ราชบัณฑิตยสภา

ราชบัณฑิตยสภา เป็นองค์การในรัฐบาลไทย สำหรับค้นคว้าและวิจัยเพื่อเผยแพร่ ส่งเสริม แลกเปลี่ยนความรู้ พัฒนา อนุรักษ์ และให้บริการทางวิชาการให้เป็นคุณประโยชน์แก่ประเทศและประชาชน มีหน่วยธุรการชื่อว่า สำนักงานราชบัณฑิตยสภา ซึ่งเป็นส่วนราชการอิสระในฝ่ายบริหารของรัฐบาล มีฐานะเป็นกรม

ราชบัณฑิตยสภา

Royal Society of Thailand
เครื่องหมายราชการของสำนักงานราชบัณฑิตยสภา
ภาพรวมหน่วยงาน
ก่อตั้ง	19 เมษายน พ.ศ. 2469; 99 ปีก่อน (2469-04-19)
หน่วยงานก่อนหน้า	ราชบัณฑิตยสภา (พ.ศ. 2469–2476) ราชบัณฑิตยสถาน (พ.ศ. 2476–2558)
ประเภท	ส่วนราชการ
สำนักงานใหญ่	120 ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา 5 ธันวาคม 2550 อาคารซี ชั้น 2-4 ถนนแจ้งวัฒนะ แขวงทุ่งสองห้อง เขตหลักสี่ กรุงเทพมหานคร
บุคลากร	92 คน (พ.ศ. 2566)
งบประมาณต่อปี	97,687,400 บาท (พ.ศ. 2568)
ฝ่ายบริหารหน่วยงาน	ศ. นพ.สุรพล อิสรไกรศีล, นายกราชบัณฑิตยสภา ศ. ดร.สมบูรณ์ สุขสำราญ, อุปนายกราชบัณฑิตยสภา คนที่ 1 ศ. ดร.ประพิณ มโนมัยพิบูลย์, อุปนายกราชบัณฑิตยสภา คนที่ 2 ดร.ศุภฤกษ์ ภู่พงศ์ศักดิ์, ว่าที่เลขาธิการราชบัณฑิตยสภา รศ. ดร.ศานติ ภักดีคำ, รองเลขาธิการราชบัณฑิตยสภา
เอกสารหลัก	พระราชบัญญัติราชบัณฑิตยสภา พ.ศ. 2558
เว็บไซต์	ราชบัณฑิตยสภา และสำนักงานราชบัณฑิตยสภา

ในทางประวัติศาสตร์นั้น พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 7) ทรงก่อตั้งราชบัณฑิตยสภาขึ้นเมื่อวันที่ 19 เมษายน พ.ศ. 2469 เพื่อเป็นสมาคมปราชญ์ประจำประเทศสยามเฉกเช่นเดียวกับในต่างประเทศ ภายหลังการปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475 มีการปรับเปลี่ยนโครงสร้างราชบัณฑิตยสภาในวันที่ 31 มีนาคม พ.ศ. 2476 โดยแยกออกเป็นราชบัณฑิตยสถานกับกรมศิลปากรเพื่อให้ทำงานวิชาการได้อย่างเต็มที่ ราชบัณฑิตยสถานมีการทำงาน 2 ส่วน คือสภาราชบัณฑิตทำหน้าที่ด้านวิชาการ และข้าราชการประจำทำหน้าที่ธุรการสนับสนุนงานของสภาราชบัณฑิต ต่อมาในวันที่ 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2558 มีการปรับเปลี่ยนโครงสร้างอีกครั้งโดยเปลี่ยนชื่อราชบัณฑิตยสถานเป็นสำนักงานราชบัณฑิตยสภา และเปลี่ยนชื่อสภาราชบัณฑิตเป็นราชบัณฑิตยสภาตามชื่อดั้งเดิมสมัยรัชกาลที่ 7

ตามโครงสร้างปัจจุบัน ราชบัณฑิตยสภามีสมาชิก 3 ประเภท คือภาคีสมาชิก ราชบัณฑิต และราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ ภาคีสมาชิกเป็นบุคคลที่ราชบัณฑิตยสภาคัดเลือกและแต่งตั้งขึ้นจากผู้มีสัญชาติไทยและมีคุณสมบัติตามที่กฎหมายกำหนด ราชบัณฑิตเป็นบุคคลที่พระมหากษัตริย์ทรงแต่งตั้งจากบรรดาภาคีสมาชิกเมื่อมีคำกราบบังคมทูลของนายกรัฐมนตรีตามคำแนะนำของราชบัณฑิตยสภา และราชบัณฑิตกิติมศักดิ์เป็นบุคคลที่พระมหากษัตริย์ทรงแต่งตั้งจากบรรดาผู้ทรงคุณวุฒิเมื่อมีคำกราบบังคมทูลของนายกรัฐมนตรีตามคำแนะนำของราชบัณฑิตยสภา

ราชบัณฑิตยสภาจัดแบ่งงานวิชาการของตนออกเป็นสำนัก ได้แก่สำนักธรรมศาสตร์และการเมือง สำนักวิทยาศาสตร์ และสำนักศิลปกรรม แต่งานวิชาการซึ่งเป็นที่รู้จักที่สุดของราชบัณฑิตยสภามักเป็นงานเนื่องในการวางหลักเกณฑ์เกี่ยวกับภาษาไทย เช่น การจัดทำพจนานุกรม โดยเฉพาะ พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน การจัดทำสารานุกรม อักขรานุกรม อนุกรมวิธาน และการบัญญัติศัพท์วิชาการ

ประวัติ

การก่อตั้งราชบัณฑิตยสภา

รัชกาลที่ 7 ทรงก่อตั้งราชบัณฑิตยสภาขึ้นเมื่อวันที่ 19 เมษายน พ.ศ. 2469 โดยทรงรวมหน่วยงานต่าง ๆ ซึ่งรับผิดชอบหอสมุด พิพิธภัณฑสถาน งานวรรณกรรม งานวิศวกรรม และงานโบราณคดี เข้าด้วยกันเป็นหน่วยงานอันหนึ่งอันเดียว เพื่อให้ประเทศสยามได้มีสมาคมปราชญ์ประจำประเทศเฉกเช่นในต่างประเทศ ทรงตั้งชื่อหน่วยงานนี้ว่าราชบัณฑิตยสภา ตามชื่อกรมราชบัณฑิต ซึ่งเป็นหน่วยงานในกระทรวงธรรมการสมัยโบราณ

การปรับโครงสร้างเป็นราชบัณฑิตยสถาน

ภายหลังการปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475 คณะราษฎรผู้ก่อการปฏิวัติดังกล่าวได้ปรับโครงสร้างราชบัณฑิตยสภาเสียใหม่ตามการเสนอแนะของปรีดี พนมยงค์ หนึ่งในสมาชิกคณะ โดยมีประกาศในวันที่ 31 มีนาคม พ.ศ. 2476 ให้ยุบราชบัณฑิตยสภาลงเพื่อแยกไปก่อตั้งเป็นหน่วยงานใหม่ 2 แห่ง คือราชบัณฑิตยสถาน (เมื่อก่อตั้งเขียนว่าราชบัณฑิตสถาน) และกรมศิลปากร

