จังหวัดของประเทศจีน

เขตการปกครองระดับจังหวัด (จีน: 地级行政区) เป็นหน่วยการปกครองของประเทศจีนระดับที่สองรองจากมณฑล มีทั้งหมด 339 แห่ง แบ่งเป็น 7 จังหวัด, 299 นครระดับจังหวัด, 30 จังหวัดปกครองตนเอง และ 3 เหมิงหรือแอมัก (จังหวัดของมองโกเลียใน)

เขตการปกครองระดับจังหวัด
ชื่อภาษาจีน
อักษรจีนตัวย่อ	地级行政区
อักษรจีนตัวเต็ม	地級行政區
ความหมายตามตัวอักษร	เขตการปกครองระดับพื้นที่
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Dì Jí Xíngzhèngqū
ชื่อภาษาจีนอื่น ๆ
อักษรจีนตัวย่อ	地区
อักษรจีนตัวเต็ม	地區
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Dìqū
ชื่อภาษาทิเบต
อักษรทิเบต	ས་ཁུལ་
การถอดเสียง ระบบไวลี sa khul พินอินทิเบต Sakü
ชื่อภาษาจ้วง
ภาษาจ้วง	Dagih
ชื่อภาษามองโกเลีย
ภาษามองโกเลีย	ภาษาอังกฤษใช้คำว่า League ภาษาจีนใช้คำว่า 盟 (เหมิง) ᠠᠶᠢᠮᠠᠭ
การถอดเสียง SASM/GNC ayimaɣ
ชื่อภาษาอุยกูร์
ภาษาอุยกูร์	ۋىلايىت ‎
การถอดเสียง อักษรละติน Wilayit อักษรใหม่ Vilayit SASM/GNC Vilayit
ชื่อภาษาแมนจู
อักษรแมนจู	ᠪᠠ

ชื่อเดิม (1949-1971)
ชื่อภาษาจีน
อักษรจีนตัวย่อ	专级行政区
อักษรจีนตัวเต็ม	專級行政區
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Zhuān Jí Xíngzhèngqū
ชื่อเดิม (1949-1971)
อักษรจีนตัวย่อ	专区
อักษรจีนตัวเต็ม	專區
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Zhuānqū
ชื่อเดิม (1932-1949)
อักษรจีนตัวย่อ	行政督察区
อักษรจีนตัวเต็ม	行政督察區
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Xíngzhèng Dūcháqū
เฉพาะทิเบต (1910-1960)
ภาษาจีน	基巧
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Jīqiǎo
ชื่อภาษาทิเบต
อักษรทิเบต	སྤྱི་ཁྱབ
การถอดเสียง ระบบไวลี spyi khyab พินอินทิเบต Jikyab

ประเภทของเขตการปกครองระดับจังหวัด

มณฑล	นครระดับจังหวัด	จังหวัดปกครองตนเอง	จังหวัด	เหมิง
รวมทั่วประเทศ	299	30	7	3
ปักกิ่ง	0	0	0	0
เทียนจิน	0	0	0	0
เหอเป่ย์	11	0	0	0
ชานซี	11	0	0	0
มองโกเลียใน	9	0	0	3
เหลียวหนิง	14	0	0	0
จี๋หลิน	8	1	0	0
เฮย์หลงเจียง	12	0	1	0
เซี่ยงไฮ้	0	0	0	0
เจียงซู	13	0	0	0
เจ้อเจียง	11	0	0	0
อานฮุย	16	0	0	0
ฝูเจี้ยน	9	0	0	0
เจียงซี	11	0	0	0
ชานตง	16	0	0	0
ไต้หวัน	6	0	0	0
เหอหนาน	17	0	0	0
หูเป่ย์	12	1	0	0
หูหนาน	13	1	0	0
กวางตุ้ง	21	0	0	0
กว่างซี	14	0	0	0
ไหหลำ	4	0	0	0
ฉงชิ่ง	0	0	0	0
เสฉวน	18	3	0	0
กุ้ยโจว	6	3	0	0
ยูนนาน	8	8	0	0
ทิเบต	6	0	1	0
ฉ่านซี	10	0	0	0
กานซู่	12	2	0	0
ชิงไห่	2	6	0	0
หนิงเซี่ย	5	0	0	0
ซินเจียง	4	5	5	0

