แนวคิด

มโนทัศน์, ความคิดรวบยอด, มโนภาพ หรือ แนวคิด (อังกฤษ: concept) คือมโนคตินามธรรมที่ใช้เป็นรากฐานสำหรับหลักการความคิดและความเชื่อให้เป็นรูปธรรมมากขึ้น^[1] มโนทัศน์มีบทบาทสำคัญในทุกแง่มุมของการรับรู้^[2] ดังนั้น มโนทัศน์จึงได้รับการศึกษาในสาขาวิชาต่าง ๆ เช่น ภาษาศาสตร์ จิตวิทยา และปรัชญา ซึ่งสาขาวิชาเหล่านี้ให้ความสนใจในโครงสร้างเชิงตรรกะและเชิงจิตวิทยาของมโนทัศน์ และวิธีการนำมารวมกันเป็นความคิดและประโยค การศึกษามโนทัศน์ถือเป็นเรือธงสำคัญของแนวทางสหวิทยาการใหม่ที่เกิดขึ้นใหม่ซึ่งก็คือวิทยาศาสตร์ทางความรู้^[3]

ในปรัชญาร่วมสมัยใหม่ ความเข้าใจเกี่ยวกับมโนทัศน์มีอยู่ 3 ประการ^[4]

• ตัวแทนในจิตใจ (mental representation) เช่น มโนทัศน์เป็นสิ่งที่มีอยู่จริงในใจ (วัตถุทางจิตใจ)
• ความสามารถ (ability) เฉพาะตัวของตัวแทนทางปัญญา (สภาวะทางจิตใจ)
• ความรู้สึกแบบเฟรเกอ (Fregean sense), วัตถุนามธรรม (abstract object) เป็นมากกว่าวัตถุทางจิตหรือสภาวะทางจิตใจ

มีการแบ่งมโนทัศน์ออกเป็นลำดับชั้น โดยระดับที่สูงกว่าเรียกว่า "เหนือกว่า" และระดับที่ต่ำกว่าเรียกว่า "รอง" นอกจากนี้ ยังมีระดับ "พื้นฐาน" หรือ "ระดับกลาง" ที่ผู้คนจะจัดประเภทแนวคิดได้ง่ายที่สุด ตัวอย่างเช่น มโนทัศน์ระดับพื้นฐานอาจเป็น "เก้าอี้" โดยมี "เฟอร์นิเจอร์" ซึ่งเป็นส่วนเหนือกว่าและ "เก้าอี้พักผ่อน" ซึ่งเป็นระดับรอง