อำเภอเชียงม่วน

เชียงม่วน (ไทยถิ่นเหนือ: ) เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดพะเยา

อำเภอเชียงม่วน
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Chiang Muan
แม่น้ำยมบริเวณแก่งหลวงของวนอุทยานไดโนเสาร์แก่งหลวง
คำขวัญ:  ไดโนเสาร์แก่งหลวง บวงสรวงพระธาตุภูปอ บ่อแร่ถ่านหิน ภูเขาดินฝั่งต้า ท่าฟ้าโบราณสถาน ธารสวรรค์บ่อเบี้ย
แผนที่จังหวัดพะเยา เน้นอำเภอเชียงม่วน
พิกัด: 18°53′12″N 100°18′12″E / 18.88667°N 100.30333°E / 18.88667; 100.30333
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	พะเยา
พื้นที่
• ทั้งหมด	722.860 ตร.กม. (279.098 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	18,328 คน
• ความหนาแน่น	25.36 คน/ตร.กม. (65.7 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	56160
รหัสภูมิศาสตร์	5604
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอเชียงม่วน หมู่ที่ 10 ตำบลเชียงม่วน อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา 56160
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

จุดขุดค้นไดโนเสาร์เชียงม่วนในวนอุทยานไดโนเสาร์แก่งหลวง

น้ำตกธารสวรรค์ ตั้งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติดอยภูนาง ตำบลบ้านมาง จัดเป็นน้ำตกขนาดกลาง ก่อนไหลลงสู่แม่น้ำยม

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอเชียงม่วน มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอปง
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเมืองน่านและอำเภอบ้านหลวง (จังหวัดน่าน)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอสอง (จังหวัดแพร่)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอดอกคำใต้

ประวัติ

เชียงม่วน ได้ชื่อว่าเป็นอำเภอ 3 จังหวัด เพราะเคยเป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดน่านและจังหวัดเชียงราย มีตำนานเล่าว่า พระยานุ่น (พญาขุนฟอง) เจ้าเมืองน่าน ได้นำข้าราชบริวารเดินทางรอนแรม ณ ที่แห่งนี้หลังกลับจากภารกิจได้สั่งให้ไพร่พล จัดงานเฉลิมฉลองรื่นเริงสนุกสนานหลายอย่างซึ่งไม่เคยมีมาก่อนในแถบนี้ ประชาชนต่างรู้สึกพึงพอใจจึงได้ให้ชื่อว่าเชียงม่วน หรือ เวียงม่วน คำว่า ม่วน เป็นภาษาพื้นเมืองจึงมีความหมายว่าความสนุกสนาน

อำเภอเชียงม่วนเดิมมีฐานะเป็นกิ่งอำเภอขึ้นอยู่ในเขตการปกครองของอำเภอเชียงคำ จังหวัดเชียงราย ต่อมา พ.ศ. 2455 ได้รับประกาศยกฐานะเป็นอำเภอ โดยรวมกิ่งอำเภอเมืองปงและกิ่งอำเภอเชียงม่วน รวมเข้าเป็น "อำเภอเมืองปง" แต่โอนไปอยู่ในเขตการปกครองของจังหวัดน่าน จนกระทั่งปี พ.ศ. 2495 กระทรวงมหาดไทยได้โอนพื้นที่เขตการปกครองของอำเภอปงจากจังหวัดน่าน กลับขึ้นอยู่ในเขตการปกครองของจังหวัดเชียงราย จนถึง พ.ศ. 2512 ได้ยกฐานะเป็นกิ่งอำเภอ และเมื่อวันที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2517 ได้ยกฐานะเป็นอำเภออีกครั้ง จนถึงปัจจุบัน

• วันที่ 12 กรกฎาคม 2451 แยกพื้นที่ตำบลเชียงม่วน ตำบลเมืองสวด ตำบลเมืองสระ ตำบลเมืองสะเอียบ จากอำเภอเมืองน่าน มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอเชียงม่วน และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอเมืองน่าน
• วันที่ 8 ธันวาคม 2455 รวมกิ่งอำเภอเมืองปง แขวงเมืองเชียงคำ จังหวัดเชียงราย และกิ่งอำเภอเชียงม่วน อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน ขึ้นเป็น อำเภอเมืองปง และให้โอนอำเภอเมืองปง เมืองเชียงราย ไปขึ้นการปกครองกับเมืองน่าน (จังหวัดน่าน)
• วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลสระ และตั้งตำบลสะเอียบ แยกออกจากตำบลเชียงม่วน
• วันที่ 30 ธันวาคม 2495 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดน่าน จังหวัดเชียงราย จังหวัดแพร่ โดยโอนพื้นที่อำเภอปง (ยกเว้นตำบลสะเอียบและตำบลสวด) จังหวัดน่าน มาขึ้นการปกครองกับจังหวัดเชียงราย และโอนพื้นที่ตำบลสะเอียบ อำเภอปง จังหวัดน่าน ไปขึ้นกับอำเภอสอง จังหวัดแพร่
• วันที่ 20 พฤษภาคม 2512 แยกพื้นที่ตำบลสระ และตำบลเชียงม่วน จากอำเภอปง ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอเชียงม่วน และกำหนดให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอปง
• วันที่ 1 กันยายน 2513 ตั้งตำบลบ้านมาง แยกออกจากตำบลเชียงม่วน
• วันที่ 28 มีนาคม 2517 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอเชียงม่วน อำเภอปง เป็น อำเภอเชียงม่วน
• วันที่ 28 กรกฎาคม 2520 แยกพื้นที่อำเภอพะเยา อำเภอจุน อำเภอเชียงคำ อำเภอเชียงม่วน อำเภอดอกคำใต้ อำเภอปง และอำเภอแม่ใจ ออกจากการปกครองจังหวัดเชียงราย รวมตั้งขึ้นเป็น จังหวัดพะเยา
• วันที่ 11 มีนาคม 2529 จัดตั้งสุขาภิบาลเชียงม่วน ในท้องที่หมู่ 1-2,4,7-8 (ในขณะนั้น) ของตำบลบ้านมาง และท้องที่หมู่ 1-3, 5-6 (ในขณะนั้น) ของตำบลเชียงม่วน
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลเชียงม่วน เป็นเทศบาลตำบลเชียงม่วน ด้วยผลของกฎหมาย
• วันที่ 29 กันยายน 2547 ยุบสภาตำบลเชียงม่วน รวมเข้ากับเทศบาลตำบลเชียงม่วน
• วันที่ 17 กันยายน 2558 เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่ 6 บ้านหล่าย ตำบลสระ เป็น หมู่ 6 บ้านท่าฟ้าหล่าย

