สัญลักษณ์ทางธัชวิทยา

สัญลักษณ์ทางธัชวิทยา (อังกฤษ: Vexillological symbol) เป็นสัญลักษณ์ข้อมูลธงที่ถูกใช้งานโดยนักธัชวิทยาในการระบุลักษณะเฉพาะของธง เช่น สถานที่ใช้งาน ผู้ใช้งาน และลักษณะของธง สัญลักษณ์นี้ถูกสร้างขึ้นโดยนักธัชวิทยาชื่อว่า วิทนีย์ สมิธ (Whitney Smith) และได้รับการรับรองโดยสหพันธ์ธัชวิทยานานาชาติ (International Federation of Vexillological Associations: FIAV) ในช่วงต้นคริสต์ทศวรรษ 1970 ซึ่งเซลโก้ ไฮเมอร์ (Željko Heimer) นักธัชวิทยา ได้เพิ่มสัญลักษณ์สำหรับ ธงรุ่นปกติ และ ธงที่ใช้ในอดีต ในช่วงต้นคริสต์ทศวรรษ 1990

ธงราชนาวี เป็นธงนาวี (Naval Ensign) ของไทย สัญลักษณ์

สัญลักษณ์

สัญลักษณ์ทางธัชวิทยา ใช้อธิบายเกี่ยวกับข้อมูลของธง ไม่ว่าจะเป็นสถานะ การออกแบบ และการจำแนกธง

รายการสัญลักษณ์

สัญลักษณ์	ความหมาย
	รุ่นปกติหรือ โดยนิตินัย ของธง หรือด้านหน้าของธง
	มีการออกแบบเสนอในอดีต แต่ไม่ได้ใช้งานอย่างเป็นทางการ
	เป็นการออกแบบบูรณะ ตามการสังเกตหลักฐานจากในอดีต
	ด้านหลังของธง
	รูปแบบแตกต่างที่ยอมรับเป็นมาตรฐาน
	รุ่นทางเลือกของธงที่สามารถแสดงให้เห็นได้
	รุ่นโดยพฤตินัย ของธง
	ธงมีการออกแบบต่างกันในด้านหน้าและด้านหลัง
	ด้านหน้าของธงในขณะที่ชักธงขึ้นเสาฝั่งขวามือของผู้สังเกต
	แบบธงที่ได้รับอนุญาตอย่างเป็นทางการให้เป็นตัวแทนของประเทศโดยรัฐบาลของประเทศนั้น (ไม่จำเป็นต้องใช้เมื่อมีการใช้สัญลักษณ์ทางนิตินัย)
	แบบธงที่เคยใช้งาน แต่ปัจจุบันเลิกใช้แล้ว
	ด้านหลังธงเป็นภาพสะท้อนด้านหน้าของธง
	ด้านหลังของธงสอดคล้องกันกับด้านหน้าของธง
	ไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับด้านหลังของธง
	ธงสามารถแขวนในแนวตั้งได้ โดยการชักธงขึ้นบนเสาธรรมดาแล้วหมุนเสา 90°
	สามารถแขวนธงในแนวตั้ง ได้โดยหมุนแบบธงก่อน
	ไม่ทราบวิธีการยกธงแนวตั้ง
	การออกแบบไม่มีองค์ประกอบที่สามารถหมุนได้
	สามารถชักธงขึ้นได้ในแนวตั้งเท่านั้น
	ธงไม่ถูกอนุญาตให้เป็นตัวแทนของกลุ่มหรือประเทศ

