ตำบลเขือน้ำ

ตำบลเขือน้ำตั้งเป็นตำบลเมื่อปี พ.ศ. 2447 โดยเป็นชื่อของไม้ยืนต้นชนิดหนึ่งตามความเชื่อของหมู่บ้านที่อพยพมาตั้งรกรากในหมู่บ้าน ต้นเขือน้ำมีลักษณะของใบมีลักษณะยาวเรียวโดยมีเส้นใบเลี้ยงยาวผ่ากลางตลอดใบ ผลจะกลม สีเขียวเมื่อสุกจะมีสีเหลืองมีรสหวานสามารถรับประทานได้ ชาวบ้านที่อพยพมาตั้งถิ่นฐานครั้งแรกมาจากหลายจังหวัด เช่น หนองคาย อุบลราชธานี ขอนแก่น และอำเภอกุดจับ จังหวัดอุดรธานี

• วันที่ 5 สิงหาคม พ.ศ. 2512 ตั้งตำบลคำบง โดยแยกออกจากตำบลเขือน้ำ^[2]
• พ.ศ. 2539 ยกฐานะสภาตำบลเขือน้ำ เป็น องค์การบริหารส่วนตำบลเขือน้ำ
• วันที่ 28 พฤศจิกายน พ.ศ. 2564 มีผู้ลงสมัครชิงตำแหน่งนายกองค์การบริหารส่วนตำบลเขือน้ำ 4 คน

1. เบอร์ 1 นายคณิต วรรณรัตน์
2. เบอร์ 2 นายถวา พันนารัตน์ (อดีตสมาชิกองค์การบริหารส่วนตำบลเขือน้ำ ม.8 บ้านงิ้ว)
3. เบอร์ 3 นายทวน ช่างแคน (อดีตนายกองค์การบริหารส่วนตำบลเขือน้ำ)
4. เบอร์ 4 นายธีระพงษ์ ชมภูวิเศษ

ผลปรากฏว่า นายทวน ช่างแคน ได้รับชัยชนะ สามารถป้องกันแชมป์ได้

• บ้านเขือน้ำ ผู้ก่อตั้งบ้านเขือน้ำคือ นายพา ไม่ทราบนามสกุล ได้อพยพมาจากเมืองหนองคาย และในพื้นที่นี้มีความอุดมสมบูรณ์มีต้นเขือน้ำชุกชุม มีลำห้วยขี้นาค ห้วยอีด่าง ห้วยเชียง ห้วยนาง และหนองปลาซิว จึงได้ยึดบริเวณนี้ตั้งเป็นหมู่บ้าน เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๐๐ และเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๔๗ ได้ยกฐานะขึ้นเป็นตำบล

• บ้านหลุมข้าว เมื่อประมาณ ปี พ.ศ. ๒๔๕๐ ได้มีชาวบ้านอพยพมาจาก จังหวัดอุบลราชธานี คือ ครอบครัวนายอั้น มูลหาร และครอบครัวนายขุ่ย บุญสะอาดไม่ทราบที่มา โดยทั้ง ๒ ครอบครัวได้ย้ายมาอยู่ที่บ้านท่อน แต่ก่อนหน้านี้ก็มีผู้คนมาอาศัยอยู่ที่บ้านท่อนอยู่ก่อนแล้ว และปัจจุบันคือพื้นที่บ้านหนองแกต่อมา มีชาวบ้านได้ออกไปตักน้ำเพื่อนำมาดื่มได้พบลิง ๑ ตัว จึงได้มาเล่าให้ฟัง เมื่อชาวบ้านได้ยินเช่นนั้นจึงได้ไล่ล่าลิงตัวนั้น ปรากฏว่าได้ลิงตัวนั้นมาทำอาหารกินและได้นำมาแจกจ่ายคนหมู่บ้านกิน ไม่นานจากนั้น ๑ สัปดาห์ ผู้คนที่ได้กินลิงตัวนั้นก็ล้มตายเป็นจำนวนถึง ๒๓ คน โดยไม่ทราบสาเหตุเมื่อครั้งสงครามโลกครั้งที่ ๒ นั้น ได้มีโจรผู้ร้ายมากมายขโมยข้าวของชาวบ้านทำให้ชาวบ้านต้องขุดอุโมงค์เพื่อเก็บข้าว เสบียงต่าง ๆ หลังจากที่สงครามสลบลง เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๘๗ จึงได้ตั้งชื่อหมู่บ้านว่า “บ้านหลุมข้าว” เป็นต้นมา
• บ้านเทื่อม บ้านเทื่อม ก่อตั้งเมื่อประมาณปี พ.ศ. ๒๔๐๖ ประมาณ ๑๐๐ กว่าปี มาแล้ว เดิมพื้นที่เป็นป่าละเมาะ มีต้นไม้หลากชนิดขึ้นหนาแน่น กลุ่มคนที่มาสร้างบ้านเรือนเป็นกลุ่มแรกคือ พ่อเหม็น พ่อเชียงบุค พ่ออ่อม พ่อสิมมา พ่อสอน และพ่อเชียงแอ่น โดยการอพยพมาจากบ้านพรานเหมือน บ้านดู่ บ้านสร้างแป้นและเมืองยศสุนทร จังหวัดยโสธร มาสมทบจากที่ได้อาศัยทำมาหากินได้ ๒ ปี จึงได้ตั้งชื่อหมู่บ้านว่า บ้านโนนทันจากนั้นได้มีโหรทำนายว่า บ้านโนนทันจะเป็นหมู่บ้านร้าง และต่อมาได้ตั้งชื่อหมู่บ้านเป็น “บ้านเทื่อม”ในอดีตบ้านเทื่อมตั้งอยู่ริมน้ำสวย และยังมีตลิ่งเป็นถ้ำใกล้บ้านมีปลาชุกชุม จึงเรียกชื่อตามถ้ำดังกล่าว แต่ปัจจุบัน ลำห้วย ปลา จระเข้ได้หมดไปแล้ว
• บ้านโนนสะอาด ในอดีตได้มีกองทัพจำนวน ๓ กอง คือ กองทัพหลวง กองทัพหนองทัพไทย กองทัพจากบ้านกล้วย ได้มาตั้งทับอยู่ที่บริเวณนี้ จากนั้นก็ได้มีผู้คนอพยพมาจากบ้านเชียงเพ็ง อำเภอกุดจับ นำโดยนายเพิ่ม ต้นคำฮัก เป็นหัวหน้า ครั้งนั้นมีจำนวนครอบครัว ๗ ครอบครัว ที่เข้ามาตั้งถิ่นฐาน และได้มีการขยายออกไปถึง ๑๗ ครอบครัว จึงมีความเห็นตรงกันว่าควรจะตั้งหมู่บ้าน โดยชื่อที่ใช้เมื่อครั้งนั้นใช้ชื่อว่า “บ้านสามขา” ต่อมาปี พ.ศ. ๒๔๗๙ ได้เปลี่ยนจาก “บ้านสามขา”เป็น “บ้านโนนสะอาด” ชื่อบ้านสามขาได้มีกองทัพ จำนวน ๓ กอง มารวมตัวตั้งทัพที่นี่ โดยตั้งชื่อหมู่บ้านว่า“บ้านสามขา” ขึ้น เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๕๖ และเมื่อปีพ.ศ. ๒๔๗๙ ก็ได้เปลี่ยนชื่อเป็น “บ้านโนนสะอาด” เหตุที่เปลี่ยนมาใช้ชื่อนี้ก็เพราะเมื่อครั้งศึกษาธิการอำเภอบ้านผือ มาตรวจเยี่ยม พบว่าพื้นที่หมู่บ้านมีความสะอาดจึงได้เปลี่ยนมาใช้ชื่อนี้
• บ้านโคกลาน ชาวบ้านโคกลานเกิดขึ้นด้วยการอพยพมาจากบ้านถ่อน เมื่อราวปี พ.ศ. ๒๔๗๐ เนื่องจากเกิดโรคระบาด นำโดยนายอิ่ม นายหยองและพวกเหตุที่ชื่อว่า “บ้านโคกลาน” บ้านโคกลานแบ่งออกเป็น ๒ ส่วนคือ ส่วนที่ ๑ นั้นมีสภาพพื้นที่เป็นป่าลาน อีกส่วนที่ ๒ คือมีสภาพพื้นที่เป็นป่าลาน ดังนั้นชาวบ้านจึงได้ตั้งชื่อหมู่บ้านว่า บ้านโคกลาน เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๗๕ เป็นต้นมา