หลวงวิจิตรวาทการ (วิจิตร วิจิตรวาทการ) เลขาธิการคนแรกของราชบัณฑิตยสถาน กล่าวถึงเหตุผลในการปรับโครงสร้างว่า "ราชบัณฑิตยสภาของเราได้ตั้งมาแล้วตั้งแต่ พ.ศ. 2469 แต่ไม่ได้วางรูปโครงให้ตรงกับที่ควรวางไว้ คือแทนที่จะให้ราชบัณฑิตสภาเป็นที่ค้นคว้าวิชาการดังรูปร่างราชบัณฑิตสถานในเวลานี้ กลับเอางานธุรการไปบรรทุกเข้าไว้ให้กรรมการราชบัณฑิตสภาต้องเสียเวลาทำงานฝ่ายธุรการเป็นส่วนมาก เหลือเวลาที่จะค้นคว้าทางวิชาการแต่น้อย และก็ไม่มีกฏหมายหรือข้อบังคับอื่นใดที่บัญญัติให้กรรมการราชบัณฑิตสภาต้องทำการค้นทางวิชาการ…แต่ถ้าได้วางรูปการตราแบบราชบัณฑิตสถานที่แท้จริงแล้ว ผู้ที่ได้รับเลือกเข้าครองตำแหน่งในราชบัณฑิตสถานย่อมมีหน้าที่ที่ต้องทำการค้นคว้าในทางวิชา ความรู้ของเราจะงอกงามขึ้นโดยเร็ว…ต่อไปภายหน้าเราจะมีคนที่สามารถในเชิงสรรพวิชาพอที่จะทำการแลกเปลี่ยนความรู้กับราชบัณฑิตหรืออาคาเดมีเซียงของต่างประเทศ จะเป็นที่เชิดชูเกียรติของไทย จะให้ความสะดวกแก่การการค้นคว้าวิชาการ จะช่วยลดความจำเป็นในการจ้างชาวต่างประเทศ"

การปรับโครงสร้างครั้งนี้ดำเนินตามโครงสร้างของสถาบันฝรั่งเศส (Institut de France) ซึ่งแบ่งกิจการออกเป็นสำนัก (académie) ต่าง ๆ มีปรีดี พนมยงค์ กับหม่อมเจ้าวรรณ ไวทยากร ร่างระเบียบการในการปรับโครงสร้าง ครั้นวันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2477 จึงมีประกาศเรื่องโครงสร้างของราชบัณฑิตยสถาน โดยให้แบ่งกิจการออกเป็นสำนักต่าง ๆ 3 สำนัก คือสำนักธรรมศาสตร์และการเมือง สำนักวิทยาศาสตร์ และสำนักศิลปกรรม พร้อมแต่งตั้งภาคีสมาชิกประจำสำนักแต่ละแห่ง

ในวันที่ 16 มิถุนายน พ.ศ. 2477 มีการประชุมภาคีสมาชิกราชบัณฑิตยสถานเป็นครั้งแรก จัดที่ศาลาสหทัยสมาคม มีพระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน) นายกรัฐมนตรี เป็นประธาน พระยาพหลพลพยุหเสนากล่าวเปิดประชุมว่า "ทุกประเทศที่เจริญแล้วย่อมมีราชบัณฑิตสถาน ผู้ที่ได้รับเลือกเข้ามาเป็นสมาชิกแห่งราชบัณฑิตสถานย่อมถือว่าได้รับความยกย่องอันสูงสุดที่จะพึงได้รับในเชิงวิชาการ...ราชบัณฑิตสถานของเราไม่ใช่เครื่องมือหรือเครื่องบำรุงความสูงศักดิ์ของบุคคลผู้หนึ่งผู้ใด แต่เป็นเครื่องเชิดชูเกียรติของชาติและระบอบรัฐธรรมนูญ ถ้าหากจะมีนามอันหนึ่งอยู่คู่ไปกับราชบัณฑิตสถาน นามอันนั้นจะไม่ใช่นามของบุคคล แต่เป็นนามของสภาผู้แทนราษฎร นามของรัฐธรรมนูญ ถ้าหากจะมีสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่คนในชั้นหลังจะต้องระลึกคู่กันไปกับราชบัณฑิตสถาน สิ่งนั้นก็คือรัฐธรรมนูญ" ในการประชุมครั้งนี้ หม่อมเจ้าวรรณ ไวทยากร ทรงได้รับเลือกตั้งเป็นนายกคนแรกของราชบัณฑิตยสถาน พระเรี่ยมวิรัชชพากย์ (เรี่ยม ทรรทรานนท์) ได้รับเลือกตั้งเป็นอุปนายกคนแรกของราชบัณฑิตยสถาน และหลวงวิจิตรวาทการได้รับเลือกตั้งเป็นเลขาธิการคนแรกของราชบัณฑิตยสถาน

