มณฑลไต้หวัน

มณฑลไต้หวัน (จีน: 臺灣省; พินอิน: Táiwān Shěng) เป็นมณฑลหนึ่งของสาธารณรัฐจีน เป็นมณฑลในนามที่ไม่มีหน้าที่ในการบริหาร โดยอำนาจในการบริหารได้ถูกโอนไปยังรัฐบาลกลางและหน่วยงานเทศมณฑล

มณฑลไต้หวัน 臺灣省
มณฑล
ธง ตรา
แผนที่แสดงเขตการปกครองที่เป็นส่วนหนึ่งของมณฑล (สีแดง)
พิกัด: 23°48′N 121°00′E / 23.8°N 121.0°E / 23.8; 121.0
ประเทศ	สาธารณรัฐจีน
ก่อตั้ง	25 ตุลาคม 1945
ปรับปรุงให้มีประสิทธิภาพ	21 ธันวาคม 1998
ยุบ	1 กรกฎาคม 2018
เมืองหลวงของมณฑล	ไม่มี
การปกครอง
• องค์กร	ไม่มี
พื้นที่
• ทั้งหมด	25,110.0037 ตร.กม. (9,695.0266 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2020)
• ทั้งหมด	7,060,473 คน
• ความหนาแน่น	280 คน/ตร.กม. (730 คน/ตร.ไมล์)
เดมะนิม	Taiwanese
เขตเวลา	UTC+8 (เวลามาตรฐานไต้หวัน)
จำนวนนคร	3
จำนวนเทศมณฑล	11

ไต้หวัน
"ไต้หวัน" เขียนด้วยอักษรจีนตัวเต็ม (บน) และอักษรจีนตัวย่อ (ล่าง)
อักษรจีนตัวเต็ม	臺灣 หรือ 台灣
อักษรจีนตัวย่อ	台湾
ไปรษณีย์	Taiwan
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Táiwān จู้อิน ㄊㄞˊ   ㄨㄢ กั๋วยฺหวี่หลัวหม่าจื้อ Tair'uan เวด-ไจลส์ Tʻai²-wan¹ ทงย่งพินอิน Táiwan MPS2 Táiwān IPA [tʰǎi.wán] ภาษาจีนกลางอื่น ๆ ดุงกาน Тэван ภาษาอู๋ อักษรโรมัน The^平-uae^平 [d̥e uɛ] ภาษาเซียง IPA dwɛ^13 ua^44 ภาษาฮากกา พักฟ้าซื้อ Thòi-vàn or Thòi-vân ภาษากวางตุ้งมาตรฐาน อักษรโรมันแบบเยล Tòihwāan IPA [tʰɔ̏ːy.wáːn] ยฺหวิดเพ็ง Toi4waan1 ภาษาหมิ่นใต้ เป่อ่วยยีภาษาฮกเกี้ยน Tâi-oân ไถหลัว Tâi-uân ภาษาหมิ่นตะวันออก ปั่งงั่วเจ๋ย์ภาษาฮกจิว Dài-uăng
ชื่อย่อ
อักษรจีนตัวเต็ม	臺 หรือ 台
อักษรจีนตัวย่อ	台
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Tái จู้อิน ㄊㄞˊ กั๋วยฺหวี่หลัวหม่าจื้อ Tair เวด-ไจลส์ Tʻai² ทงย่งพินอิน Tái MPS2 Tái IPA [tʰǎi] ภาษาอู๋ อักษรโรมัน The^平 [d̥e] ภาษาเซียง IPA dwɛ^13 ภาษาฮากกา พักฟ้าซื้อ Thòi ภาษากวางตุ้งมาตรฐาน อักษรโรมันแบบเยล Tòih IPA [tʰɔ̏ːy] ยฺหวิดเพ็ง Toi4 ภาษาหมิ่นใต้ เป่อ่วยยีภาษาฮกเกี้ยน Tâi ไถหลัว Tâi ภาษาหมิ่นตะวันออก ปั่งงั่วเจ๋ย์ภาษาฮกจิว Dài
มณฑลไต้หวัน
อักษรจีนตัวเต็ม	臺灣省 หรือ 台灣省
อักษรจีนตัวย่อ	台湾省
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Táiwān Shěng จู้อิน ㄊㄞˊ   ㄨㄢ   ㄕㄥˇ กั๋วยฺหวี่หลัวหม่าจื้อ Tair'uan Sheeng เวด-ไจลส์ Tʻai²-wan¹ Shêng³ ทงย่งพินอิน Táiwan Shěng MPS2 Táiwān Shěng IPA [tʰǎi.wán ʂə̀ŋ] ภาษาฮากกา พักฟ้าซื้อ Thòi-vàn-sén or Thòi-vân-sén ภาษากวางตุ้งมาตรฐาน อักษรโรมันแบบเยล Tòihwāan Sáang IPA [tʰɔ̏ːy.wáːn sǎːŋ] ยฺหวิดเพ็ง Toi4waan1 Saang2 ภาษาหมิ่นใต้ เป่อ่วยยีภาษาฮกเกี้ยน Tâi-oân-séng ไถหลัว Tâi-uân-síng ภาษาหมิ่นตะวันออก ปั่งงั่วเจ๋ย์ภาษาฮกจิว Dài-uăng sēng

มณฑลไต้หวันครอบคลุมพื้นที่ประมาณร้อยละ 69 ของพื้นที่ควบคุมจริงของสาธารณรัฐจีน และมีประชากรประมาณร้อยละ 31 ของประชากรทั้งหมด ในตอนแรก มณฑลนี้หมายรวมถึงเกาะไต้หวัน (ฟอร์โมซา), เผิงหู (เพสคาโดเรส), เกาะหลานยฺหวี่ (เกาะกล้วยไม้), เกาะกรีน, เกาะเสี่ยวหลิวฉิว และหมู่เกาะรอบ ๆ และเมื่อระหว่างปี 1967 และ 2014 นครปกครองโดยตรงหกแห่ง (ได้แก่ เกาสฺยง ซินเป่ย์ ไถจง ไถหนาน ไทเป และเถา-ยฺเหวียน) ได้แยกออกจากมณฑล และทั้งหมดดังกล่าวอยู่ในพื้นที่ที่มีประชากรมาก

หน่วยงานบริหารประจำมณฑลไต้หวันก่อตั้งขึ้นในเดือนกันยายน 1945 หลังจากการปกครองของญี่ปุ่น ต่อมาได้รับการปรับปรุงให้มีประสิทธิภาพขึ้นในเดือนธันวาคม 1998 โดยมีการโอนหน้าที่บริหารไปยังสภาพัฒนาแห่งชาติและกระทรวงอื่น ๆ ของสภาบริหาร (Executive Yuan) และในเดือนกรกฎาคม 2018 หน่วยงานบริหารของมณฑลได้ถูกยุบ โดยนำงบประมาณและบุคลากรออก

การแบ่งเขตการปกครอง

เขตปกครองในปัจจุบัน

มณฑลไต้หวันในนามแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 11 เทศมณฑล   และ 3 นคร   ในทางปฏิบัติเขตการปกครองทั้งหมดบริหารโดยตรงโดยรัฐบาลกลาง

แผนที่	เลข	ตรา	ธง	ชื่อ		จีนกลาง (พินอิน)	ฮกเกี้ยนไต้หวัน (เป่อ่วยจี)	ฮักกาไต้หวัน (พักฟ้าซื้อ)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14	1			เทศมณฑลจางฮว่า	彰化縣	Zhānghuà xiàn	Chiong-hoà koān	Chông-fa yen
	2			นครเจียอี้	嘉義市	Jiāyì shì	Ka-gī chhī	Kâ-ngi sṳ
	3			เทศมณฑลเจียอี้	嘉義縣	Jiāyì xiàn	Ka-gī koān	Kâ-ngi yen
	4			นครซินจู๋	新竹市	Xīnzhú shì	Sin-tek chhī	Sîn-tsuk sṳ
	5			เทศมณฑลซินจู๋	新竹縣	Xīnzhú xiàn	Sin-tek koān	Sîn-tsuk yen
	6			เทศมณฑลฮวาเหลียน	花蓮縣	Huālián xiàn	Hoa-liân koān	Fâ-lièn yen
	7			นครจีหลง	基隆市	Jīlóng shì	Ke-lâng chhī	Kî-lùng sṳ
	8			เทศมณฑลเหมียวลี่	苗栗縣	Miáolì xiàn	Biâu-le̍k koān	Mèu-li̍t yen
	9			เทศมณฑลหนานโถว	南投縣	Nántóu xiàn	Lâm-tâu koān	Nàm-thèu yen
	10			เทศมณฑลเผิงหู	澎湖縣	Pénghú xiàn	Phêⁿ-ô͘ koān	Phàng-fù yen
	11			เทศมณฑลผิงตง	屏東縣	Píngdōng xiàn	Pîn-tong koān	Phìn-tûng yen
	12			เทศมณฑลไถตง	臺東縣	Táidōng xiàn	Tâi-tang koān	Thòi-tûng yen
	13			เทศมณฑลอี๋หลาน	宜蘭縣	Yílán xiàn	Gî-lân koān	Ngì-làn yen
	14			เทศมณฑลยฺหวินหลิน	雲林縣	Yúnlín xiàn	Hûn-lîm koān	Yùn-lìm yen

นครปกครองโดยตรงต่าง ๆ อันได้แก่ เกาสง ซินเป่ย์ ไถจง ไถหนาน ไทเป และเถา-ยฺเหวียนนั้นอยู่ภายใต้การบริหารโดยตรงของรัฐบาลกลาง และไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของมณฑลใด ๆ

รัฐพี่น้อง

มณฑลไต้หวันเป็นมณฑลพี่น้องกับ 42 รัฐของสหรัฐ

รัฐอินดีแอนา สหรัฐ (1979)  รัฐยูทาห์ สหรัฐ (1980)  รัฐโอคลาโฮมา สหรัฐ (1980)  รัฐแอริโซนา สหรัฐ (1980)  รัฐมิสซูรี สหรัฐ (1980)  รัฐเทนเนสซี สหรัฐ (1980)  รัฐเวสต์เวอร์จิเนีย สหรัฐ (1980)  รัฐเวอร์จิเนีย สหรัฐ (1981)  รัฐเซาท์แคโรไลนา สหรัฐ (1981)  รัฐเคนทักกี สหรัฐ (1982)  รัฐโคโลราโด สหรัฐ (1983)  รัฐมิสซิสซิปปี สหรัฐ (1983)  รัฐเนแบรสกา สหรัฐ (1983)  รัฐอาร์คันซอ สหรัฐ (1983)

รัฐแอละแบมา สหรัฐ (1983)  รัฐแคลิฟอร์เนีย สหรัฐ (1984)  รัฐไอดาโฮ สหรัฐ (1984)  รัฐมินนิโซตา สหรัฐ (1984)  รัฐจอร์เจีย สหรัฐ (1984)  รัฐไวโอมิง สหรัฐ (1984)  รัฐเซาท์ดาโคตา สหรัฐ (1984)  รัฐลุยเซียนา สหรัฐ (1985)  รัฐโอไฮโอ สหรัฐ (1985)  รัฐนิวเม็กซิโก สหรัฐ (1985)  รัฐมอนแทนา สหรัฐ (1985)  รัฐเนวาดา สหรัฐ (1985)  รัฐนอร์ทดาโคตา สหรัฐ (1986)  รัฐวิสคอนซิน สหรัฐ (1986)

