จักรพรรดินีจี้

จักรพรรดินีจากสกุลอูลาน่าล่า (อูลาน่ารา) (จีน: 繼皇后烏拉那拉氏 Jì huánghòu wūlā nà lā shì; 11 มีนาคม ค.ศ. 1718 – 19 สิงหาคม ค.ศ. 1766) หรือที่รู้จักกันในไทยว่า "จี้ฮองเฮา" จากภาพยนตร์ชื่อดังเรื่อง องค์หญิงกำมะลอ เป็นพระอัครมเหสีพระองค์ที่สองในจักรพรรดิเฉียนหลง

จักรพรรดินีอูลาน่ารา
La Concubine (1750) โดยนักบวชคาทอลิกชาวฝรั่งเศส Jean Denis Attiret อ้างว่าเป็นพระบรมสาทิศลักษณ์ของจักรพรรดินีอูลาน่ารา (เดิมอ้างว่าเป็นซูเจียหวงกุ้ยเฟย์)
จักรพรรดินีราชวงศ์ชิง
ครองตำแหน่ง	2 กันยายน ค.ศ. 1750 – 19 สิงหาคม ค.ศ. 1766
ก่อนหน้า	จักรพรรดินีเสี้ยวเสียนฉุน
ถัดไป	จักรพรรดินีเซี่ยวซูรุ่ย
ประสูติ	11 มีนาคม ค.ศ. 1718(1718-03-11)
สวรรคต	19 สิงหาคม ค.ศ. 1766(1766-08-19) (48 ปี) พระราชวังต้องห้าม ปักกิ่ง
ฝังพระศพ	สุสาน Yu สุสานหลวงตะวันออกแห่งราชวงศ์ชิง
คู่อภิเษก	จักรพรรดิเฉียนหลง (สมรส 1734)
พระราชบุตร	หย่งฉี, เจ้าชายแห่งเป่ย์เล่อ พระราชธิดาไม่ทราบพระนาม หยงจิ่ง
ราชวงศ์	น่ารา (那拉氏; ตามประสูติ) อ้ายซินเจว๋หลัว (愛新覺羅氏; หลังสมรส)
พระราชบิดา	นาร์บู
ศาสนา	พุทธวัชรยาน

พระชนม์ชีพช่วงต้น

วันประสูติของพระนางยังคงเป็นข้อพิพาท โดยหนังสือ Four Genealogies of the Qing Royal House ระบุว่าพระนางประสูติในช่วงเดือน 2 ไม่ทราบปีทางจันทรคติ และหนังสือสมัยใหม่อย่างน้อยหนึ่งเล่มระบุว่าพระนามประสูติในวันที่ 10 เดือน 2 ปีที่ 57 ของรัชสมัยจักรพรรดิคังซี พระนางประสูติแด่น้าเอ่อปู (นาร์บู) ผู้เป็น niru ejen หรือผู้ช่วยนายทหาร

ก่อนที่หงลี่ขึ้นครองราชย์ใน ค.ศ. 1735 จักรพรรดิยงเจิ้ง พระราชบิดา ทรงแต่งตั้งพระนางน่าราเป็นพระชายารอง (เช่อฝูจิ้น) ทราบกันว่าพระนางน่าราได้รับความโปรดปรานจากหงลี่ในช่วงเวลานี้ หลังยงเจิ้งสวรรคต หงลี่ขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิเฉียนหลง ส่วนพระนางน่าลาได้รับพระอิสริยยศเป็น "เสียนเฟย์" (嫻妃) เมื่อวันที่ 23 มกราคม ค.ศ. 1738 ลักษณะนิสัยที่น่าพอพระทัยของพระนางทำให้พระพันปีหลวงฉงชิ่ง พระราชมารดาของจักรพรรดิเฉียนหลง ทรงชื่นชอบพระนางด้วย และในวันที่ 9 ธันวาคม ค.ศ. 1745 พระนางได้รับการเลื่อนฐานันดรศักดิ์เป็น "เสียนกุ้ยเฟย์" (嫻貴妃)