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอเชียงม่วนแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 3 ตำบล 34 หมู่บ้าน ได้แก่

ที่	ชื่อตำบล	ตัวเมือง	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนครัวเรือน	จำนวนประชากร
1.	เชียงม่วน		Chiang Muan	10	2,622	7,139
2.	บ้านมาง		Ban Mang	11	2,205	5,849
3.	สระ		Sa	13	2,193	6,222

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอเชียงม่วนประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 3 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลเชียงม่วน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเชียงม่วนทั้งตำบล และบางส่วนของตำบลบ้านมาง
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านมาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านมาง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลเชียงม่วน)
• องค์การบริหารส่วนตำบลสระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสระทั้งตำบล

อ้างอิง

1. "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและรวมกิ่งอำเภอขึ้นเป็นอำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 29 (0 ง): 2041. December 8, 1912.
2. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดน่าน จังหวัดเชียงราย และจังหวัดแพร่ พ.ศ. ๒๔๙๕" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 69 (77 ก): 1440–1441. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-06-12. สืบค้นเมื่อ 2022-03-18. วันที่ 30 ธันวาคม พ.ศ. 2595
3. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่ตั้งเป็นกิ่งอำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 86 (44 ง): 1729. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-03-24. สืบค้นเมื่อ 2022-03-18. วันที่ 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2512
4. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอเขาวง อำเภอเชียงม่วน อำเภอดอนตาล อำเภอชาติตระการ อำเภอภูเรือ อำเภอเคียนซา อำเภอน้ำโสม อำเภอหนองวัวซอ และอำเภอน้ำยืน พ.ศ. ๒๕๑๗" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 91 (54 ง): (ฉบับพิเศษ) 30-33. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-07-18. สืบค้นเมื่อ 2022-03-18. วันที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2517
5. "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 25 (15): 447–448. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-16. สืบค้นเมื่อ 2022-04-05. วันที่ 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2451
6. "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและรวมกิ่งอำเภอขึ้นเป็นอำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 29 (0 ง): 2041. วันที่ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2455
7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (26 ง): 1114–1433. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-09. สืบค้นเมื่อ 2022-03-18. วันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2490
8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเชียงคำ อำเภอพาน กิ่งอำเภอป่าแดด และกิ่งอำเภอเชียงม่วน จังหวัดเชียงราย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 87 (83 ง): 2451–2463. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2022-03-18. วันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2513
9. "พระราชบัญญัติตั้งจังหวัดพะเยา พ.ศ. ๒๕๒๐" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 94 (69 ง): (ฉบับพิเศษ) 1-4. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-06-12. สืบค้นเมื่อ 2022-03-18. วันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2520
10. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลเชียงม่วน อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 103 (39 ง): 1022–1024. วันที่ 11 มีนาคม พ.ศ. 2529
11. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2022-03-18 – โดยทาง ให้บรรดาสุขาภิบาลตามกฎหมายว่าด้วยสุขาภิบาลที่มีอยู่ในวันที่พระราชบัญญัตินี้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา มีฐานะเป็นเทศบาลตำบลตามกฎหมายว่าด้วยเทศบาลในพระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ. วันที่ 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2542
12. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การยุบรวมสภาตำบลกับเทศบาล" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 121 (ตอนพิเศษ 108 ง): 4–6. วันที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2547
13. "ประกาศจังหวัดพะเยา เรื่อง เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่บ้าน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 132 (98 ง): 141. วันที่ 17 กันยายน พ.ศ. 2558
14. จำนวนประชากรและบ้าน จำแนกเป็นรายอำเภอ และรายตำบล จังหวัดพะเยา ณ เดือนธันวาคม พ.ศ. 2553, สำนักบริหารทะเบียน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย