พระเจ้าเมงจีโย
พระเจ้าเมงจีโย (พม่า: မင်းကြီးညို, มินจีโหญ่; ออกเสียง: [mɪ́ɰ̃dʑíɲò]) หรือ พระเจ้าสิริชัยสุระ ตามพงศาวดารไทย หรือในนวนิยายผู้ชนะสิบทิศเรียก เมงกะยินโย เป็นปฐมกษัตริย์ของราชวงศ์ตองอู ราชวงศ์และอาณาจักรที่ 2 ของประวัติศาสตร์พม่า พระเจ้าเมงจีโยเดิมเป็นนายทหารที่มีความสามารถในการรบ ได้ทำการรวบรวมชาวพม่าที่อยู่กันอย่างกระจัดกระจายหลังการล่มสลายของอาณาจักรพุกามภายหลังการโจมตีของมองโกล โดยได้รับความช่วยเหลือจากขุนนางสำคัญหลายคน เช่น เมงเยสีหตู (บางคนถูกสมมติเป็นตัวละครในนวนิยายผู้สิบทิศ เช่น มหาเถรวัดกุโสดอ)
| พระเจ้าเมงจีโย မင်းကြီးညို | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 พระบรมราชานุสาวรีย์พระเจ้าเมงจีโยในตองอู | |||||
| พระมหากษัตริย์ตองอู | |||||
| ครองราชย์ | 16 ตุลาคม 1510 – 24 พฤศจิกายน 1530 | ||||
| ราชาภิเษก | 11 เมษายน 1511 | ||||
| ก่อนหน้า | พระเจ้านรปติที่ 2 (ในฐานะ พระมหากษัตริย์อังวะ) | ||||
| ถัดไป | พระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้ | ||||
| อุปราชตองอู | |||||
| ครองราชย์ | ป. เมษายน 1485 – 16 ตุลาคม 1510 | ||||
| ราชาภิเษก | 11 พฤศจิกายน 1491 | ||||
| ก่อนหน้า | เมงสีตู | ||||
| ถัดไป | เมงเยสีหตู | ||||
| ประสูติ | ป. กรกฎาคม ค.ศ. 1459 วันพุธ, ปี 821 ME อังวะ? | ||||
| สวรรคต | 24 พฤศจิกายน ค.ศ. 1530 (71 ปี) ขึ้น 5 ค่ำ เดือนนะดอ 892 ME ตองอู | ||||
| ฝังพระศพ | ตองอู | ||||
| ชายา | โซมีนเทะทีน สิริมหาจันทาเทวี พระนางรัตนาเทวี มหาเทวี พระนางราชเทวี | ||||
| พระราชบุตร | พระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้ อตุลสิริ | ||||
| |||||
| ราชวงศ์ | ตองอู | ||||
| พระราชบิดา | Maha Thinkhaya | ||||
| พระราชมารดา | Min Hla Nyet | ||||
| ศาสนา | พุทธเถรวาท | ||||
พระเจ้าเมงจีโยได้สถาปนาเมืองตองอู ซึ่งเป็นเมืองในขุนเขาเป็นปราการที่ดีขึ้นเป็นศูนย์กลางอำนาจใหม่ ต่อมามีการแผ่ขยายอำนาจเข้ายึดเมืองแปรโดยสามารถรบชนะพระเจ้านรปติแห่งแปรได้สำเร็จ ต่อมาคิดจะเข้ายึดเมืองหงสาวดีที่มีพระเจ้าสการะวุตพีเป็นกษัตริย์ แต่ไม่สำเร็จเนื่องจากพระเจ้าเมงจีโยสวรรคตเสียก่อน
ในมหาราชวงศ์พงศาวดารพม่า ระบุว่า พระองค์ได้พบกับพระมเหสีเมื่อเสด็จทอดพระเนตรการสร้างเขื่อน ซึ่งต่อมามีพระโอรสเพียงพระองค์เดียว ที่ได้ครองราชย์ต่อมา คือ พระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้
พระเจ้าเมงจีโย สิ้นพระชนม์ในปี พ.ศ. 2074 พระนามของพระองค์อาจแปลได้ว่า "พระองค์ดำ" (มิน = กษัตริย์, จี = ยิ่งใหญ่, โหญ่ = ดำ)
พระชนม์ชีพช่วงต้น
เมงจีโยเสด็จพระราชสมภพจาก Maha Thinkhaya กับ Min Hla Nyet พระราชบิดาสืบทอดมาจากพระเจ้ากะยอฉะวาที่ 1 แห่งปี้นยะ ผู้เป็นลูกหลานของพระเจ้านรสีหบดีแห่งพุกามกับพระเจ้าสีหตูแห่งปี้นยะ พระราชมารดาเป็นพระธิดาในอุปราชซีตูจอทีนแห่งตองอู ลูกหลานของพระเจ้าฝรั่งมังศรีชวา
