อำเภอธัญบุรี

ธัญบุรี [ทัน-ยะ-บุ-รี] เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดปทุมธานี มีลักษณะเป็นแนวยาวขนานไปกับคลองรังสิตไปจนสุดเขตจังหวัด เป็นพื้นที่ที่มีความเจริญมากกว่าอำเภอเมืองปทุมธานี เนื่องจากเป็นทางผ่านของการคมนาคมไปภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยมีเขตเทศบาลนคร 1 แห่ง เขตเทศบาลเมือง 2 แห่ง และเขตเทศบาลตำบลอีก 1 แห่งในพื้นที่

อำเภอธัญบุรี
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Thanyaburi
ภาพถ่ายทางอากาศของคลองรังสิตในเขตอำเภอธัญบุรี
คำขวัญ:  ธัญบุรีแดนเศรษฐกิจ คลองรังสิตคู่เมืองมา ชื่อเสียงเป็นศรีสง่า รุ่งเรืองมานับร้อยปี
แผนที่จังหวัดปทุมธานี เน้นอำเภอธัญบุรี
พิกัด: 14°1′16″N 100°44′4″E / 14.02111°N 100.73444°E / 14.02111; 100.73444
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ปทุมธานี
พื้นที่
• ทั้งหมด	112.124 ตร.กม. (43.291 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2566)
• ทั้งหมด	217,355 คน
• ความหนาแน่น	1,938.52 คน/ตร.กม. (5,020.7 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	12110, 12130 (เฉพาะ ตำบลประชาธิปัตย์และบึงยี่โถ)
รหัสภูมิศาสตร์	1303
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอธัญบุรี หมู่ที่ 4 ถนนรังสิต-นครนายก ตำบลรังสิต อำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี 12110
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอธัญบุรีตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอคลองหลวงและอำเภอหนองเสือ มีแนวลำรางสาธารณะห่างจากคลองรังสิตประยูรศักดิ์ไปทางทิศเหนือ 1.6 กิโลเมตร เป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอองครักษ์ (จังหวัดนครนายก) มีคลองสิบสี่เป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอลำลูกกา มีแนวเส้นขนานคลองรังสิตประยูรศักดิ์ไปทางทิศใต้ 1.6 กิโลเมตร เป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเมืองปทุมธานี มีทางรถไฟสายเหนือเป็นเส้นแบ่งเขต

ประวัติศาสตร์

อำเภอธัญบุรีนั้น เดิมอยู่ในบริเวณที่เรียกว่า "ทุ่งหลวง" ของมณฑลกรุงเทพ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชปณิธานอันแน่วแน่ที่จะพัฒนาที่ดินในทุ่งหลวงให้เกิดประโยชน์แก่ประชาราษฎรด้วยการที่จะให้มีคลองขึ้นในบริเวณทุ่งนี้ จึงโปรดเกล้าฯ ให้ดำเนินการขุดคลองตั้งแต่ พ.ศ. 2433 เป็นต้นมาและได้พระราชทานนามว่า "คลองรังสิตประยูรศักดิ์" ต่อมาได้มีพระบรมราชโองการให้สถาปนา "เมืองธัญญบูรี" ขึ้น ประกอบด้วย 4 อำเภอ ได้แก่ อำเภอเมือง อำเภอคลองหลวง อำเภอหนองเสือ และอำเภอลำลูกกา พระองค์ได้เสด็จพระราชดำเนินเปิดที่ทำการเมืองด้วยพระองค์เองเมื่อวันที่ 13 มีนาคม พ.ศ. 2445 โดยคำว่า "ธัญญบูรี" หมายถึง "เมืองแห่งข้าว" เป็นพระนามพระราชทาน เพื่อให้สอดคล้องกับเมืองมีนบุรี (เขตมีนบุรี ในปัจจุบัน) ที่หมายถึง "เมืองแห่งปลา"