พระอัครมเหสีพระองค์ที่สองในจักรพรรดิเฉียนหลง

ในปีเฉียนหลงที่ 13 จักรพรรดินีเซี่ยวเสียนฉุน พระอัครมเหสีพระองค์แรกในจักรพรรดิเฉียนหลงสวรรคต ทำให้จักรพรรดิเฉียนหลงเสียพระทัยมาก และเพราะยังอยู่ในช่วงไว้ทุกข์ ไทเฮาจึงให้แต่งตั้ง เสียนกุ้ยเฟย ขึ้นเป็น เสียนหวงกุ้ยเฟย เพื่อให้พระนางดูแลวังหลังแทนเสมอจักรพรรดินี คือควบคุมวังหลัง 6 วังใหญ่ หลังจากการไว้ทุกข์ตามโบราณราชประเพณี คือ 2 ปี จักรพรรดิเฉียนหลงจึงเฉลิมพระยศพระนางให้เป็นจักรพรรดินีซึ่งเป็นฮองเฮาพระองค์ที่สองในรัชกาลเฉียนหลงตามพระประสงค์ของไทเฮา ต่อมาทรงตัดพระเกศาของพระองค์เอง การที่ตัดผมชาวแมนจูถือว่าการตัดผมนั้นเป็นการไว้ทุกข์ให้กับผู้ใหญ่ในครอบครัวของตนหรือของสามี ซึ่งในตอนนั้นพระราชมารดาของจักรพรรดิเฉียนหลงยังมีพระชนม์ชีพอยู่จึงอาจถือเป็นการแช่งพระราชมารดาของพระองค์ จักรพรรดิเฉียนหลงจึงยึดตราประทับจักรพรรดินี แต่ยังคงให้พระนางอยู่ในตำแหน่งจักรพรรดินี หลังจากนั้นไม่เกินปีพระนางก็สิ้นพระชนม์ โดยงานพระศพถูกจัดในขั้นหวงกุ้ยเฟย แต่ถึงอย่างนั้นงานศพของพระนางถูกจัดอย่างเรียบง่ายไม่สมฐานะเท่าใด พระศพของพระนางถูกฝังในสุสานชิงตะวันออกและไม่ได้ถูกฝังในโถงเดียวกันกับจักรพรรดิเฉียนหลง แต่ถูกฝังร่วมกันกับ ฉุนฮุ่ยหวงกุ้ยเฟย และหลักฐานที่เกี่ยวกับพระนางถูกทำลายจนเกือบหมดเหลือเพียงรูปเหมือนที่วาดตอนพระนางอยู่ในตำแหน่งเฟย

สิ้นพระชนม์

พระนางสิ้นพระชนม์ในเดือน 7 ปีที่ 31 ของรัชสมัยเฉัยนหลง กระนั้น วันที่พระนางสวรรคตอย่างแน่นอนยังคงเป็นข้อพิพาท ร่างประวัติศาสตร์ราชวงศ์ชิงที่มีปัญหาเรื่องความแม่นยำและความน่าเชื่อถือ ระบุว่าพระนางสิ้นพระชนม์ในวัน Jiawu ส่วนผลงานสมัยใหม่หลายแห่งมักระบุรายการการสิ้นพระชนม์ของพระนางว่าเกิดขึ้นในวันที่ 14 เดือน 7

พระนางทรงพระประชวรอย่างหนักมากอยู่แล้วในเดือน 6 ของปีเดียวกัน แต่ถึงแม้เธอจะป่วย เฉียนหลงก็ไม่ได้ชะลอการเสด็จไปที่ประทับฤดูร้อนในเฉิงเต๋อ

ในช่วงที่พระนางสิ้นพระชนม์ จักรพรรดิเฉียนหลงกำลังออกล่าสัตว์ประจำปีที่เขตล่าสัตว์มู่หลาน (木蘭圍場, ปัจจุบันอยู่ในเขตปกครองตนเองเหวย์ฉ่าง แมนจู และมองโกล) แทนที่จะยุติการเดินทางของพระองค์ทันทีเพื่อมุ่งหน้ากลับพระราชวังต้องห้าม พระองค์ทรงสั่งให้หย่งฉี พระราชโอรสองค์ที่ 12 (พระราชโอรสแท้ ๆ ของจักรพรรดินีเลี้ยง) ให้เสด็จกลับพระราชวังเพื่อจัดการพระราชพิธีศพ

พระอิสริยยศ

• ในรัชสมัยจักรพรรดิคังซี (ครองราชย์ ค.ศ. 1661–1722):
  • พระนางน่าลา (那拉氏)
• ในรัชสมัยจักรพรรดิยงเจิ้ง (คอรงราชย์ ค.ศ. 1722–1735):
  • เช่อฝูจิ้น (側福晉; ตั้งแต่ 2 ธันวาคม 1734)
• ในรัชสมัยจักรพรรดิเฉียนหลง (คอรงราชย์ ค.ศ. 1735–1796):
  • เสียนเฟย์ (嫻妃; ตั้งแต่ 23 มกราคม 1738) พระมเหสีอันดับ 4
  • เสียนกุ้ยเฟย์ (嫻貴妃; ตั้งแต่ 9 ธันวาคม 1745) พระมเหสีอันดับ 3
  • หฺวางกุ้ยเฟย์ (皇貴妃; ตั้งแต่ 20 พฤษภาคม 1749) พระมเหสีอันดับ 2
  • จักรพรรดินี (皇后; ตั้งแต่ 2 กันยายน 1750)

พระราชโอรสธิดา

• ในฐานะจักรพรดรินี:
  • หย่งฉี (永璂) เจ้าชายแห่งเป่ย์เล่อ (貝勒; 7 มิถุนายน ค.ศ. 1752 – 17 มีนาคม ค.ศ. 1776) พระราชโอรสองค์ที่ 12 ของจักรพรรดิเฉียนหลง
  • พระราชธิดาไม่ทราบพระนาม (23 กรกฎาคม ค.ศ. 1753 – 1 มิถุนายน ค.ศ. 1755) พระราชธิดาองค์ที่ 5 ของจักรพรรดิเฉียนหลง
  • หยงจิ่ง (永璟; 22 มกราคม ค.ศ. 1756 – 7 กันยายน ค.ศ. 1757) พระราชโอรสองค์ที่ 13 ของจักรพรรดิเฉียนหลง