| พระราชพงศาวลีของพระเจ้าเมงจีโย | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
เมงจีโยน่าจะเสด็จพระราชสมภพที่เมืองอังวะ เนื่องจากซีตูจอทีน พระอัยกา (ตา) ไม่ได้รับตำแหน่งอุปราชจนกระทั่ง ค.ศ. 1470 และก่อน ค.ศ. 1470 พระองค์รับราชการในราชสำนักพระเจ้าฝรั่งมังศรีที่อังวะ พระองค์เสด็จพระราชสมภพใน ค.ศ. 1459 พระองค์น่าจะมีพระชนมายุประมาณ 11 หรือ 12 พรรษาตอนที่พระราชวงศ์ย้ายไปตองอูตอนที่ซีตูจอทีนแต่งตั้งเป็นอุปราช หลังซีตูจอทีนสวรรคตใน ค.ศ. 1481 เมงสีตู พระโอรสองค์โต ขึ้นเป็นอุปราชต่อ เมงจีโยต้องการสมรสกับโซมีนเทะทีน พระธิดาในลูกพี่ลูกน้อง แต่เนื่องจากเมงสีตู พระปิตุลา ปฏิเสธคำขอของเมงจีโยอย่างต่อเนื่องหลายครั้ง พระองค์จึงปลงพระชนม์พระปิตุลา เอาลูกพี่ลูกน้องเป็นพระมเหสี พระองค์ยึดครองอำนาจ ป. เมษายน ค.ศ. 1485
รัชสมัย
ส่วนนี้รอเพิ่มเติมข้อมูล คุณสามารถช่วยเพิ่มข้อมูลส่วนนี้ได้ |
ในวัฒนธรรมสมัยนิยม
พระเจ้าเมงจีโย เป็นที่รู้จักในประเทศไทยจากนวนิยายเรื่อง ผู้ชนะสิบทิศ แต่งโดย โชติ แพร่พันธุ์ หรือ ยาขอบ ต่อมาได้มีการนำไปสร้างเป็นภาพยนตร์และละครมากมาย โดยมีนักแสดงผู้รับบท พระเจ้าเมงจีโย หรือเป็นที่รู้จักในชื่อ เมงกะยินโย ได้แก่
- ทัต เอกทัต จากภาพยนตร์เรื่อง ผู้ชนะสิบทิศ ตอน ยอดขุนพล (2509), ผู้ชนะสิบทิศ ตอน บุเรงนองลั่นกลองรบ และ ผู้ชนะสิบทิศ ตอน บุเรงนองถล่มหงสาวดี (2510)
- สมชาย อาสนจินดา จากละครเรื่อง ผู้ชนะสิบทิศ (2523) ทางช่อง 9
- ศิริพงษ์ อิศรางกูร ณ อยุธยา จากละครเรื่อง ผู้ชนะสิบทิศ (2532-33) ทางช่อง 3
- รอน บรรจงสร้าง จากละครเรื่อง ผู้ชนะสิบทิศ (2556) ทางช่อง 8
หมายเหตุ
- พระราชพงศาวลีตาม มหาราชวงศ์ ฉบับหอแก้ว (Hmannan Vol. 2 2003: 171–173) และ (Hmannan Vol. 1 2003: 435–436) รายงานมหาราชวงศ์ ฉบับหอแก้ว "แก้ให้ถูก" โดยพงศาวดารมหาราชวงศ์ (Maha Yazawin Vol. 2 2006: 130–131) และมหาราชวงศ์ ฉบับใหม่ (Yazawin Thin Vol. 2 2012: 14–16) แต่ละอันระบุสายบรรพบุรุษของ Maha Thinkhaya พระราชบิดาของพระเจ้าเมงจีโย แตกต่างกัน
- พงศาวดารรายงานปีพระราชสมภพไม่สอดคล้องกัน (Hmannan Vol. 2 2003: 182) ระบุว่าพระองค์สวรรคตตอนพระชนมายุ 71 พรรษา (ในปีที่ 72) เมื่อวันขึ้น 5 ค่ำ เดือนนะดอ 892 ME (24 พฤศจิกายน ค.ศ. 1530) ครองราชย์ 46 ปี นั่นหมายความว่าพระองค์เสด็จพระราชสมภพก่อนขึ้น 5 ค่ำ เดือนนะดอ 821 ME (30 พฤศจิกายน ค.ศ. 1459) และขึ้นครองราชย์ใน ค.ศ. 1484 อย่างไรก็ตาม ข้อมูลนี้ไม่สอดคล้องกับรายงานของตนเอง (Hmannan Vol. 2 2003: 172) ที่ระบุว่าพระองค์ขึ้นครองราชย์ในปี 847 ME (ค.ศ. 1485/1486) ตอนพระชนมายุ 25 พรรษา (ปีที่ 26) หมายความว่าพระองค์เสด็จพระราชสมภพในปี 822 ME (ค.ศ. 1460/1461).
