก่งคอย สถานีรถไฟหลักของจังหวัด, กะหรี่ปั๊บ ของดีประจำจังหวัด, ถนนมิตรภาพบริเวณมวกเหล็ก, ย่านการค้าเก่ามวกเหล็ก, น้ำตกเจ็ดสาวน้อย | |
 ธง  ตรา | |
| คำขวัญ: พระพุทธบาทสูงค่า เขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ ฐานผลิตอุตสาหกรรม เกษตรนำล้ำแหล่งเที่ยว หนึ่งเดียวกะหรี่ปั๊บนมดี ประเพณีตักบาตรดอกไม้งาม เหลืองอร่ามทุ่งทานตะวัน ลือลั่นเมืองชุมทาง | |
 แผนที่ประเทศไทย จังหวัดสระบุรีเน้นสีแดง | |
| ประเทศ |  ไทย |
| การปกครอง | |
| • ผู้ว่าราชการ | บัญชา เชาวรินทร์ (ตั้งแต่ พ.ศ. 2566) |
| • นายก อบจ. | สัญญา บุญ-หลง (ตั้งแต่ พ.ศ. 2563) |
| พื้นที่ | |
| • ทั้งหมด | 3,576.486 ตร.กม. (1,380.889 ตร.ไมล์) |
| อันดับพื้นที่ | อันดับที่ 56 |
| ประชากร (พ.ศ. 2566) | |
| • ทั้งหมด | 638,826 คน |
| • อันดับ | อันดับที่ 39 |
| • ความหนาแน่น | 178.62 คน/ตร.กม. (462.6 คน/ตร.ไมล์) |
| • อันดับความหนาแน่น | อันดับที่ 17 |
| รหัส ISO 3166 | TH-19 |
| ชื่อไทยอื่น ๆ | หระรี, ปากเพรียว, เมืองเพรียว |
| สัญลักษณ์ประจำจังหวัด | |
| • ต้นไม้ | ตะแบกนา |
| • ดอกไม้ | สุพรรณิการ์ |
| • สัตว์น้ำ | ปูน้ำตกสระบุรี |
| ศาลากลางจังหวัด | |
| • ที่ตั้ง | ภายในศูนย์ราชการจังหวัดสระบุรี เลขที่ 123 หมู่ที่ 6 ตำบลตะกุด อำเภอเมืองสระบุรี จังหวัดสระบุรี 18000 |
| เว็บไซต์ | http://www.saraburi.go.th/ |
 ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย | |
สภาพภูมิศาสตร์ของจังหวัดสระบุรี นับว่าเป็นทำเลแห่งการเพาะปลูก ได้รับความอุดมสมบูรณ์จากแม่น้ำสายหลัก คือแม่น้ำป่าสัก และสภาพโดยทั่วไปเป็นที่ราบลุ่ม
ประวัติศาสตร์
สระบุรีเป็นเมืองสำคัญเมืองหนึ่งแต่โบราณ สันนิษฐานว่าตั้งขึ้นเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2092 ในรัชสมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ การตั้งเมืองนี้สันนิษฐานว่า พระองค์โปรดเกล้าฯ ให้แบ่งเขตพื้นที่บางส่วนของเมืองลพบุรี เมืองนครนายก และเมืองนครราชสีมา มารวมกันตั้งขึ้นเป็นเมืองสระบุรี ทั้งนี้เพื่อต้องการให้เป็นศูนย์ระดมพลเมืองในยามศึกสงคราม เพราะฉะนั้นตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นต้นมา จึงมักพบเรื่องราวของจังหวัดสระบุรีเกี่ยวกับการศึกสงครามอยู่เสมอ
ชื่อจังหวัด
สำหรับที่มาของคำว่า "สระบุรี" สันนิษฐานว่า เพราะเหตุที่ทำเลที่ตั้งครั้งแรกมีบึงอยู่ใกล้ คือ "บึงหนองโง้ง" เมื่อตั้งเมืองขึ้นจึงได้นำเอาคำว่า "สระ" มารวมเข้ากันกับคำว่า "บุรี" เป็นชื่อเมือง "สระบุรี"
ภูมิศาสตร์
ภูมิประเทศ