งานที่โดดเด่นของราชบัณฑิตยสถานในช่วงนี้ มีการปรับปรุงปทานุกรม (พจนานุกรม) ซึ่งเป็นงานที่รับโอนมาจากกระทรวงธรรมการ และงานจัดทำสารานุกรมและอักขรานุกรม งานบัญญัติศัพท์ทางวิชาการ และงานจัดวางระเบียบการถอดอักษรไทยเป็นอักษรโรมัน

การปรับโครงสร้างเป็นราชบัณฑิตยสภา

ใน พ.ศ. 2556 สภาราชบัณฑิตเห็นว่า ในโอกาสครบรอบ 120 ปีพระประสูติกาลของรัชกาลที่ 7 ใน พ.ศ. 2558 นั้น สมควรเปลี่ยนชื่อหน่วยงานกลับเป็นราชบัณฑิตยสภาเพื่อเฉลิมพระเกียรติพระองค์ ภายหลังรัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2557 จึงมีการเสนอกฎหมายไปยังสภานิติบัญญัติแห่งชาติซึ่งต่อมาได้รับการตราขึ้นเป็นพระราชบัญญัติราชบัณฑิตยสภา พ.ศ. 2558 ใช้บังคับตั้งแต่วันที่ 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2558 นอกจากการเปลี่ยนชื่อดังกล่าวแล้ว พระราชบัญญัตินี้ยังให้ปรับเปลี่ยนราชบัณฑิตยสถานเป็นหน่วยธุรการของสภาราชบัณฑิต เรียกชื่อว่าสำนักงานราชบัณฑิตยสภา และเพิ่มอำนาจหน้าที่หลายประการให้แก่หน่วยงาน เป็นต้นว่าการมอบใบรับรองคุณวุฒิเช่นประกาศนียบัตร การจัดตั้งกองทุนสวัสดิการสำหรับสมาชิกของหน่วยงาน และการอนุญาตให้หน่วยงานเก็บรักษารายได้ไว้เพื่อใช้ภายในโดยไม่ต้องนำส่งกระทรวงการคลัง

สมาชิกหลายคนของราชบัณฑิตยสถานคัดค้านการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว เนื่องจากไม่มีการจัดทำประชาพิจารณ์

ที่ตั้ง

เดิมราชบัณฑิตยสภาตั้งอยู่ที่วังบางขุนพรหม ต่อมาย้ายไปยังหอสมุดวชิราวุธที่ถนนหน้าพระธาตุ กระทั่ง พ.ศ. 2531 จึงย้ายไปยังอาคารราชวัลลภในพระบรมมหาราชวัง ครั้น พ.ศ. 2549 ย้ายไปยังสนามเสือป่าใกล้ลานพระราชวังดุสิต และใน พ.ศ. 2567 ได้ย้ายไปยังที่ตั้งปัจจุบัน ณ อาคารซี ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา 5 ธันวาคม 2550

• ที่ตั้งในพระบรมมหาราชวัง
• ที่ตั้ง ณ สนามเสือป่า

เครื่องหมาย

เครื่องหมายของราชบัณฑิตยสภาเป็นรูปพระขรรค์เปล่งรัศมีอยู่บนตำราที่เปิดอ้า มีคำในภาษาบาลีว่า "ปณฺฑิโต" และมีมงกุฏลอยอยู่เบื้องบนพระขรรค์ พร้อมแถบผ้าปรากฏนามหน่วยงานอยู่ภายใต้ตำรา

พระขรรค์และตำราดังกล่าวมีที่มาจากสุภาษิตว่า "ปัญญาประดุจดังอาวุธ" รัศมีของพระขรรค์สื่อถึงแสงแห่งปัญญา มงกุฏสื่อถึงพระมหากษัตริย์

