แคว้นอารากอน

อารากอน Aragón(สเปน)
แคว้นปกครองตนเอง
ธง ธงประจำกษัตริย์อารากอน ตราอาร์ม
เพลง: เพลงอารากอน (เพลงทางการ), กันโตอาลาลิเบร์ตัด (เพลงไม่เป็นทางการ)
แผนที่ประเทศสเปนแสดงที่ตั้งแคว้นอารากอน
พิกัด: 41°00′N 1°00′W / 41.000°N 1.000°W / 41.000; -1.000
ประเทศ	สเปน
ธรรมนูญการปกครองตนเอง	16 สิงหาคม 2525 18 เมษายน 2550 (ฉบับปัจจุบัน)
เมืองหลัก	ซาราโกซา
จังหวัด	ซาราโกซา, เตรูเอล, อูเอสกา
การปกครอง
• ประเภท	รัฐบาลที่ได้รับมอบอำนาจปกครองตนเองในระบอบราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ
• องค์กร	ฝ่ายบริหารอารากอน
• ประธาน	ฆาบิเอร์ ลัมบัน (พรรคแรงงานสังคมนิยมสเปน)
พื้นที่
• ทั้งหมด	47,720 ตร.กม. (18,420 ตร.ไมล์)
อันดับพื้นที่	ที่ 4
ประชากร  (2559)
• ทั้งหมด	1,308,563 คน
• ความหนาแน่น	27 คน/ตร.กม. (71 คน/ตร.ไมล์)
• อันดับประชากร	ที่ 11
เขตเวลา	UTC+1 (เวลายุโรปกลาง)
• ฤดูร้อน (เวลาออมแสง)	UTC+2 (เวลาออมแสงยุโรปกลาง)
รหัส ISO 3166	ES-AR
ภาษาราชการ	ภาษาสเปน
ภาษาที่ได้รับการรับรอง	ภาษาอารากอนและภาษากาตาลา[1]
นักบุญองค์อุปถัมภ์	แม่พระแห่งเสาศักดิ์สิทธิ์
สภานิติบัญญัติ	กอร์เตสเดอารากอน
ที่นั่ง ส.ส.	13 คน (จากทั้งหมด 350 คน)
ที่นั่ง ส.ว.	14 คน (จากทั้งหมด 264 คน)
เว็บไซต์	ฝ่ายบริหารอารากอน

อารากอน (สเปนและอารากอน: Aragón) หรือ อะราโก (กาตาลา: Aragó) เป็นแคว้นปกครองตนเองทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศสเปน มีอาณาเขตทางทิศเหนือติดต่อกับประเทศฝรั่งเศส ทางทิศตะวันออกติดต่อกับแคว้นกาตาลุญญา ทางทิศใต้ติดต่อกับแคว้นบาเลนเซีย และทางทิศตะวันตกติดต่อกับแคว้นกัสติยา-ลามันชา แคว้นกัสติยาและเลออน แคว้นลาริโอฆา และแคว้นนาวาร์ ประกอบด้วยจังหวัดซาราโกซา จังหวัดอูเอสกา และจังหวัดเตรูเอล มีแม่น้ำเอโบรไหลผ่านในพื้นที่ ตอนเหนือเป็นภูเขาสูง มีหุบเขาที่อุดมสมบูรณ์และสวยงาม ส่วนตอนใต้ค่อนข้างแห้งแล้ง

นอกจากจังหวัดทั้งสามแล้ว แคว้นอารากอนยังแบ่งย่อยออกเป็น 33 เทศมณฑล (comarcas) อีกด้วย

ในอดีตอารากอนเป็นเขตการปกครองแห่งหนึ่งในระบอบศักดินาสวามิภักดิ์ของชาวแฟรงก์ ก่อนที่จะประกาศตนเองเป็นอาณาจักร ซึ่งจะถูกรวมเข้ากับราชอาณาจักรปัมโปลนา (ภายหลังคือราชอาณาจักรนาวาร์) ในปี ค.ศ. 925 อาณาจักรปัมโปลนานี้ประกอบด้วยเคาน์ตีอารากอน โซบราร์เบ (Sobrarbe) ริบากอร์ซา (Ribagorza) และดัชชีกัสติยา

หลังจากการสวรรคตของพระเจ้าซานโช อาณาจักรนี้ถูกแบ่งให้โอรสของพระองค์ไปปกครอง ในช่วงแรกพระเจ้ารามิโรที่ 1 ได้ขึ้นเป็นกษัตริย์แห่งอารากอน ต่อมาพระเชษฐาของพระองค์สวรรคต พระองค์จึงมีฐานะเป็นกษัตริย์แห่งโซบราร์เบและรีบากอร์ซาด้วย ราชอาณาจักรใหม่แห่งนี้เติบโตอย่างรวดเร็ว รวมแคว้นนาวาร์ไว้ได้ และพิชิตเมืองซาราโกซาได้ในปี ค.ศ. 1118 สามารถคงสถานะราชอาณาจักรไว้ได้จนถึงปี ค.ศ. 1479 เมื่อพระเจ้าเฟร์รันโดที่ 2ทรงราชาภิเษกสมรสกับสมเด็จพระราชินีนาถอิซาเบลแห่งกัสติยา ก่อตั้งราชอาณาจักรสเปนขึ้น