สภาพภูมิประเทศโดยทั่วไปมีลักษณะ ดังนี้ ตอนเหนือ ตะวันออก และตอนกลางของจังหวัดเป็นป่ามีเนินเขาสลับที่ราบสูง ซึ่งเหมาะในการปลูกพืชไร่ ตอนใต้และตะวันตกส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ราบเหมาะในการทำนา แม่น้ำที่สำคัญมีเพียงสายเดียว คือ แม่น้ำป่าสัก ซึ่งนับว่าเป็นเส้นเลือดใหญ่ของจังหวัดสระบุรี โดยอาศัยน้ำใช้ในการเกษตร และประโยชน์อย่างอื่น แม่น้ำป่าสักไหลผ่านอำเภอมวกเหล็ก อำเภอแก่งคอย อำเภอเมืองสระบุรี อำเภอเสาไห้ ไปบรรจบกับแม่น้ำเจ้าพระยาที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา คิดเป็นความยาวประมาณ 105 กิโลเมตร นอกจากนั้นสระบุรียังมีคลองที่สำคัญ ๆ หลายสาย เช่น คลองระพีพัฒน์ คลองเริงราง คลองวิหารแดง และคลองเพรียว เป็นต้น
ภูมิอากาศ
สภาพโดยทั่วไปมีภูมิอากาศแบบร้อนชื้น อยู่ภายใต้อิทธิพลของลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ และยังได้รับอิทธิพลจากพายุดีเปรสชันและพายุไต้ฝุ่นอีกด้วย โดยเฉพาะในช่วงเดือนสิงหาคมถึงเดือนกันยายนมีอุณหภูมิเฉลี่ย 28.3 องศาเซลเซียส มีปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยปีละประมาณ 1147.6 มิลลิเมตร มีฤดูต่าง ๆ 3 ฤดูคือ
- ฤดูร้อน ระหว่างเดือนมีนาคม-พฤษภาคม อากาศร้อนและแห้งแล้ง
- ฤดูฝน ระหว่างเดือนมิถุนายน-ตุลาคม อากาศจะชุ่มชื้นในเดือนกันยายน
- ฤดูหนาว ระหว่างเดือนพฤศจิกายน-กุมภาพันธ์ อากาศจะหนาวเย็นสลับกับอากาศร้อน
อุทยานแห่งชาติ
- อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่
- อุทยานแห่งชาติน้ำตกเจ็ดสาวน้อย
- อุทยานแห่งชาติน้ำตกสามหลั่น
สัญลักษณ์ประจำจังหวัด
- คำขวัญประจำจังหวัด: พระพุทธบาทสูงค่า เขื่อนป่าสักชลสิทธิ์ ฐานผลิตอุตสาหกรรม เกษตรนำล้ำแหล่งเที่ยว หนึ่งเดียวกะหรี่ปั๊บนมดี ประเพณีตักบาตรดอกไม้งาม เหลืองอร่ามทุ่งทานตะวัน ลือลั่นเมืองชุมทาง
- คำขวัญประจำจังหวัด (เดิม): พระพุทธบาทลือนาม แหล่งน้ำอุดม นมเนื้อมากมาย หลากหลายโรงงาน ถิ่นข้าวสารพันธุ์ดี มีมะม่วงรสเลิศ งามบรรเจิดธรรมชาติ
- ตราประจำจังหวัด : เป็นรูปมณฑปครอบรอยพระพุทธบาท ณ วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร ซึ่งวาดจากภาพถ่ายของจริง
- ธงประจำจังหวัดสระบุรี : เป็นแถบสี แดง-ขาว-แดง ทุกแแถบยาวเท่า ๆ กัน มีตราประจำจังหวัดสระบุรีอยู่ตรงกลางผืนธง
- ต้นไม้ประจำจังหวัด: ต้นตะแบกนา (Lagerstroemia floribunda)
- ดอกไม้ประจำจังหวัด: ดอกสุพรรณิการ์ (Cochlospermum regium)
- สัตว์น้ำประจำจังหวัด: ปูน้ำตกสระบุรีหรือปูหิน (Larnaudia larnaudii)
การเมืองการปกครอง
รายชื่อผู้ว่าราชการจังหวัด
|
|
การปกครองส่วนภูมิภาค
การปกครองแบ่งออกเป็น 13 อำเภอ 111 ตำบล 965 หมู่บ้าน
- อำเภอเมืองสระบุรี
- อำเภอแก่งคอย
- อำเภอหนองแค
- อำเภอวิหารแดง
- อำเภอหนองแซง
- อำเภอบ้านหมอ
- อำเภอดอนพุด
- อำเภอหนองโดน
- อำเภอพระพุทธบาท
- อำเภอเสาไห้
- อำเภอมวกเหล็ก
- อำเภอวังม่วง
- อำเภอเฉลิมพระเกียรติ
การปกครองส่วนท้องถิ่น
จังหวัดสระบุรีมีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจำนวนทั้งสิ้น 109 แห่ง แบ่งออกเป็น องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง คือ องค์การบริหารส่วนจังหวัดสระบุรี, เทศบาลเมือง 4 แห่ง, เทศบาลตำบล 34 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 71 แห่ง โดยเทศบาลสามารถจำแนกได้ตามพื้นที่ดังนี้
| อำเภอเมืองสระบุรี
อำเภอแก่งคอย
อำเภอเฉลิมพระเกียรติ
อำเภอดอนพุด
| อำเภอบ้านหมอ
อำเภอพระพุทธบาท
| อำเภอมวกเหล็ก
อำเภอวังม่วง
อำเภอวิหารแดง
อำเภอเสาไห้
| อำเภอหนองแค
อำเภอหนองแซง
อำเภอหนองโดน
|
ประชากร
ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้ |
| ปี | ประชากร | ±% |
|---|---|---|
| 2553 | 617,384 | — |
| 2554 | 620,454 | +0.5% |
| 2555 | 625,689 | +0.8% |
| 2556 | 629,261 | +0.6% |
| 2557 | 633,460 | +0.7% |
| 2558 | 637,673 | +0.7% |
| 2559 | 640,065 | +0.4% |
| 2560 | 642,040 | +0.3% |
| 2561 | 645,024 | +0.5% |
| 2562 | 645,911 | +0.1% |
| 2563 | 643,828 | −0.3% |
| 2564 | 643,963 | +0.0% |
| 2565 | 638,582 | −0.8% |
| 2566 | 638,826 | +0.0% |
| อ้างอิง:กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย | ||
การศึกษา
- ระดับอุดมศึกษา
- จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ศูนย์การศึกษาสระบุรี อำเภอแก่งคอย
- มหาวิทยาลัยนานาชาติเอเชีย-แปซิฟิก (เดิมชื่อ วิทยาลัยมิชชั่น)
- มหาวิทยาลัยสวนดุสิต ศูนย์การศึกษาสระบุรี
- โรงเรียนนายเรืออากาศนวมินทกษัตริยาธิราช(แห่งใหม่) อำเภอมวกเหล็ก
- วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สระบุรี
- วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี พระพุทธบาท
- วิทยาลัยอาชีวศึกษาสระบุรี
- วิทยาลัยเทคนิคสระบุรี
- วิทยาลัยเทคนิคมวกเหล็ก
- วิทยาลัยเทคนิคท่าหลวงซิเมนต์ไทยอนุสรณ์
- วิทยาลัยการอาชีพสระบุรี
- วิทยาลัยการอาชีพหนองแค
- วิทยาลัยสารพัดช่างสระบุรี
- วิทยาลัยชื่นชมไทย-เยอรมัน สระบุรี
สถานที่ท่องเที่ยว
- สถานที่ท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์
- วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร
- วัดพระพุทธฉาย
- วัดเขาแก้ววรวิหาร
- วัดศรีบุรีรัตนาราม
- วัดศาลาแดง
- พระบวรราชวังสีทา
- สถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติ
- เขาพระพุทธบาทน้อย
- ถ้ำพระธาตุเจริญธรรม หรือ ถ้ำบ่อปลา
- ถ้ำดาวเขาแก้ว
- ถ้ำศรีวิไล
- ถ้ำพระโพธิสัตว์
- ทุ่งทานตะวัน อำเภอมวกเหล็กและวังม่วง
- น้ำตกโกรกอีดก
- สวนรุกขชาติมวกเหล็กและพุแค
- อุทยานแห่งชาติน้ำตกเจ็ดสาวน้อย
- น้ำตกมวกเหล็ก
- น้ำตกเหวน้อย
- ไร่สุกุมา
การขนส่ง
เส้นทางคมนาคมทางถนนที่สำคัญของจังหวัดสระบุรี คือ
- ทางหลวงพิเศษหมายเลข 6 (มอเตอร์เวย์สาย บางปะอิน - นครราชสีมา) เชื่อมต่อระหว่างจังหวัดในภาคกลาง และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สิ้นสุดเส้นทางที่จังหวัดนครราชสีมา
- ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 (ถนนพหลโยธิน) เชื่อมต่อระหว่างจังหวัดในภาคกลาง และภาคเหนือ สิ้นสุดเส้นทางที่จังหวัดเชียงราย
- ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2 (ถนนมิตรภาพ) เชื่อมต่อระหว่างจังหวัดในภาคกลาง และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สิ้นสุดเส้นทางที่จังหวัดหนองคาย
- ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 (ถนนสระบุรี-หล่มสัก-เลย) เชื่อมต่อระหว่างจังหวัดในภาคกลาง และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สิ้นสุดเส้นทางที่จังหวัดเลย
- ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 33 (ถนนสุวรรณศร) เชื่อมต่อระหว่างจังหวัดในภาคตะวันตก, ภาคกลาง และภาคตะวันออกของประเทศไทย สายทางเริ่มต้นที่จังหวัดสุพรรณบุรี และสิ้นสุดเส้นทางที่ชายแดนประเทศกัมพูชา อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว
- ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 362 (ถนนวงแหวนรอบเมืองสระบุรี)
จากกรุงเทพมหานครมีรถโดยสารประจำทางทั้งรถธรรมดาและรถปรับอากาศของ บริษัท ขนส่ง จำกัด ออกจากสถานีขนส่งหมอชิต ถนนกำแพงเพชร 2 วันละ 28 เที่ยว
ส่วนการขนส่งทางราง จากสถานีรถไฟกรุงเทพ มีบริการเดินรถไฟไปจังหวัดสระบุรีทุกวัน วันละหลายขบวน ใช้เวลาเดินทางประมาณ 2 ชั่วโมง และบางขบวนยังสามารถแวะลงได้ที่สถานีรถไฟชุมทางแก่งคอย และสถานีรถไฟมวกเหล็กได้ด้วย นอกจากนี้ ยังมีทางรถไฟสายเหนือผ่านที่อำเภอบ้านหมอและอำเภอหนองโดนด้วยอีกเช่นกัน
-
![image]()
สถานีรถไฟชุมทางแก่งคอย
บุคคลที่มีชื่อเสียง
- ด้านศาสนา
- สมเด็จพระญาณวชิโรดม (วิริยังค์ สิรินฺธโร) – สมเด็จพระราชาคณะ เจ้าอาวาสวัดธรรมมงคลเถาบุญญนนทวิหาร
- พระพรหมสิทธิ (ธงชัย สุขญาโณ) - พระราชาคณะเจ้าคณะรอง อดีตเจ้าคณะภาค 10 อดีตประธานกำกับดูแลพระธรรมทูตไปต่างประเทศ เจ้าอาวาสวัดสระเกศราชวรมหาวิหาร กรรมการมหาเถรสมาคม
- ด้านวงการบันเทิง
- กฤตภาศ ศักดิษฐานนท์ -- นักแสดง พิธีกร นายแบบ นักเขียน คอลัมนิสต์ นักวิชาการ
- ฤทธิ์ ลือชา – นักแสดง นักการเมือง
- โยกเยก เชิญยิ้ม – นักแสดง
- แจ๊ค แฟนฉัน – นักแสดง
- กฤษณะ ไชยรัตน์ – พิธีกรทางช่อง เนชั่นทีวี ประธานมูลนิธิอารยสถาปัตย์เพื่อคนทั้งมวล ผู้จัดการโครงการทูตอารยสถาปัตย์ และประธานคณะทำงานอารยสถาปัตย์ไทยสู่ประชาคมอาเซียน
- จีรนันท์ มะโนแจ่ม – นักแสดง
- อรวิภา กนกนทีสวัสดิ์ – นักแสดง นางแบบ และอดีตนางสาวไทย ปี 2552
- อัจฉราภรณ์ กนกนทีสวัสดิ์ – นักแสดง นางแบบ พิธีกร และอดีตนางสาวไทย ปี 2556
- มิกค์ ทองระย้า – นักแสดง
- ธนภัทร กาวิละ – นักแสดง
- รินรดา อินทร์ไธสง – อดีตสมาชิกวงบีเอ็นเคโฟร์ตีเอต
- วัชรี ด่านผาสุกกุล – สมาชิกวงซีจีเอ็มโฟร์ตีเอต
- บอล เชิญยิ้ม – นักแสดงตลก
- ธนดล ศิริแวว – นักร้อง
- กฤษฏ์ ศตพรวรากุล – นักร้อง