ต่อมาเมื่อ พ.ศ. 2459 ได้มีประกาศเปลี่ยนคำว่า "เมือง" มาเป็น "จังหวัด" เมืองธัญญบุรีจึงถูกเรียกว่า "จังหวัดธัญญบุรี" รวมทั้งเปลี่ยนชื่ออำเภอเมืองของจังหวัดธัญญบุรีเป็น "อำเภอรังสิต" เมื่อ พ.ศ. 2460 จังหวัดธัญญบุรีมีมาจนกระทั่งถึง พ.ศ. 2475 จึงถูกยุบรวมเข้ากับจังหวัดปทุมธานี อำเภอรังสิต (ซึ่งเปลี่ยนชื่อเป็นอำเภอธัญญบุรี) อำเภอคลองหลวง อำเภอหนองเสือ และอำเภอลำลูกกา จึงกลายเป็นอำเภอในจังหวัดปทุมธานี ต่อมาเมื่อวันที่ 1 มิถุนายน พ.ศ. 2510 ราชบัณฑิตยสถานได้เปลี่ยนการใช้ตัวสะกดใหม่ จึงเป็น "ธัญบุรี" มาจนถึงปัจจุบัน

ตั้งแต่ พ.ศ. 2498 ถึงปัจจุบัน (เรียงตามปี) มีการจัดตั้งและเปลี่ยนแปลงเทศบาลในอำเภอธัญบุรี ดังนี้

• วันที่ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2498 จัดตั้งสุขาภิบาลประชาธิปัตย์ ในพื้นที่บางส่วนของตำบลประชาธิปัตย์
• วันที่ 24 กันยายน พ.ศ. 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลธัญบุรี ในพื้นที่บางส่วนของตำบลรังสิตและตำบลลำผักกูด
• วันที่ 5 มีนาคม พ.ศ. 2506 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลประชาธิปัตย์ให้ครอบคลุมตำบลประชาธิปัตย์ทั้งตำบล
• วันที่ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2508 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลธัญบุรีให้ครอบคลุมตำบลรังสิตและตำบลลำผักกูดทั้งตำบล
• วันที่ 24 ธันวาคม พ.ศ. 2519 จัดตั้งสุขาภิบาลสนั่นรักษ์ ในพื้นที่ตำบลบึงสนั่นและตำบลบึงน้ำรักษ์
• วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2537 ยกฐานะสุขาภิบาลประชาธิปัตย์ ขึ้นเป็น เทศบาลตำบลประชาธิปัตย์
• วันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลธัญบุรี และ สุขาภิบาลสนั่นรักษ์ ขึ้นเป็น เทศบาลตำบลธัญบุรี และ เทศบาลตำบลสนั่นรักษ์
• วันที่ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2546 ยกฐานะจากเทศบาลตำบลประชาธิปัตย์ เป็น เทศบาลเมืองรังสิต
• วันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2547 ยกฐานะจากเทศบาลตำบลสนั่นรักษ์ เป็น เทศบาลเมืองสนั่นรักษ์
• วันที่ 29 เมษายน พ.ศ. 2554 ยกฐานะจากเทศบาลเมืองรังสิต เป็น เทศบาลนครรังสิต
• วันที่ 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2554 ยกฐานะจากเทศบาลตำบลบึงยี่โถ เป็น เทศบาลเมืองบึงยี่โถ

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

พื้นที่อำเภอธัญบุรีแบ่งเขตการปกครองย่อยเป็น 6 ตำบล แต่ละตำบลแบ่งออกเป็นหมู่บ้าน รวม 12 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับ	อักษรไทย	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)	สี	แผนที่
1.	ประชาธิปัตย์	Prachathipat	–	84,543
2.	บึงยี่โถ	Bueng Yitho	4	33,713
3.	รังสิต	Rangsit	4	24,724
4.	ลำผักกูด	Lam Phak Kut	4	39,701
5.	บึงสนั่น	Bueng Sanan	–	14,221
6.	บึงน้ำรักษ์	Bueng Nam Rak	–	18,557

การปกครองส่วนท้องถิ่น

อำเภอธัญบุรีประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 4 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลนครรังสิต ครอบคลุมพื้นที่ตำบลประชาธิปัตย์ทั้งตำบล (ทางรถไฟสายเหนือ-คลองสาม)
• เทศบาลเมืองบึงยี่โถ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบึงยี่โถทั้งตำบล (คลองสาม-คลองห้า)
• เทศบาลเมืองสนั่นรักษ์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบึงสนั่นและตำบลบึงน้ำรักษ์ทั้งตำบล (คลองเก้า-คลองสิบสี่)
• เทศบาลตำบลธัญบุรี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลรังสิตและตำบลลำผักกูดทั้งตำบล (คลองห้า-คลองเก้า)