การบริหาร

ราชบัณฑิตยสภามีการดำเนินงาน 2 ส่วน คืองานวิชาการและงานธุรการ

งานวิชาการ

งานวิชาการแบ่งออกเป็นสำนัก แต่ละสำนักมีหัวหน้าเรียกว่าประธานสำนัก และมีเลขานุการเรียกว่าเลขานุการสำนัก

สำนักแรกเริ่ม

สำนักแรกเริ่มใน พ.ศ. 2477 ประกอบด้วยสำนัก 3 สำนัก และสาขาวิชาย่อยต่าง ๆ ดังนี้

สำนักธรรมศาสตร์และการเมือง การทูต นิติศาสตร์ โบราณคดี ประวัติศาสตร์และภูมิศาสตร์ ปรัชญา รัฐศาสตร์ ศาสนา เศรษฐศาสตร์

สำนักวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ เคมี ชีววิทยา ดาราศาสตร์ พฤกษศาสตร์ แพทยศาสตร์ ฟิสิกส์ ภูมิวิทยา วิศวกรรมศาสตร์ สัตววิทยา

สำนักศิลปกรรม การช่างปั้น จิตรกรรม ดุริยางคศาสตร์ นาฏศาสตร์ ศิลปการสุนทรพจน์ สถาปัตยกรรม อักษรศาสตร์

สำนักในปัจจุบัน

สำนักธรรมศาสตร์และการเมือง ปรัชญา อภิปรัชญาและญาณวิทยา อัคฆวิทยา ตรรกศาสตร์ ศาสนศาสตร์ สังคมศาสตร์ นิติศาสตร์ รัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ สังคมวิทยาและมานุษยวิทยา จิตวิทยา สังคมสงเคราะห์ศาสตร์และสวัสดิการสังคม เศรษฐศาสตร์ บริหารธุรกิจ ภูมิศาสตร์ ศึกษาศาสตร์ นิเทศศาสตร์ ประวัติศาสตร์ ประวัติศาสตร์สากล ประวัติศาสตร์ไทย โบราณคดี