ตัวอย่าง

ธงชาติปารากวัย สัญลักษณ์ปกติ และสองด้าน ระบุว่านี่คือด้านหน้าของธงที่ได้รับอนุญาต และด้านหลังของธงที่ต่างกัน ธงชาติปารากวัย สัญลักษณ์ปกติ และสองด้าน ระบุว่านี่คือด้านหน้าของธงที่ได้รับอนุญาต และด้านหลังของธงที่ต่างกัน  ธงชาติปารากวัย สัญลักษณ์ด้านหลัง เป็นทางการ และสองด้าน ระบุว่านี่คือด้านหลังของธงที่ได้รับอนุญาตอย่างทางการ และด้านหน้าธงแตกต่างออกไป ธงชาติปารากวัย สัญลักษณ์ด้านหลัง เป็นทางการ และสองด้าน ระบุว่านี่คือด้านหลังของธงที่ได้รับอนุญาตอย่างทางการ และด้านหน้าธงแตกต่างออกไป  ธงชาติฝรั่งเศส สัญลักษณ์ปกติ ระบุว่าธงนี้เป็นธงประจำชาติ ธงชาติฝรั่งเศส สัญลักษณ์ปกติ ระบุว่าธงนี้เป็นธงประจำชาติ  ธงชาติฝรั่งเศส สัญลักษณ์ปกติ และสัญลักษณ์แบบต่างๆ ระบุว่าธงนี้เป็นแบบธงชาติที่เป็นที่ยอมรับได้ ธงชาติฝรั่งเศส สัญลักษณ์ปกติ และสัญลักษณ์แบบต่างๆ ระบุว่าธงนี้เป็นแบบธงชาติที่เป็นที่ยอมรับได้  ธงแอนตาร์กติกา สัญลักษณ์ โดยพฤตินัย บ่งชี้ว่าธงได้รับการยอมรับและใช้กันอย่างแพร่หลาย แต่ไม่ได้รับรองทางกฎหมาย ธงแอนตาร์กติกา สัญลักษณ์ โดยพฤตินัย บ่งชี้ว่าธงได้รับการยอมรับและใช้กันอย่างแพร่หลาย แต่ไม่ได้รับรองทางกฎหมาย  ธงมาร์กราเวียแห่งออสเตรีย (พ.ศ. 1519–1679) สัญลักษณ์ทางประวัติศาสตร์และที่สร้างขึ้นมาใหม่ซึ่งธงไม่ได้ใช้งานแล้ว การออกแบบอิงจากบันทึกทางประวัติศาสตร์และสิ่งประดิษฐ์ ธงมาร์กราเวียแห่งออสเตรีย (พ.ศ. 1519–1679) สัญลักษณ์ทางประวัติศาสตร์และที่สร้างขึ้นมาใหม่ซึ่งธงไม่ได้ใช้งานแล้ว การออกแบบอิงจากบันทึกทางประวัติศาสตร์และสิ่งประดิษฐ์

การใช้งานสัญลักษณ์

การใช้งานสัญลักษณ์จะขึ้นอยู่กับตารางสองแถวที่ใช้ในการจำแนกบนบกและในน้ำ และคอลัมน์สามคอลัมน์ที่ใช้แสดงถึงการใช้งานด้านพลเรือน รัฐบาล หรือกองทัพในทางทหาร ซึ่งวงกลมแต่ละวงในตารางแสดงให้เห็นว่ามีการใช้งานตามคุณสมบัติพื้นฐาน ดังนี้

	พลเรือน	รัฐบาล	กองทัพ
บนบก	ธงพลเรือน เชิญธงขึ้นเสาโดยพลเรือนบนบก	ธงราชการ เชิญธงขึ้นเสาโดยหน่วยงานรัฐบนบก	ธงกองทัพ เชิญธงขึ้นเสาโดยกองทัพบนบก
ในน้ำ	ธงเรือราษฎร์ เชิญธงขึ้นเสาโดยเรือพลเรือน	ธงเรือรัฐบาล เชิญธงขึ้นเสาโดยเรือหน่วยงานรัฐบาล	ธงนาวี เชิญธงขึ้นเสาโดยเรือกองทัพ

การออกแบบในลักษณะเดียวอาจจะไม่รองรับรูปแบบไม่มีการใช้งานหรือการใช้งานที่หลากหลาย ไฮเมอร์ได้เสนอให้มีแถวเพิ่มสำหรับธงทางอากาศ แต่ FIAV ยังไม่ได้ให้การรับรอง