การคมนาคม

ถนนสายหลักของอำเภอธัญบุรี ได้แก่

• ถนนพหลโยธิน (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1)
• ถนนกาญจนาภิเษก (ทางหลวงพิเศษหมายเลข 9)
• ถนนรังสิต-นครนายก (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 305)

ถนนสายรองของอำเภอธัญบุรี ได้แก่

• ถนนรังสิต-ปทุมธานี (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 346)
• ถนนลำลูกกา-วังน้อย (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 352)
• ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3261 (ถนนเลียบคลองสิบ,ถนนคลองสิบ-หนองแค,ถนนปทุมธานี-สระบุรี)
• ทางหลวงชนบท ปท.3004 (แยกคลองเจ็ด - แยกลำลูกกา)

ขนส่งทางราง

• การรถไฟแห่งประเทศไทย:
  • รถไฟทางไกล —      สายเหนือ/     สายตะวันออกเฉียงเหนือ: สถานีรังสิต
  • รถไฟฟ้าชานเมือง —      สายสีแดงเข้ม: สถานีรังสิต

สถานที่สำคัญ

โรงพยาบาลธัญบุรี

ร้านกาแฟชายทุ่ง

• ฟิวเจอร์พาร์ครังสิต
• โรงพยาบาลเปาโล รังสิต
• โรงพยาบาลบางปะกอก รังสิต 2
• โรงเรียนโชคชัย (ครูเกียว)
• สำนักงานเทศบาลเมืองบึงยี่โถ
• โรงเรียนนานาชาติสยาม
• มหาวิทยาลัยนอร์ทกรุงเทพ วิทยาเขตรังสิต
• สวนสนุกดรีมเวิลด์
• การไฟฟ้าส่วนภูมิภาคอำเภอธัญบุรี
• วัดเขียนเขต พระอารามหลวง
• สนามฟุตบอลบีจีสเตเดียม ของสโมสรบีจี ปทุม ยูไนเต็ด
• ห้างสรรพสินค้าโลตัส สาขารังสิต-นครนายก
• มาร์เก็ตวิลเลจ สาขารังสิต คลอง4
• ร้านกาแฟชายทุ่ง(จีน：田边咖啡馆)
• สนามกอล์ฟกรุงกวี
• วัดมูลจินดาราม
• บ้านพักเด็กอ่อนและครอบครัวจังหวัดปทุมธานี
• สถานสงเคราะห์เด็กอ่อนรังสิต (บ้านเด็กอ่อนรังสิต)
• สถานสงเคราะห์เยาวชน มูลนิธิมหาราช
• ศูนย์พัฒนาการจัดสวัสดิการสังคมผู้สูงอายุจังหวัดปทุมธานี
• สถานแรกรับเด็กหญิงบ้านธัญญพร
• มหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย
• สถานกักขังกลางจังหวัดปทุมธานี
• สถานคุ้มครองคนไร้ที่พึ่งชายธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี
• สถานคุ้มครองคนไร้ที่พึ่งหญิงธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี
• ที่ว่าการอำเภอธัญบุรี
• วิทยาลัยการปกครอง
• ทางเข้า มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี ศูนย์ฝึกกรมพลศึกษา สถาบันวิทยาศาสตร์การกีฬา สนามกีฬาเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ 60 พรรษา กรมพลศึกษา และศูนย์วิทยาศาสตร์เพื่อการศึกษารังสิต (ท้องฟ้าจำลองรังสิต)
• สถานคุ้มครองและพัฒนาคนพิการบ้านกึ่งวิถีชาย
• โรงพยาบาลธัญบุรี
• ศาลจังหวัดธัญบุรี
• สำนักงานอัยการจังหวัดธัญบุรี
• สถานีตำรวจภูธรธัญบุรี
• สวนสัตว์ดุสิตแห่งใหม่
• โรงเรียนธัญรัตน์
• โรงเรียนธัญสิทธิศิลป์
• สนามกอล์ฟรอยัลเจมส์ซิตี้
• ดูโฮม สาขารังสิต คลอง7
• วัดนาบุญ
• โรงเรียนธัญวิทยา (ตงมิ้น)
• มูลนิธิปวีณาหงสกุลเพื่อเด็กและสตรี
• สำนักงานพัฒนาที่ดินเขต 1
• สำนักงานเทศบาลตำบลธัญบุรี
• ห้างสรรพสินค้าโลตัส สาขารังสิต คลอง7
• โรงเรียนสารสาสน์วิเทศรังสิต
• โรงเรียนปิยวัฒนศาสตร์
• วัดอัยยิการาม
• วัดขุมแก้ว
• องค์การเภสัชกรรม
• โรงพยาบาลมหาวชิราลงกรณ์ ธัญบุรี (ศูนย์มะเร็งคลอง10)
• โรงเรียนสารสาสน์วิเทศปทุมธานี
• วัดสระบัว
• สำนักงานเทศบาลเมืองสนั่นรักษ์
• มัสยิดเราะห์มัดรัศมี
• มหาวิทยาลัยการกีฬาแห่งชาติ วิทยาเขตกรุงเทพ
• วิทยาลัยเทคนิคธัญบุรี
• วัดพิชิตปิตยาราม
• สำนักชลประทานที่ 11
• โรงเรียนธัญบุรี

