อักษรขโรษฐี

อักษรขโรษฐี (Kharoṣṭhī alphabet; ขโรษฐี: 𐨑𐨪𐨆𐨯𐨠𐨁) เป็นอักษรอินโด-อิเรเนียนโบราณที่ชาวอารยันหลายกลุ่มใช้ในภูมิภาคตะวันตกเฉียงเหนือของอนุทวีปอินเดีย โดยเฉพาะรอบ ๆ บริเวณที่เป็นประเทศปากีสถานตอนเหนือและอัฟกานิสถานตะวันออกในปัจจุบัน และยังมีผู้ใช้งานในเอเชียกลางด้วยอักษรสระประกอบนี้เริ่มมีการใช้งานอย่างน้อยในช่วงกลาวศตวรรษที่ 3 ก่อนคริสต์ศักราช ซึ่งอาจอยู่ในช่วงศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสต์ศักราช จนกระทั่งหายสาบสูญประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 3

อักษรขโรษฐี 𐨑𐨪𐨆𐨯𐨠𐨁
ชนิด	อักษรสระประกอบ
ช่วงยุค	ศตวรรษที่ 4 ก่อน ค.ศ. – คริสต์ศตวรรษที่ 3
ทิศทาง	ขวาไปซ้าย
ภาษาพูด	ปรากฤตคันธารี บาลี ซากา สันสกฤต
อักษรที่เกี่ยวข้อง
ระบบแม่	ไฮเออโรกลีฟอียิปต์ อักษรไซนายดั้งเดิม ชุดตัวอักษรฟินิเชีย ชุดตัวอักษรแอราเมอิก อักษรขโรษฐี
ระบบพี่น้อง	อักษรพราหมี ชุดตัวอักษรแนบาทีอา ชุดตัวอักษรซีรีแอก ชุดตัวอักษรแพลไมรีน อักษรมันดาอิก อักษรปะห์ลาวี ชุดตัวอักษรซอกเดีย
ISO 15924
ISO 15924	Khar (305), ​Kharoshthi
ยูนิโคด
ยูนิโคดแฝง	Kharoshthi
ช่วงยูนิโคด	U+10A00–U+10A5F
อักษรขโรษฐีได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางว่ามีที่มาจากภาษาแอราเมอิก ส่วนต้นกำเนิดเซมิติกของอักษรพราหมียังไม่ค่อยเป็นที่ยอมรับ
บทความนี้ประกอบด้วยสัญกรณ์การออกเสียงในสัทอักษรสากล (IPA) สำหรับคำแนะนำเบื้องต้นเกี่ยวกับสัญลักษณ์ IPA โปรดดู วิธีใช้:สัทอักษรสากล สำหรับความแตกต่างระหว่าง [ ], / / และ ⟨ ⟩ ดูที่ สัทอักษรสากล § วงเล็บเหลี่ยมและทับ

เจมส์ ปรินเซฟ และคณะถอดความหมายอักษรนี้ เมื่อราว พ.ศ. 2400 พยัญชนะแต่ละตัวมีเสียงอะ เขียนจากขวาไปซ้ายในแนวนอน

สระ

สระ

		อักษรต้น				เครื่องหมายเสริมสัทอักษร
		ภาพ	ข้อความ	ถอดเสียง	สัทอักษรสากล	ภาพ	ข้อความ	กับ 'k'
ไม่ห่อ	กลางต่ำ		𐨀	a	/ə/	—	—	𐨐	ka
	หน้าสูง		𐨀𐨁	i	/i/		𐨁	𐨐𐨁	ki
ห่อ	หลังสูง		𐨀𐨂	u	/u/		𐨂	𐨐𐨂	ku
Syllabic vibrant							𐨃	𐨐𐨃	kr̥
กลาง	ไม่ห่อหน้า		𐨀𐨅	e	/e/		𐨅	𐨐𐨅	ke
	ห่อหลัง		𐨀𐨆	o	/o/		𐨆	𐨐𐨆	ko