รัฐออริกอน สหรัฐ (1986)  เท็กซัส สหรัฐ (1988)  รัฐอะแลสกา สหรัฐ (1988)  รัฐนิวเจอร์ซีย์ สหรัฐ (1989)  รัฐไอโอวา สหรัฐ (1989)  รัฐแคนซัส สหรัฐ (1989)  รัฐนอร์ทแคโรไลนา สหรัฐ (1991)  รัฐแมสซาชูเซตส์ สหรัฐ (1992)  รัฐฟลอริดา สหรัฐ (1992)  รัฐอิลลินอย สหรัฐ (1992)  รัฐฮาวาย สหรัฐ (1993)  รัฐคอนเนทิคัต สหรัฐ (1999)  รัฐเวอร์มอนต์ สหรัฐ (1999)  รัฐเดลาแวร์ สหรัฐ (2000)

ดูเพิ่ม

• มณฑลฝูเจี้ยน (สาธารณรัฐจีน)
• มณฑลไต้หวัน (สาธารณรัฐประชาชนจีน)

หมายเหตุ

1. • 1945–1956: ไทเป
   • 1956–2018: หมู่บ้านใหม่จงซิง
2. 1945–2018: หน่วยงานบริหารมณฑลไต้หวัน

อ้างอิง

1. 賴清德拍板！省政府7月1日解散、省級機關預算將歸零. ettoday.net (ภาษาจีนกลางสำเนียงไต้หวัน). 2018-06-28.
2. "Local governments". Office of the President Republic of China (Taiwan). สืบค้นเมื่อ 30 November 2020.
3. Sarah Shair-Rosenfield (November 2020). "Taiwan combined" (PDF). The University of North Carolina at Chapel Hill. สืบค้นเมื่อ 29 May 2021.
4. Sherry Hsiao (29 June 2018). "Provincial-level agencies to be defunded next year". Taipei Times. สืบค้นเมื่อ 29 May 2021.
5. "Taiwan Provincial Administration Information Hall". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-04-10. สืบค้นเมื่อ 2020-10-12.
6. "Welcome to the Ohio Department of Development". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-06-17.
7. "Archived copy" (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-10-29. สืบค้นเมื่อ 2008-10-29.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (ลิงก์)

อ่านเพิ่ม

• Bush, R. & O'Hanlon, M. (2007). A War Like No Other: The Truth About China's Challenge to America. Wiley. ISBN 0-471-98677-1
• Bush, R. (2006). Untying the Knot: Making Peace in the Taiwan Strait. Brookings Institution Press. ISBN 0-8157-1290-1
• Carpenter, T. (2006). America's Coming War with China: A Collision Course over Taiwan. Palgrave Macmillan. ISBN 1-4039-6841-1
• Cole, B. (2006). Taiwan's Security: History and Prospects. Routledge. ISBN 0-415-36581-3
• Copper, J. (2006). Playing with Fire: The Looming War with China over Taiwan. Praeger Security International General Interest. ISBN 0-275-98888-0
• Federation of American Scientists et al. (2006). Chinese Nuclear Forces and U.S. Nuclear War Planning
• Gill, B. (2007). Rising Star: China's New Security Diplomacy. Brookings Institution Press. ISBN 0-8157-3146-9
• Shirk, S. (2007). China: Fragile Superpower: How China's Internal Politics Could Derail Its Peaceful Rise. Oxford University Press. ISBN 0-19-530609-0
• Tsang, S. (2006). If China Attacks Taiwan: Military Strategy, Politics and Economics. Routledge. ISBN 0-415-40785-0
• Tucker, N.B. (2005). Dangerous Strait: the U.S.-Taiwan-China Crisis. Columbia University Press. ISBN 0-231-13564-5

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ มณฑลไต้หวัน

• เว็บไซต์ทางการของหน่วยงานบริหารมณฑลไต้หวัน เก็บถาวร 2019-01-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• โครงสร้างการปกครองท้องถิ่น โดยกรมกิจการพลเรือน กระทรวงมหาดไทย สาธารณรัฐจีน