อารากอนยังเป็นชื่อของตำแหน่งกษัตริย์ เนื่องจากการรวมกันของราชวงศ์เคานต์แห่งบาร์เซโลนา (รามอน เบเรงเกร์ที่ 4) กับพระราชินีแห่งอารากอน (พระราชินีเปโตรนิลา) โอรสของทั้งสองพระองค์จึงได้สืบทอดการปกครองในดินแดนดังกล่าวจนกระทั่งตำแหน่งนี้สิ้นสุดลงอย่างสมบูรณ์ หลังจากการรวมกับราชวงศ์ของแคว้นคาสตีล แต่ตำแหน่งนี้ก็ยังใช้อยู่จนกระทั่งปี ค.ศ. 1714

กษัตริย์แห่งอารากอน (ซึ่งนักประวัติศาสตร์บางคนในปัจจุบันเรียกว่า "กษัตริย์แห่งอารากอนและเคานต์แห่งบาร์เซโลนา") ได้ปกครองดินแดนซึ่งไม่เพียงแต่ประกอบด้วยบริเวณแคว้นอารากอนในปัจจุบันเท่านั้น แต่ยังครอบคลุมไปถึงแคว้นกาตาลุญญา และต่อมายังได้ทรงครอบครองหมู่เกาะแบลีแอริก แคว้นบาเลนเซีย แคว้นซิซิลี เมืองเนเปิลส์ และแคว้นซาร์ดิเนียอีกด้วย

กษัตริย์แห่งอารากอนทรงเป็นกษัตริย์ของแคว้นโดยตรง และยังทรงดำรงตำแหน่งกษัตริย์แห่งบาเลนเซีย กษัตริย์แห่งมาจอร์กา (ในช่วงเวลาหนึ่ง) เคานต์แห่งบาร์เซโลนา ลอร์ดแห่งมงเปอลีเย และดุ๊กแห่งเอเธนส์และเนโอพาเทรีย (ชั่วคราว) แต่ละตำแหน่งทำให้พระองค์มีอำนาจอธิปไตยเหนือแคว้นแคว้นเดียว และตำแหน่งเหล่านี้จะเปลี่ยนไปเมื่อพระองค์เสียดินแดนไปและได้รับดินแดนมา

ในช่วงสงครามกลางเมืองสเปน ในแคว้นอารากอนได้ปรากฏการก่อตั้งชุมนุมอนาธิปไตย (ผู้ต้องการล้มกฎหมายและการปกครอง) ขึ้นหลายแห่ง

แคว้นอารากอนมีความหนาแน่นของประชากรต่ำ ดังนั้นจึงมีพื้นที่ที่เกือบจะว่างเปล่าเป็นบริเวณกว้าง ประชากรมากกว่าครึ่งของแคว้นอาศัยอยู่ในเมืองซาราโกซา

เทือกเขาพิรินีในอารากอนมียอดเขาสูง ๆ และหุบเขาโดดเดี่ยวหลายแห่ง ซึ่งบางแห่งก็เข้าถึงได้ยากมากแต่ก็ยังรักษาความงดงามไว้ได้อยู่ ลึกเข้าไปทางเหนือ หุบเขาและที่ราบต่าง ๆ เต็มไปด้วยโบสถ์ เมือง และทิวทัศน์ที่น่าตื่นตา ส่วนทางใต้นั้นก็เป็นที่ตั้งของเมืองเตรูเอล ซึ่งเกือบจะเข้าถึงไม่ได้ แม้จะมีความสวยงามอย่างน่าอัศจรรย์ก็ตาม

สถานที่ในยุคกลางบางแห่งของเมืองเตรูเอลและซาราโกซาได้รับการคุ้มครองโดยองค์การยูเนสโก ในฐานะส่วนหนึ่งของแหล่งมรดกโลกสถาปัตยกรรมมูเดฆาร์แห่งอารากอน

นอกจากภาษาสเปนที่ประชากรในแคว้นพูดกันแล้ว ยังมีภาษาดั้งเดิมคือ ภาษาอารากอน ที่ยังใช้สื่อสารกันในหุบเขาบางแห่งของเทือกเขาพิรินี ส่วนภาษากาตาลาก็มีที่ใช้เช่นกันในเทศมณฑลบางแห่งที่ตั้งอยู่ติดกับแคว้นกาตาลุญญา

• ฟรันซิสโก การ์เซส (ค.ศ. 1738–1781) เกิดในแคว้นอารากอน เป็นบาทหลวงมิชชันนารีในทวีปอเมริกาเหนือ ผู้ก่อตั้งเมืองสองแห่งเพื่อเผยแผ่ศาสนา^[2]
• ซานเตียโก รามอน อี กาฆัล ได้รับรางวัลโนเบลจากการวิจัยเรื่องสมองและระบบประสาทของมนุษย์
• ฟรันซิสโก เด โกยา จิตรกรในคริสต์ศตวรรษที่ 18

• มิเกล เซร์เบโต ถูกคริสตจักรลงโทษด้วยการเผาในคริสต์ศตวรรษที่ 16

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ แคว้นอารากอน

• เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ 2008-04-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน(สเปน)
• Aragon Guide 2020-11-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน ข้อมูลสำหรับนักปีนเขา นักจักรยานภูเขา นักสกี และนักท่องเที่ยว รายละเอียดเกี่ยวกับที่พัก เส้นทาง และการเดินทาง (อังกฤษ)
• ข้อมูลทางสถิติพื้นฐานของแคว้นอารากอน 2005-10-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน(สเปน)
• Charrando.com เว็บไซต์เกี่ยวกับภาษาอารากอน (อังกฤษ)
• เรื่องราวทางธรรมชาติของแคว้นอารากอน (อังกฤษ)
• รูปภาพของแคว้นอารากอน^{[ลิงก์เสีย]}(อังกฤษ)

บทความประเทศสเปนนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

• ด
• ค
• ก