การตั้งเครื่องหมายเสริมสัทอักษรบนสระ

สระ	ตำแหน่ง	ตัวอย่าง	ใช้กับ
-i	แนวนอน	𐨀 + 𐨁 → ‎𐨀𐨁	a, n, h
	แนวทแยง	𐨐 + 𐨁 → ‎𐨐𐨁	k, ḱ, kh, g, gh, c, ch, j, ñ, ṭ, ṭh, ṭ́h, ḍ, ḍh, ṇ, t, d, dh, b, bh, y, r, v, ṣ, s, z
	แนวตั้ง	𐨠 + 𐨁 → ‎𐨠𐨁	th, p, ph, m, l, ś
-u	ติด	𐨀 + 𐨂 → ‎𐨀𐨂	a, k, ḱ, kh, g, gh, c, ch, j, ñ, ṭ, ṭh, ṭ́h, ḍ, ḍh, ṇ, t, th, d, dh, n, p, ph, b, bh, y, r, l, v, ś, ṣ, s, z
	อิสระ	𐨱 + 𐨂 → ‎𐨱𐨂	ṭ, h
	ตัวแฝด	𐨨 + 𐨂 → ‎𐨨𐨂	m
-r̥	ติด	𐨀 + 𐨃 → ‎𐨀𐨃	a, k, ḱ, kh, g, gh, c, ch, j, t, d, dh, n, p, ph, b, bh, v, ś, s
	อิสระ	𐨨 + 𐨃 → ‎𐨨𐨃	m, h
-e	แนวนอน	𐨀 + 𐨅 → ‎𐨀𐨅	a, n, h
	แนวทแยง	𐨐 + 𐨅 → ‎𐨐𐨅	k, ḱ, kh, g, gh, c, ch, j, ñ, ṭ, ṭh, ṭ́h, ḍ, ḍh, ṇ, t, dh, b, bh, y, r, v, ṣ, s, z
	แนวตั้ง	𐨠 + 𐨅 → ‎𐨠𐨅	th, p, ph, l, ś
	ตัวแฝด	𐨡 + 𐨅 → ‎𐨡𐨅	d, m
-o	แนวทแยง	𐨀 + 𐨆 → ‎𐨀𐨆	a, k, ḱ, kh, g, gh, c, ch, j, ñ, ṭ, ṭh, ṭ́h, ḍ, ḍh, ṇ, t, th, d, dh, n, b, bh, m, r, l, v, ṣ, s, z, h
	แนวตั้ง	𐨤 + 𐨆 → ‎𐨤𐨆	p, ph, y, ś

พยัญชนะ

เสียงกลั้น

	เสียงพยัญชนะหยุดไม่ก้อง							เสียงพยัญชนะหยุดก้อง							นาสิก
	ไม่พ่นลม				พ่นลม			ไม่พ่นลม				พ่นลม
	ภาพ	ข้อความ	ถอดเสียง	สัทอักษรสากล	ภาพ	ข้อความ	ถอดเสียง	ภาพ	ข้อความ	ถอดเสียง	สัทอักษรสากล	ภาพ	ข้อความ	ถอดเสียง	ภาพ	ข้อความ	ถอดเสียง	สัทอักษรสากล
เพดานอ่อน		𐨐	k	/k/		𐨑	kh		𐨒	g	/ɡ/		𐨓	gh
เพดานแข็ง		𐨕	c	/c/		𐨖	ch		𐨗	j	/ɟ/					𐨙	ñ	/ɲ/
ปลายลิ้นม้วน		𐨚	ṭ	/ʈ/		𐨛	ṭh		𐨜	ḍ	/ɖ/		𐨝	ḍh		𐨞	ṇ	/ɳ/
ฟัน		𐨟	t	/t/		𐨠	th		𐨡	d	/d/		𐨢	dh		𐨣	n	/n/
ริมฝีปาก		𐨤	p	/p/		𐨥	ph		𐨦	b	/b/		𐨧	bh		𐨨	m	/m/

เครื่องหมายวรรคตอน

มีเครื่องหมายวรรคตอนที่ระบุได้ถึง 9 สัญลักษณ์:

สัญลักษณ์	รายละเอียด	สัญลักษณ์	รายละเอียด	สัญลักษณ์	รายละเอียด
𐩐	จุด	𐩓	แถบเสี้ยว	𐩖	danda
𐩑	วงกลมเล็ก	𐩔	mangalam	𐩗	ทวิ danda
𐩒	วงกลม	𐩕	ดอกบัว	𐩘	เส้น