หมายเหตุปีจีน

แหล่งข้อมูลประวัติศาสตร์หลายแห่งจาก Step Empress ใช้ปฏิทินจีนโบราณร่วมกับระบบชื่อรัชสมัย วันที่ปฏิทินเกรกอรีดัดแปลงโดยใช้ตัวแปลงวันที่ที่พัฒนาโดย Academia Sinica ในประเทศไต้หวัน

1. 11 มีนาคม ค.ศ. 1718
2. อยู่ในช่วง 6 สิงหาคมถึง 3–4 กันยายน ค.ศ. 1766
3. 31 สิงหาคม ค.ศ. 1766
4. 19 สิงหาคม ค.ศ. 1766
5. อยู่ในช่วง 7 กรกฎาคมถึง 5 สิงหาคม ค.ศ. 1766

อ้างอิง

1. พิพาท ดูที่ส่วนพระชนม์ชีพช่วงต้นของบทความนี้
2. พิพาท ดูที่ส่วนสิ้นพระชนม์ของบทความนี้
3. Xu 2013, p. 256
4. Chung 2018: 據《清皇室四譜》，那拉氏出生年份不詳，只知生於二月，鑲藍旗佐領那爾布之女... (According to the Four Genealogies of the Qing Royal House, Lady Nara's year of birth is unknown. It is only known that she was born in the second month. She was the daughter of niru ejen Narbu, of the Bordered Blue Banner.)
5. Lee, Lau & Stefanowska 2015, p. 356.
6. "乾隆二年十二月上4日" [4th Day of the upper 12th Month of the 2nd Year of Qianlong]. 高宗純皇帝實錄 (Factual History of Gaozhong, Emperor Chun) (ภาษาจีนตัวเต็ม). 58: 939–942. ...冊封庶妃那拉氏為嫻妃... (...Confer the title Consort Xian to [the] Secondary Consort of the Nara clan...)
7. "乾隆十年十一月下17日" [17th Day of the lower 11th Month of the 10th Year of Qianlong]. 高宗純皇帝實錄 (Factual History of Gaozhong, Emperor Chun) (ภาษาจีนตัวเต็ม). 58: 939-2. ...冊封嫻妃那拉氏為貴妃... (...Confer the title of Noble Consort to Consort Xian of the Nara clan...)
8. Xu 2013, pp. 260–261
9. Xu 2013, p. 261
10. Zhang & Wu 1928: "三十一年七月甲午，崩。上方幸木蘭，命喪儀視皇貴妃。(Died on the Jiawu of the 7th month of the 31st year [of Qianlong]. His Majesty was at Mulan at the time, and ordered to treat the funeral as that of an Imperial Noble Consort.)
11. Xu 2013, p. 258
12. "列傳八 諸王七" [Biography No. 8, Various Princes No. 7]. Draft History of Qing (ภาษาจีนตัวเต็ม). 221. สืบค้นเมื่อ 30 May 2019.

ข้อมูล

• Zhang, Caitian; Wu, Changshou (1928). "列傳一" [Biography 1]. 清史稿 (The Draft History of Qing) (ภาษาจีนตัวเต็ม). 214. สืบค้นเมื่อ 25 May 2019.
• Chung, Yik (28 August 2018). "乾隆繼后那拉氏" [Qianlong's Step Empress of the Clan Nara]. Ta Kung Pao (ภาษาจีนตัวเต็ม). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 24 May 2019. สืบค้นเมื่อ 24 May 2019.
• Xu, Guangyuan (2013). You, Qihui (บ.ก.). 大清后妃寫真 [An Accurate Description of Great Qing's Empresses and Concubines] (ภาษาจีนตัวเต็ม). Taipei, Taiwan: Yuan-Liou Publishing Co Ltd. ISBN 978-957-32-7139-0.
• Chen, Jiexian (May 2018). Jiang, Jiawei (บ.ก.). 以史為鑑―漫談明清史事 [Taking History as a Guide: A detailed discussion of Ming and Qing Historical Events] (ภาษาจีนตัวเต็ม) (初版第一刷 (Early Edition, First Printing) ed.). Taipei: San Min Book. ISBN 978-957-14-6398-8.
• Lee, Lily Xiao Hong; Lau, Clara; Stefanowska, A.D. (17 July 2015). Biographical Dictionary of Chinese Women: v. 1: The Qing Period, 1644-1911. Routledge. ISBN 978-1-317-47588-0.
• Chang, Michael G (23 March 2020). A Court on Horseback: Imperial Touring & the Construction of Qing Rule, 1680–1785. BRILL. ISBN 978-1-68417-456-0.

ก่อนหน้า		จักรพรรดินีจี้		ถัดไป
จักรพรรดินีเสี้ยวเสียนฉุน		จักรพรรดินีแห่งจักรวรรดิชิง (ราชวงศ์ชิง)		จักรพรรดินีเซี่ยวซูรุ่ย