จังหวัด

จังหวัดเป็นหน่วยการปกครองย่อยรองลงมาจากเขตการปกครองระดับมณฑล

คณะกรรมการการปกครอง (จีน: 行政公署; พินอิน: xíngzhèng gōngshǔ) เป็นสำนักงานสาขาทางการปกครองที่มีระดับเทียบเท่ากับกระทรวง (จีน: 司级) และถูกส่งมาประจำอยู่ในจังหวัดโดยคณะปกครองของมณฑล หัวหน้าคณะปกครองของจังหวัด เรียกว่า กรรมการปกครองจังหวัด (จีน: 行政公署专员; พินอิน: xíngzhèng gōngshǔ zhūanyūan) ซึ่งได้รับการแต่งตั้งจากคณะปกครองของมณฑล แทนที่จะใช้สภาประชาชนในท้องถิ่น คณะกรรมการสภาประชาชนประจำมณฑลจะส่งคณะกรรมการประจำจังหวัดไปกำกับดูแลคณะปกครองของจังหวัด และไม่สามารถเลือกตั้งหรือปลดคณะปกครองของจังหวัดได้ คณะทำงานจังหวัดของคณะกรรมการสภาที่ปรึกษาทางการเมืองประชาชนจีน (CPPCC) ประจำมณฑล เป็นส่วนหนึ่งของคณะกรรมการ CPPCC ประจำจังหวัด ซึ่งหมายความว่าคณะทำงานจังหวัดของ CPPCC เป็นสาขาของคณะกรรมการ CPPCC ประจำมณฑล ไม่ใช่หน่วยงานที่แยกเป็นเอกเทศ เช่นเดียวกับคณะกรรมการ CPPCC ประจำมณฑล ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของคณะกรรมการ CPPCC ระดับชาติ

คำว่า จังหวัด เดิมมาจากคำว่า 道 (พินอิน: dào เต้า) ซึ่งอยู่ในระดับระหว่างมณฑลและอำเภอในสมัยราชวงศ์ชิง ในปี 1928 รัฐบาลของสาธารณรัฐจีนได้ยกเลิกเต้า ทำให้อำเภออยู่ภายใต้การปกครองของมณฑลโดยตรง แต่หลังจากนั้นไม่นานก็พบว่าไม่สามารถทำได้เนื่องจากบางมณฑลมีหลายร้อยอำเภอ ด้วยเหตุนี้ ในปี 1932 มณฑลต่าง ๆ จึงถูกแบ่งออกเป็นจังหวัดอีกครั้ง และได้มีการจัดตั้งสำนักงานการปกครองส่วนภูมิภาคขึ้น

จนถึงช่วงเวลาหนึ่ง จังหวัดถือได้ว่าเป็นเขตการปกครองระดับจังหวัดประเภทหนึ่งที่พบได้ทั่วไป ในปัจจุบัน จังหวัดส่วนใหญ่ได้เปลี่ยนสถานะมาเป็นนครระดับจังหวัด และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ โดยประเทศจีนมีเขตการปกครองที่เรียกว่าจังหวัดเหลืออยู่เพียง 7 จังหวัด