- ทั้งพงศาวดารมาตรฐาน มหาราชวงศ์ (Maha Yazawin Vol. 2 2006: 129) และ มหาราชวงศ์ ฉบับหอแก้ว (Maha Yazawin Vol. 2 2003: 172) รายงานว่าพระองค์ขึ้นครองอำนาจในปี 847 ME (29 มีนาคม ค.ศ. 1485 ถึง 28 มีนาคม ค.ศ. 1486) เนื่องพงศาวดารทั้งสองยังรายงานว่าพระองค์ครองราชย์ประมาณ 46 ปี พระองค์น่าจะขึ้นครองราชย์ในช่วงต้นปี 847 ME (ป. เมษายน ค.ศ. 1485)
อ้างอิง
- Hmannan Vol. 2 2003: 182
- ดร.สุเนตร ชุตินธรานนท์. บุเรงนอง (กะยอดินนรธา) กษัตริย์พม่าในโลกทัศน์ไทย. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มติชน, 2550. 214 หน้า. ISBN 974-323-512-4
- "กำเนิดอยุธยาและวาระสุดท้ายสุริโยทัย โดย วีระ ธีรภัทร และ ดร.สุเนตร ชุตินธานนท์". ตรินิตี้เรดิโอ F.M. 97.00 Mhz. สืบค้นเมื่อ 22 June 2014.
- Hmannan Vol. 2 2003: 173
- Hmannan Vol. 2 2003: 171
- Harvey 1925: 102–103
บรรณานุกรม
- Fernquest, Jon (Autumn 2005). "Min-gyi-nyo, the Shan Invasions of Ava (1524–27), and the Beginnings of Expansionary Warfare in Toungoo Burma: 1486–1539" (PDF). SOAS Bulletin of Burma Research. 3 (2).
- Harvey, G.E. (1925). History of Burma. London: Frank Cass & Co. Ltd.
- Kala, U (2006) [1724]. มหาราชวงศ์ (ภาษาพม่า). Vol. 1–3 (4th printing ed.). Yangon: Ya-Pyei Publishing.
- Maha Sithu (2012) [1798]. Kyaw Win; Thein Hlaing (บ.ก.). มหาราชวงศ์ ฉบับใหม่ (ภาษาพม่า). Vol. 1–3 (2nd ed.). Yangon: Ya-Pyei Publishing.
- Royal Historical Commission of Burma (2003) [1832]. มหาราชวงศ์ ฉบับหอแก้ว (ภาษาพม่า). Vol. 1–3. Yangon: Ministry of Information, Myanmar.
- Sein Lwin Lay, Kahtika U (2006) [1968]. Mintaya Shwe Hti and Bayinnaung: Ketumadi Taungoo Yazawin (ภาษาพม่า) (2nd printing ed.). Yangon: Yan Aung Sarpay.
| ก่อนหน้า | พระเจ้าเมงจีโย | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| สิ้นสุดราชวงศ์พุกาม |  | พระมหากษัตริย์พม่า (อาณาจักรพม่ายุคที่ 2) (พ.ศ. 2053 - พ.ศ. 2073) |  | พระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้ |
วิกิพีเดีย, วิกิ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, มือถือ, โทรศัพท์, แอนดรอยด์, ไอโอเอส, แอปเปิ้ล, สมาร์ทโฟน, พีซี, เว็บ, คอมพิวเตอร์, ข้อมูลเกี่ยวกับ พระเจ้าเมงจีโย, พระเจ้าเมงจีโย คืออะไร? พระเจ้าเมงจีโย หมายความว่าอะไร?
ฝากคำตอบ
ต้องการเข้าร่วมการสนทนาหรือไม่?คุณสามารถร่วมเขียนได้!