สำนักวิทยาศาสตร์ วิศวกรรมศาสตร์ วิศวกรรมและเทคโนโลยีเคมี วิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวเคมี วิศวกรรมและเทคโนโลยีปิโตรเคมี วิศวกรรมโยธา วิศวกรรมชลประทาน วิศวกรรมทรัพยากรน้ำ วิศวกรรมไฟฟ้า วิศวกรรมอิเล็กทรอนิกส์ วิศวกรรมโทรคมนาคม วิศวกรรมเครื่องกล วิศวกรรมระบบการผลิต วิศวกรรมการเกษตร วิศวกรรมชีวภาพ วิศวกรรมอากาศยาน วิศวกรรมทางเรือ วิศวกรรมระบบ วิศวกรรมเหมืองแร่ สถาปัตยกรรมทางเรือ เทคโนโลยี เทคโนโลยีชีวภาพ เทคโนโลยีพลังงาน เทคโนโลยีสิ่งแวดล้อม เทคโนโลยีการสื่อสาร เทคโนโลยีสารสนเทศ เทคโนโลยีวัสดุ เทคโนโลยีพอลิเมอร์ เทคโนโลยีการจัดการ นาโนเทคโนโลยี เทคโนโลยีอุณหภาพ เทคโนโลยีสิ่งแวดล้อมสรรค์สร้าง วิทยาศาสตร์ธรรมชาติ พฤกษศาสตร์ สัตววิทยาและสัตวศาสตร์ พันธุศาสตร์ เคมี ฟิสิกส์และดาราศาสตร์ คณิตศาสตร์และสถิติศาสตร์ วิทยาการคอมพิวเตอร์ ระบบโลกและวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม (ธรณีวิทยา/สมุทรศาสตร์) ชีวเคมี จุลชีววิทยา ชีววิทยาระดับโมเลกุล วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการเกษตร และสัตวแพทยศาสตร์ ปฐพีวิทยา พืชศาสตร์ ทรัพยากรธรรมชาติ กีฏวิทยา วิทยาศาสตร์การอาหารและเทคโนโลยี เทคโนโลยีชีวภาพการเกษตร สัตวบาล การประมง วนศาสตร์ สัตวแพทยศาสตร์ แพทยศาสตร์และทันตแพทยศาสตร์ สูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา ศัลยศาสตร์ ศัลยศาสตร์ออร์โทพีดิกส์ วิสัญญีวิทยา อายุรศาสตร์ ตจวิทยา หัวใจและหลอดเลือด เวชศาสตร์เขตร้อน กุมารเวชศาสตร์ วิทยาโสต ศอ นาสิก จักษุวิทยา จิตเวชศาสตร์ เวชศาสตร์ชันสูตร เวชศาสตร์ฟื้นฟู แพทยศาสตรศึกษา เวชศาสตร์การธนาคารเลือด เวชศาสตร์ครอบครัว เวชศาสตร์ป้องกันและสังคม เวชศาสตร์ชุมชน ทันตแพทยศาสตร์ วิทยาศาสตร์สุขภาพ ชีวเคมีทางการแพทย์ นิติเวชศาสตร์ ปรสิตวิทยา เภสัชวิทยา วิทยาภูมิคุ้มกัน สรีรวิทยา พิษวิทยา กายวิภาคศาสตร์ เภสัชศาสตร์ เทคนิคการแพทย์ พยาธิวิทยา รังสีวิทยา กายภาพบำบัด พยาบาลศาสตร์ สาธารณสุขศาสตร์ วิทยาการระบาด โภชนศาสตร์

สำนักศิลปกรรม วรรณศิลป์ ตันติภาษา ภาษาศาสตร์ อักษรโบราณ วรรณกรรมพื้นบ้าน วรรณกรรมร้อยแก้ว วรรณกรรมร้อยกรอง วรรณคดีเปรียบเทียบ ภาษาไทย ภาษาตระกูลไท สาขาวิชาภาษาและวรรณคดีต่างประเทศตะวันออก สาขาวิชาภาษาและวรรณคดีต่างประเทศตะวันตก การแปลและการล่าม สถาปัตยศิลป์ สถาปัตยกรรม สถาปัตยกรรมไทย สถาปัตยกรรมพื้นถิ่น การผังเมือง สถาปัตยกรรมออกแบบชุมชน สถาปัตยกรรมภายใน ภูมิสถาปัตยกรรม นาวาสถาปัตยกรรม ประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม วิจิตรศิลป์ จิตรกรรม ประติมากรรม ภาพพิมพ์ ภาพถ่าย ศิลปะไทย นาฏกรรม นาฏกรรมไทย ดุริยางคกรรม ดุริยางคกรรมไทย ประยุกต์ศิลป์ มัณฑนศิลป์ อุตสาหกรรมศิลป์ จุลศิลป์

งานธุรการ

งานธุรการมีผู้รับผิดชอบคือสำนักงานราชบัณฑิตยสภา มีหัวหน้าสำนักงานเรียกว่าเลขาธิการราชบัณฑิตยสภา และแบ่งการงานออกเป็นกอง 3 กอง คือกองธรรมศาสตร์และการเมือง กองวิทยาศาสตร์ และกองศิลปกรรม

สมาชิก

สมาชิกของราชบัณฑิตยสภา มี 3 ประเภทดังนี้

ราชบัณฑิต

ราชบัณฑิต ผู้ทรงคุณวุฒิในสาขาวิชาใดวิชาหนึ่ง โดยราชบัณฑิตจากทุกสำนักจะเป็นผู้คัดเลือกจากภาคีสมาชิก แล้วนำเสนอต่อนายกรัฐมนตรี เพื่อนำความกราบบังคมทูลเพื่อทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้ง มีได้จำกัดจำนวน 118 ตำแหน่ง ปัจจุบันมีราชบัณฑิตจำนวน 110 คน