• บ้านนาสี บ้านนาสี ตั้งเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๘๖ เดิมชื่อ “บ้านสร้างหาแจ๋หรือดงบักรอด” ผู้คนที่เข้ามาตั้งหมู่บ้านมาจาก บ้านเทื่อม บ้านเชียงเพ็ง อำเภอกุดจับและบ้านหนองแปน อำเภอกุดจับ มีพ่อใหญ่สี พ่อใหญ่สง และคนอื่น ๆ เขามาอยู่อาศัยและเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๓๕ ได้แยกออกมาเป็นหมู่ที่ ๑๔ และได้ตั้งชื่อหมู่บ้านว่า“บ้านนาสี” ชื่อบ้านนาสี สันนิษฐานว่า ใช้ชื่อ ที่นาของพ่อสีเป็นชื่อเรียกหมู่บ้าน
• บ้านค้อ เริ่มก่อตั้งในปี พ.ศ. ๒๔๕๕ เมื่อประมาณ ๙๐ ปี มาแล้วคนกลุ่มแรกที่มาตั้งบ้านค้อ โดยมีผู้นำได้แก่ นายสิงห์ ทองกลม ตู้ขัน บุญตู้ และตู้เทียน เกาะแก้ว ด้วยการอพยพมาจากบ้านเทื่อมและบ้านถ่อน ปัจจุบันบ้านถ่อน ปัจจุบันบ้านถ่อนไม่มีแล้ว สาเหตุของการย้ายถิ่นฐานก็เนื่องจากต้องการจับจองที่ทำกิน ชื่อ“บ้านค้อ” ตั้งขึ้นตามสภาพพื้นที่บริเวณมีต้นค้อขึ้นอยู่ มากมายทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของหมู่บ้าน ปัจจุบันเกือบจะไม่มีต้นค้อแล้ว
• บ้านงิ้ว บ้านงิ้ว แยกออกจากบ้านเขือน้ า เมื่อราว พ.ศ. ๒๔๐๐ โดยผู้นำในการอพยพ คือ นางจูม ชมหอม นางคุ่ม พุทธแสง สาเหตุที่เข้ามาตั้งถิ่นฐานนั้น เพื่อการจับจองที่ทำกินเมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๘ที่มาของชื่อบ้านงิ้ว แต่เดิมทางด้านทิศตะวันออกของหมู่บ้านมีต้นงิ้วป่าขนาดใหญ่อยู่ชาวบ้านจึงตั้งชื่อเรียกบ้านว่า “บ้านงิ้ว” แต่ในปัจจุบันต้นงิ้วเหล่านั้นได้ตายไปหมดแล้ว
• บ้านหนองปลาซิว บ้านหนองปลาซิว เดิมชาวบ้านอพยพมาจากบ้านเขือน้ำ โดยมีนายบุพผา นายพก นายจันดา แก้วชิน เป็นพี่น้องกัน พี่น้อง ๓ คนนี้ ได้แต่งงานแล้วแยกครอบครัวออกมาอยู่เป็นกลุ่มแรก เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๘๐ และมีลูกหลานมากมายขยายครอบครัวออกไปเรื่อยๆ จึงตั้งขึ้นเป็นหมู่บ้าน อย่างเป็นทางการ เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๐๙ ในเขตพื้นที่บ้านหนองปลาซิวมีหนองน้ำขนาดใหญ่ทางทิศใต้ของหมู่บ้าน ซึ่งในหนองน้ำแห่งนั้น ส่วนมากแล้วมีปลาจำพวกปลาซิวเป็นจำนวนมาก จึงตั้งชื่อหมู่บ้านว่า “บ้านหนองปลาซิว”
• บ้านหนองแก ชาวบ้านหนองแก เดิมอพยพมาจากบ้านถ่อน จากนั้นจึงย้ายมาอยู่บ้านหลุมข้าว และยังได้ย้ายมาอยู่บ้านหนองแก เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๗๐ ผู้นำคือ พ่อใหญ่สิม บุตลี พ่อใหญ่ทอง จันชื้น เหตุที่ต้องย้ายมาจากบ้านถ่อนเพราะที่นั่นข้าวเกิดระบาด“บ้านหนองแก” เมื่อก่อนมีหนองน้ำขนาดใหญ่ อยู่ทางบริเวณด้านทิศใต้ เรียกว่า หนองแกและอีกฝั่งตรงข้ามของหนองน้ำแห่งนั้นก็ต้นแกขึ้นหนาแน่น จึงเรียกตามนั้นว่า “บ้านหนองแก”