จังหวัดพระนคร

จังหวัดพระนคร เป็นจังหวัดในอดีตของประเทศไทย ตั้งอยู่ทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา มีขึ้นในช่วง พ.ศ. 2408–2515 ก่อนที่จะรวมกับจังหวัดธนบุรี เป็นกรุงเทพมหานครในปัจจุบัน

จังหวัดพระนคร
จังหวัด
พ.ศ. 2408–2514
อนุสาวรีย์ประชาธิปไตยในอดีต
ธง (ป. 2500—2514) ตรา (2484—2514)
การปกครอง
• ประเภท	ราชการส่วนภูมิภาค
เจ้าเมือง นครบาล ข้าหลวง และผู้ว่าราชการ
• พ.ศ. 2465–?	พระยานครานุรักษ์
• พ.ศ. 2477–2478	พระยาสุนทรพิพิธ (เชย สุนทรพิพิธ)
• พ.ศ. 2478–?	พระยาอมรฤทธิธำรง (พร้อม ณ ถลาง)
• พ.ศ. ?–?	พระปทุมเทวาภิบาล
• พ.ศ. 2510–?	ปานจิตต์ อเนกวณิช
ยุคทางประวัติศาสตร์	รัตนโกสินทร์ถึงสงครามเย็น
• ก่อตั้ง	พ.ศ. 2408
• รวมกับจังหวัดธนบุรี	22 ธันวาคม พ.ศ. 2514
ก่อนหน้า ถัดไป มณฑลกรุงเทพ จังหวัดนนทบุรี จังหวัดสมุทรปราการ นครหลวงกรุงเทพธนบุรี จังหวัดนนทบุรี จังหวัดสมุทรปราการ
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ	ไทย

ประวัติ

จังหวัดพระนคร ก่อตั้งขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2408 มีเขตการปกครอง 13 อำเภอ เดิมมีฐานะเป็น อำเภอชนะสงคราม ขึ้นกับกรมนครบาล มีที่ว่าการอำเภอตั้งอยู่ที่ถนนจักรพงษ์ ติดกับวัดชนะสงครามราชวรมหาวิหารด้านเหนือ

ในวันที่ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2458 ได้มีประกาศยกเลิกอำเภอชั้นในแต่เดิมและตั้งอำเภอชั้นในขึ้นใหม่ 25 อำเภอ

ต่อมาในวันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2471 รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีการรวมพื้นที่อำเภอพาหุรัด อำเภอสำราญราษฎร์ อำเภอพระราชวัง และอำเภอชนะสงครามเป็นอำเภอเดียวกัน เรียกว่า อำเภอพระนคร ตามประกาศยุบรวมอำเภอและกิ่งอำเภอในจังหวัดพระนครและธนบุรี (ภายหลังได้ยุบอำเภอสามยอดและอำเภอบางขุนพรหมเข้ามารวมด้วย) และในปี พ.ศ. 2515 ได้มีประกาศคณะปฏิวัติจัดระเบียบการปกครองในเขตนครหลวงใหม่ อำเภอพระนครจึงได้รับการเปลี่ยนแปลงฐานะเป็น เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

การแบ่งเขตการปกครอง

อำเภอชั้นใน (พ.ศ. 2408) อำเภอพระนคร อำเภอป้อมปราบศัตรูพ่าย อำเภอดุสิต อำเภอปทุมวัน อำเภอยานนาวา อำเภอบางรัก อำเภอสัมพันธวงศ์	อำเภอชั้นใน (พ.ศ. 2458) อำเภอพระราชวัง อำเภอชนะสงคราม อำเภอสำราญราษฎร์ อำเภอพาหุรัด อำเภอจักรวรรดิ อำเภอสัมพันธวงศ์ อำเภอสามแยก อำเภอป้อมปราบศัตรูพ่าย อำเภอสามยอด อำเภอนางเลิ้ง อำเภอบางขุนพรหม อำเภอสามเสน อำเภอดุสิต อำเภอพญาไท อำเภอประแจจีน อำเภอประทุมวัน อำเภอบางรัก อำเภอสาธร อำเภอบ้านทะวาย อำเภอบางพลัด อำเภออมรินทร์ อำเภอหงสาราม อำเภอราชคฤห์ อำเภอบุปผาราม อำเภอบุคคโล	อำเภอชั้นใน (พ.ศ. 2471) อำเภอพระนคร อำเภอจักรวรรดิ อำเภอสัมพันธวงศ์ อำเภอสามแยก อำเภอป้อมปราบศัตรูพ่าย อำเภอนางเลิ้ง อำเภอสามเสน อำเภอดุสิต อำเภอพญาไท อำเภอประแจจีน อำเภอประทุมวัน อำเภอบางรัก อำเภอสาธร อำเภอบ้านทะวาย อำเภอบางพลัด อำเภออมรินทร์ อำเภอหงสาราม อำเภอราชคฤห์ อำเภอบุปผาราม อำเภอบุคคโล
อำเภอชั้นนอก (ทุก พ.ศ.) อำเภอบางเขน อำเภอมีนบุรี อำเภอบางกะปิ อำเภอพระโขนง อำเภอหนองจอก อำเภอลาดกระบัง

อ้างอิง

1. "ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๒๔" (PDF), ราชกิจจานุเบกษา, 21 December 1971, คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2011-04-25, สืบค้นเมื่อ 18 March 2025
2. "จังหวัดล่าสุดของประเทศไทย ที่ถูกประกาศให้มีการยุบเลิก", Postjung, 17 December 2023, สืบค้นเมื่อ 18 March 2025
3. "ข้อมูลเขตพระนคร" (PDF). สืบค้นเมื่อ 18 March 2025.
4. "ประวัติความเป็นมาเขตพระนคร". Web Portal Bangkok. 30 September 2014. สืบค้นเมื่อ 18 March 2025.
5. "ประวัติความเปลี่ยนแปลงของจังหวัด "ธนบุรี"". สืบค้นเมื่อ 18 March 2025.
6. ศิลปวัฒนธรรม, กองบรรณาธิการ (21 December 2023). "กรุงเทพมหานคร เมื่อประมาณร้อยปีก่อนหน้าตาเมืองเป็นอย่างไร". SILPA-MAG. สืบค้นเมื่อ 18 March 2025.

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิซอร์ซ มีงานต้นฉบับเกี่ยวกับ:

เมืองไทยในอดีต/กรุงเทพฯ เมื่อ ๕๐ ปีก่อน