ภาคีสมาชิก

ภาคีสมาชิก ผู้ทรงคุณวุฒิในสาขาวิชาใดวิชาหนึ่ง ที่สมัครเข้าทำการร่วมกับราชบัณฑิตยสภา และราชบัณฑิตยสภาได้รับสมัครเป็นภาคีสมาชิกของสำนักใดสำนักหนึ่งแล้ว จำนวนภาคีสมาชิกมีจำกัดได้ไม่เกิน 84 คน แบ่งเป็น สำนักธรรมศาสตร์และการเมือง 33 คน สำนักวิทยาศาสตร์ 55 คน สำนักศิลปกรรม 30 คน ปัจจุบันมีภาคีสมาชิก 74 คน

ราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์

ราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ ได้แก่ ผู้ทรงคุณวุฒิในสาขาวิชาใดวิชาหนึ่ง ซึ่งนายกรัฐมนตรี โดยคำแนะนำของราชบัณฑิตยสภา ได้นำความกราบบังคมทูลเพื่อทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้ง โดยไม่จำกัดจำนวน ปัจจุบันมีราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ที่ยังมีชีวิตอยู่ จำนวน 8 คน เรียงตามลำดับการได้รับพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ดังนี้

คำนำหน้าชื่อ	รายชื่อ	ปีที่ได้รับแต่งตั้ง	สาขาวิชา	อ้างอิง
พลตรี	เภา เพียรเลิศ บริภัณฑ์ยุทธกิจ	2486	-
พลตรี	ประยูร ภมรมนตรี	2486	-
พลอากาศโท	มุนี มหาสันทนะ เวชยันตรังสฤษฏ์	2486	-
พลตรี	วิจิตร วิจิตรวาทการ	2486	-
หม่อมหลวง	เดช สนิทวงศ์	2486	-
ศาสตราจารย์	เดือน บุนนาค	2486	-
พลโท	หลวงละออภูมิลักษณ์ (ลออ บุนนาค)	2521	-
	พระอัพภันตราพาธพิศาล (กำจร พลางกูร)	2524	-
หม่อมหลวง	ปิ่น มาลากุล	2529	วรรณศิลป์
ผู้ช่วยศาสตราจารย์	เฟื้อ หริพิทักษ์	2529	วิจิตรศิลป์
	บุญมา วงศ์สวรรค์	2536	เศรษฐศาสตร์ทั่วไป
ศาสตราจารย์	ประเวศ วะสี	2548	แพทยศาสตร์
ศาสตราจารย์	สิปปนนท์ เกตุทัต	2548	ฟิสิกส์
ศาสตราจารย์พิเศษ	สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ประยุทธ์ ปยุตฺโต)	2550	ศาสนศาสตร์
	มีชัย ฤชุพันธุ์	2550	นิติศาสตร์
ศาสตราจารย์ คุณหญิง	กุหลาบ มัลลิกะมาส	2550	วรรณคดีเปรียบเทียบ
ศาสตราจารย์ ท่านผู้หญิง	พูนทรัพย์ นพวงศ์ ณ อยุธยา	2552	ศึกษาศาสตร์
ศาสตราจารย์	ยงยุทธ ยุทธวงศ์	2552	เคมี
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ นายแพทย์	พูนพิศ อมาตยกุล	2552	ดุริยางคกรรม
ศาสตราจารย์	พระพรหมบัณฑิต (ประยูร ธมฺมจิตฺโต)	2552	อัคฆวิทยา
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ	กุสุมา รักษมณี	2562	วรรณศิลป์
ศาสตราจารย์	ไพรัช ธัชยพงษ์	2563	วิศวกรรมศาสตร์