ตัวเลข

อักษรขโรษฐีรวมชุดตัวเลขที่ชวนให้นึกถึงตัวเลขโรมัน^{[ต้องการอ้างอิง]} ระบบนี้ใช้หลักการบวกและการคูณ แต่ไม่มีคุณลักษณะการลบที่ใช้ในระบบเลขโรมัน

ตัวเลข

ค่า	1	2	3	4	10	20	100	1000
รูปภาพ
ยูนิโคด	𐩀	𐩁	𐩂	𐩃	𐩄	𐩅	𐩆	𐩇

ตัวเลขเหล่านี้เขียนจากขวาไปซ้ายเหมือนกันตัวอักษร โดยไม่มีเลข 0 และสัญลักษณ์สำหรับตัวเลข 5–9 ตัวเลขในอักษรขโรษฐีใช้ระบบการบวก (additive system) เช่น เลข 1996 สามารถเขียนเป็น 1000 4 4 1 100 20 20 20 20 10 4 2 (ภาพ: , ข้อความ: 𐩇𐩃𐩃𐩀𐩆𐩅𐩅𐩅𐩅𐩄𐩃𐩁)

ยูนิโคด

ขโรษฐี Unicode.org chart (PDF)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

U+10A0x

𐨀

𐨁

𐨂

𐨃

𐨅

𐨆

𐨌

𐨍

𐨎

𐨏

U+10A1x

𐨐

𐨑

𐨒

𐨓

𐨕

𐨖

𐨗

𐨙

𐨚

𐨛

𐨜

𐨝

𐨞

𐨟

U+10A2x

𐨠

𐨡

𐨢

𐨣

𐨤

𐨥

𐨦

𐨧

𐨨

𐨩

𐨪

𐨫

𐨬

𐨭

𐨮

𐨯

U+10A3x

𐨰

𐨱

𐨲

𐨳

𐨸

𐨹

𐨺

𐨿

U+10A4x

𐩀

𐩁

𐩂

𐩃

𐩄

𐩅

𐩆

𐩇

U+10A5x

𐩐

𐩑

𐩒

𐩓

𐩔

𐩕

𐩖

𐩗

𐩘

อ้างอิง

1. R. D. Banerji (April 1920). "The Kharosthi Alphabet". The Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. 52 (2): 193–219. doi:10.1017/S0035869X0014794X. JSTOR 25209596. S2CID 162688271.
2. Bühler, Georg (1895). "The Origin of the Kharoṣṭhī Alphabet". Wiener Zeitschrift für die Kunde des Morgenlandes. 9: 44–66. JSTOR 23860352.
3. "Kharosthi Script". World History Encyclopedia.
4. "Kharoshti: writing system". Britannica.
5. Salomon 1998, p. 20.
6. Salomon 1998, pp. 11–13.
7. Daniels, Peter T.; Bright, William, บ.ก. (1996). The World's Writing Systems. Oxford University Press, Inc. pp. 373–383. ISBN 978-0195079937.
8. Glass, Andrew; Baums, Stefan; Salomon, Richard (2003-09-18). "L2/03-314R2: Proposal to Encode Kharoshthi in Plane 1 of ISO/IEC 10646" (PDF).
9. Graham Flegg, Numbers: Their History and Meaning, Courier Dover Publications, 2002, ISBN 978-0-486-42165-0, p. 67f.

อ่านเพิ่ม

• Salomon, Richard (1998). Indian Epigraphy: A Guide to the Study of Inscriptions in Sanskrit, Prakrit, and the other Indo-Aryan Languages. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-535666-3.

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ อักษรขโรษฐี

• อักษรขโรษฐี (อังกฤษ)
• Gandhari.org Catalog and Corpus of all known Kharoṣṭhī (Gāndhārī) texts
• Indoskript 2.0, a paleographic database of Brahmi and Kharosthi
• A Preliminary Study of Kharoṣṭhī Manuscript Paleography by Andrew Glass, University of Washington (2000)