- สุภัคชญา ชาวคูเวียง – นักแสดง เน็ตไอดอล นักแสดงลิเก และ ผู้เข้าประกวดมิสแกรนด์สระบุรี
- ปวีนา ซิงห์ - นางงาม นางแบบและ มิสยูนิเวิร์สไทยแลนด์ 2568
- ด้านกีฬา
- ธชตวัน ศรีปาน อดีตนักฟุตบอลทีมชาติไทยและหัวหน้าผู้ฝึกสอนฟุตบอล
- บิ๊ก สระบุรี อดีตนักสนุกเกอร์อาชีพชาวไทย
- วีระพล นครหลวงโปรโมชั่น อดีตนักมวยไทยและนักมวยสากลชาวไทย
- พูน ส.ตระกูลเพชร นักมวยไทยอาชีพชาวไทย
- ด้านการเมือง
- พล.ต.อ.ประมาณ อดิเรกสาร อดีตรองนายกรัฐมนตรี อดีตรัฐมนตรีหลายกระทรวง และอดีตผู้ก่อตั้งพรรคชาติไทย
- ปองพล อดิเรกสาร อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีหลายกระทรวง
อ้างอิง
- ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งข้าราชการพลเรือนสามัญ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 140 ตอนพิเศษ 245 ง หน้า 4 วันที่ 2 ตุลาคม 2566
- ศูนย์สารสนเทศเพื่อการบริหารและงานปกครอง. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ข้อมูลการปกครอง." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://www.dopa.go.th/padmic/jungwad76/jungwad76.htm เก็บถาวร 2016-03-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน [ม.ป.ป.]. สืบค้น 18 เมษายน 2553.
- กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ประกาศสำนักทะเบียนกลาง กรมการปกครอง เรื่อง จำนวนราษฎรทั่วราชอาณาจักร แยกเป็นกรุงเทพมหานครและจังหวัดต่าง ๆ ตามหลักฐานการทะเบียนราษฎร ณ พ.ศ. 2566." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.bora.dopa.go.th/stat/pk/pk_66.pdf 2566. สืบค้น 30 มีนาคม 2567.
- "สถานที่ตั้งสถาบันอุดมศึกษาในสังกัดสำนักงานคณะกรรมการอุดมศึกษา". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-11-08. สืบค้นเมื่อ 2010-12-26.
ดูเพิ่ม
- รายชื่อวัดในจังหวัดสระบุรี
- รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดสระบุรี
- รายชื่อห้างสรรพสินค้าในจังหวัดสระบุรี
- สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดสระบุรี
แหล่งข้อมูลอื่น
- เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของจังหวัด เก็บถาวร 2005-06-23 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
14°32′N 100°53′E / 14.53°N 100.88°E
- แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ จังหวัดสระบุรี
- แผนที่ จาก มัลติแมป โกลบอลไกด์ หรือ กูเกิลแผนที่
- ภาพถ่ายทางอากาศ จาก เทอร์ราเซิร์ฟเวอร์
- ภาพถ่ายดาวเทียม จาก วิกิแมเปีย
วิกิพีเดีย, วิกิ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, มือถือ, โทรศัพท์, แอนดรอยด์, ไอโอเอส, แอปเปิ้ล, สมาร์ทโฟน, พีซี, เว็บ, คอมพิวเตอร์, ข้อมูลเกี่ยวกับ จังหวัดสระบุรี, จังหวัดสระบุรี คืออะไร? จังหวัดสระบุรี หมายความว่าอะไร?
ฝากคำตอบ
ต้องการเข้าร่วมการสนทนาหรือไม่?คุณสามารถร่วมเขียนได้!