  ผู้ได้รับแต่งตั้งที่ยังมีชีวิตอยู่

ดูเพิ่ม

• รายพระนามและชื่อนายกราชบัณฑิตยสถานและราชบัณฑิตยสภา

อ้างอิง

1. "ติดต่อ สำนักงานราชบัณฑิตยสภา". orst.go.th. n.d.
2. "ราชบัณฑิตยสภา และ ธพส. ลงนามบันทึกความเข้าใจ การออกแบบตกแต่งสำนักงานแห่งใหม่ในศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติฯ โซนซี". bangkokbiznews. 2020-04-23. สืบค้นเมื่อ 2025-02-21.
3. "พระราชบัญญัติงบประมาณร่ายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 141 (59 ก): 83. 2024-09-30.
4. "พระราชบัญญัติราชบัณฑิตยสภา พ.ศ. 2558". ราชบัณฑิตยสภา. 132 (10 ก): 1–11. 2015-02-13.
5. "กำเนิดราชบัณฑิตยสภา". สถาบันพระปกเกล้า. 2016.^{[ลิงก์เสีย]}
6. ""ราชบัณฑิตยสถาน" มรดกคณะราษฎร ก่อตั้งหลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475". Arts and Culture Magazine. 2024-06-24.
7. "ประวัติความเป็นมา". orst.go.th. 2020.
8. บุศรา เข็มทอง (2015). "ราชบัณฑิตยสภา". parliament.go.th.
9. "แผนผังการบริหารราชบัณฑิตยสภาและสำนักงานราชบัณฑิตยสภา ตามพระราชบัญญัติราชบัณฑิตยสภา พ.ศ. ๒๕๕๘". royalsociety.go.th. n.d.
10. "ราชบัณฑิตยสภา". thairath.co.th. 2015-02-27.
11. "ยื่น สนช. ค้านเปลี่ยนชื่อ "ราชบัณฑิตยสถาน"". Post Today. 2014-10-28. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-04-19. สืบค้นเมื่อ 2015-04-16.
12. "ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติฯ โซน C ใช้อาคารได้ปี 67". thansettakij.com. 2023-01-04.
13. ราชบัณฑิตยสถาน (2007). "เครื่องหมายราชการของราชบัณฑิตยสถาน". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-02-16. สืบค้นเมื่อ 2015-02-16.
14. "แผนภูมิการแบ่งส่วนราชการ พุทธศักราช 2564". orst.go.th. n.d.
15. "แบ่งส่วนราชการสำนักงานราชบัณฑิตยสภา". orst.go.th. n.d.
16. รายชื่อราชบัณฑิตและภาคีสมาชิกปัจจุบัน
17. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์
18. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์
19. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์
20. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล)" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2009-02-25. สืบค้นเมื่อ 2018-01-18.
21. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (นายเฟื้อ หริพิทักษ์)
22. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (นายบุญมา วงศ์สวรรค์)
23. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (ศาสตราจารย์ประเวศ วะสี, ศาสตราจารย์สิปปนนท์ เกตุทัต)
24. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (พระพรหมคุณาภรณ์ นายมีชัย ฤชุพันธุ์ ศาสตราจารย์ คุณหญิงกุหลาบ มัลลิกะมาส)
25. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (ศาสตราจารย์ท่านผู้หญิงพูนทรัพย์ นพวงศ์ ณ อยุธยา ศาสตราจารย์ยงยุทธ ยุทธวงศ์ ศาสตราจารย์พูนพิศ อมาตยกุล)
26. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์, เล่ม 126, ตอนพิเศษ 62 ง, 23 เมษายน 2552, หน้า 31
27. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์, เล่ม 136, ตอนพิเศษ 115 ง, 10 พฤษภาคม 2562, หน้า 11
28. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์, เล่ม 137, ตอนพิเศษ 222 ง, 23 กันยายน 2563, หน้า 2

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของราชบัณฑิตยสภา
• เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของสำนักงานราชบัณฑิตยสภา
• ราชบัณฑิตยสภา ที่เฟซบุ๊ก