อ้างอิง

1. ราชบัณฑิตยสถาน. อ่านอย่างไร และ เขียนอย่างไร ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. พิมพ์ครั้งที่ 22. กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, 2557, หน้า 54.
2. สิทธิพร ณ นครพนม. "ชื่อ "ธัญบุรี" เพราะมี "ข้าว"". ใน ศิลปวัฒนธรรม. 22:4 (กุมภาพันธ์ 2544), หน้า 62-64
3. น้าชาติ ประชาชื่น (31 ตุลาคม 2556). "อำเภอธัญบุรี". ข่าวสด. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-05. สืบค้นเมื่อ 28 พฤษภาคม 2557. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)
4. "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-02-03. สืบค้นเมื่อ 2010-07-23.
5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 34 (0 ก): 34–55. 29 เมษายน 2460. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-07. สืบค้นเมื่อ 2013-11-05.
6. คลองรังสิตประยูรศักดิ์ สายน้ำพระราชทานในรัชกาลที่ 5 เมืองข้าว เมืองนา แห่งราชอาณาจักรสยาม, พินิจนคร รายการ: วันพุธที่ 5 ตุลาคม พ.ศ. 2554 ทางไทยพีบีเอส
7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลประชาธิปัตย์ อำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 72 (74 ง): (ฉบับพิเศษ) 20-21. 17 กันยายน 2498.
8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลธัญญบุรี อำเภอธัญญบุรี จังหวัดปทุมธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 73 (83 ง): (ฉบับพิเศษ) 53-54. 15 ตุลาคม 2499.
9. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลประชาธิปัตย์ อำเภอธัญญบุรี จังหวัดปทุมธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 80 (32 ง): 873–874. 2 เมษายน 2506.
10. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลธัญญบุรี อำเภอธัญญบุรี จังหวัดปทุมธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 82 (75 ง): 2328–2329. 15 กันยายน 2508.
11. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลสนั่นรักษ์ อำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 94 (13 ง): 765–766. 22 กุมภาพันธ์ 2520.
12. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลตำบลประชาธิปัตย์ อำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี พ.ศ. ๒๕๓๗" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 111 (49 ก): 33–36. 2 พฤศจิกายน 2537.
13. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลเมืองรังสิต พ.ศ. ๒๕๔๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 120 (36 ก): 18–20. 1 พฤษภาคม 2546. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-06-04. สืบค้นเมื่อ 2013-08-22.
14. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลตำบลเป็นเทศบาลเมือง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 121 (พิเศษ 78 ง): 1–2. 19 กรกฎาคม 2547. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2013-08-22.
15. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลเมืองรังสิต อำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี เป็นเทศบาลนครรังสิต" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 128 (พิเศษ 61 ง): 42. 1 มิถุนายน 2554. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-11-10. สืบค้นเมื่อ 2013-08-22.
16. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงฐานะเทศบาลตำบลบึงยี่โถ อำเภอธัญบุรี จังหวัดปทุมธานี เป็นเทศบาลเมืองบึงยี่โถ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 129 (พิเศษ 13 ง): 44. 11 มกราคม 2555. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-01-27. สืบค้นเมื่อ 2013-08-22.
17. "ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหาร". stat.bora.dopa.go.th.

ดูเพิ่ม

• จังหวัดธัญญบูรี หรือธัญบุรี

แหล่งข้อมูลอื่น