ชื่อ	อักษรจีน	เขตการปกครอง ระดับมณฑล	ประชากร (2010)	พื้นที่ (ตร.กม.)	เขตที่ตั้งศาลากลาง
จังหวัดต้าซิงอันหลิ่ง	大兴安岭地区	เฮย์หลงเจียง	511,564	46,755	เขตเจียเก๋อต๋าฉี (โดยพฤตินัย), นครมั่วเหอ (โดยนิตินัย)
จังหวัดงารี่	阿里地区	ทิเบต	95,465	304,683	เมืองเซงเขคาบั้บ (ชือชวันเหอ) ในอำเภอก๋าร์
จังหวัดอัลไต	阿勒泰地区	ซินเจียง	603,280	117,988	นครอัลไต
จังหวัดถ่าเฉิง	塔城地区	ซินเจียง	1,219,212	94,891	นครถ่าเฉิง
จังหวัดคัชการ์	喀什地区	ซินเจียง	3,979,362	112,058	นครคัชการ์
จังหวัดอักซู	阿克苏地区	ซินเจียง	2,370,887	128,099	นครอักซู
จังหวัดโฮตัน	和田地区	ซินเจียง	2,014,365	248,946	นครโฮตัน

นครระดับจังหวัด

นครระดับจังหวัด (地级市 พินอิน: dìjíshì) เป็นเทศบาลนครที่ได้รับสถานะจังหวัดและสิทธิ์ในการปกครองอำเภอโดยรอบ ในทางปฏิบัติ นครระดับจังหวัดนั้นมีเนื้อที่ใหญ่เหมือนกับเขตการปกครองระดับจังหวัดประเภทอื่น ๆ และไม่ตรงกับความหมายสากลของคำว่า "นคร" กล่าวคือ ไม่ได้หมายความว่าจะมีลักษณะความเป็นเมืองทั้งพื้นที่

นครระดับจังหวัดเป็นเขตการปกครองระดับจังหวัดที่พบมากที่สุดในจีนแผ่นดินใหญ่ในปัจจุบัน

เหมิง

จังหวัดปกครองตนเอง

จังหวัดปกครองตนเอง (自治州; zìzhìzhōu; จื้อจื้อโจว) เป็นพื้นที่ที่มีประชากรเป็นชนกลุ่มน้อย หรือเคยเป็นที่อยู่อาศัยของชนกลุ่มน้อยอย่างมีนัยสำคัญ แต่จำนวนประชากรส่วนใหญ่ในจังหวัดปกครองตนเองทั้งหมดถูกครอบงำโดยชาวจีนฮั่น ชื่อทางการของจังหวัดปกครองตนเองจะประกอบด้วยชื่อชนชาติของชนกลุ่มน้อยที่มีประชากรมากที่สุดในพื้นที่นั้น บางแห่งก็ตั้งชื่อคู่กัน 2 ชนชาติ หรือ 3 ชนชาติก็มีแต่พบได้น้อย ตัวอย่างเช่น ชนชาติคาซัค ก็จะเรียกว่า คาซัคจื้อจื้อโจว

จังหวัดปกครองตนเองแบ่งออกเป็นเขตการปกครองระดับอำเภอ เช่นเดียวกับเขตการปกครองระดับจังหวัดประเภทอื่น ๆ แต่มีข้อยกเว้น คือ จังหวัดปกครองตนเองชนชาติคาซัค อีหลี จะมี 2 จังหวัดที่อยู่ภายใต้การปกครองของตน

ตามรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐประชาชนจีน จังหวัดปกครองตนเองไม่สามารถยุบเลิกได้ อย่างไรก็ตาม เคยมีการยุบจังหวัดปกครองตนเอง 2 แห่ง เพื่อจัดตั้งมณฑลใหม่ เช่น จังหวัดปกครองตนเองชนชาติหลีและเหมียว ไห่หนาน ถูกยุบเพื่อจัดตั้งมณฑลไหหลำในปี 1988 และจังหวัดปกครองตนเองชนชาติถู่เจียและเหมียว เฉียนเจียง ถูกยุบเพื่อจัดตั้งเทศบาลนครปกครองโดยตรงฉงชิ่งในปี 1997

ดูเพิ่ม

• เขตการปกครองของประเทศจีน
• รายชื่อจังหวัดในประเทศจีน
• นครระดับจังหวัด

อ้างอิง

1. "The standing committee of the people’s congress of a province and autonomous region may set up administrative offices in the prefectures under its jurisdiction. " from Item 2, Article 53, Organic Law of the Local People’s Congresses and Local People’s Governments of the People’s Republic of China (2004 Revision)