รายการสัญลักษณ์

สัญลักษณ์	ความหมาย	สัญลักษณ์	ความหมาย
	ธงพลเรือน		ธงชาติ
	ธงราชการ		ธงชาติประจำเรือ
	ธงกองทัพ		ธงราชการ, ธงกองทัพ และธงนาวี
	ธงเรือราษฎร์		ธงราชการ, ธงเรือราษฎร์ และธงนาวี
	ธงเรือรัฐบาล		ธงพลเรือน, ธงเรือราษฎร์, ธงราชการ และธงเรือรัฐบาล
	ธงนาวี		ธงราชการ, ธงกองทัพ, ธงราชการ และธงนาวี
	ธงพลเรือน และธงราชการ		ธงชาติ และธงเรือราษฎร์
	ธงราชการ และธงกองทัพ		ธงชาติ และธงเรือรัฐบาล
	ธงเรือราษฎร์ และธงเรือรัฐบาล		ธงชาติ, ธงเรือราษฎร์ และธงเรือรัฐบาล
	ธงเรือรัฐบาล และธงนาวี		ธงชาติ, ธงเรือรัฐบาล และธงนาวี
	ธงพลเรือน และธงเรือราษฎร์		ธงราชการ, ธงกองทัพ และธงชาติประจำเรือ
	ธงราชการ และธงเรือรัฐบาล		ธงพลเรือน, ธงราชการ และธงชาติประจำเรือ
	ธงกองทัพ และธงนาวี		ธงชาติ และธงชาติประจำเรือ
	ธงเรือราษฎร์ และธงนาวี		ธงพลเรือนและธงนาวี
	ธงพลเรือน และธงเรือรัฐบาล		ธงพลเรือน, ธงเรือรัฐบาล และธงนาวี
	ธงพลเรือน, ธงเรือราษฎร์ และธงนาวี		ธงพลเรือน, ธงเรือราษฎร์ และธงเรือรัฐบาล
	ธงพลเรือน และธงชาติประจำเรือ		ธงพลเรือน และธงกองทัพ
	ธงพลเรือน, ธงกองทัพ และธงนาวี		ธงพลเรือน, ธงกองทัพ และธงเรือรัฐบาล
	ธงพลเรือน, ธงกองทัพ และธงเรือรัฐบาล และ ธงนาวี		ธงพลเรือน, ธงกองทัพ และธงเรือราษฎร์
	ธงพลเรือน, ธงกองทัพ, ธงเรือราษฎร์ และธงนาวี		ธงพลเรือน, ธงกองทัพ, ธงเรือราษฎร์ และธงเรือรัฐบาล
	ธงพลเรือน, ธงกองทัพ และธงชาติประจำเรือ		ธงพลเรือน, ธงราชการ และธงนาวี
	ธงพลเรือน, ธงราชการ และธงเรือรัฐบาล		ธงพลเรือน, ธงราชการ, ธงเรือรัฐบาล และธงนาวี
	ธงพลเรือน, ธงราชการ และธงเรือราษฎร์		ธงพลเรือน, ธงราชการ, ธงเรือราษฎร์ และธงนาวี
	ธงราชการ และธงนาวี		ธงราชการ, ธงเรือราชการ และธงนาวี
	ธงราชการ และธงเรือราษฎร์		ธงราชการ, ธงเรือรัฐบาล และธงเรือราษฎร์
	ธงราชการ และธงชาติประจำเรือ		ธงราชการ, ธงเรือราชการ และธงกองทัพ
	ธงราชการ, ธงกองทัพ และธงเรือราษฎร์		ธงราชการ, ธงกองทัพ, ธงเรือราษฎร์ และธงนาวี
	ธงเรือราษฎร์, ธงราชการ, ธงเรือราชการ และธงกองทัพ		ธงกองทัพ และธงเรือรัฐบาล
	ธงกองทัพ, ธงเรือรัฐบาล และธงนาวี		ธงกองทัพ และธงเรือราษฎร์
	ธงกองทัพ, ธงเรือราษฎร์ และธงนาวี		ธงกองทัพ, ธงเรือราษฎร์ และธงเรือรัฐบาล
	ธงกองทัพ และธงชาติประจำเรือ		ธงชาติ และธงนาวี
	ธงชาติ, ธงเรือราษฎร์ และธงนาวี		ไม่ระบุ

ตัวอย่าง
พลเรือนชาวเปรูใช้ธงพลเรือนเปรูทั้งทางบกและทางทะเล พลเรือนชาวเปรูใช้ธงพลเรือนเปรูทั้งทางบกและทางทะเล  รัฐบาลเปรูใช้ธงเดียวกันทั้งทางบกและทางทะเล รัฐบาลเปรูใช้ธงเดียวกันทั้งทางบกและทางทะเล  ธงสงครามที่ใช้งานโดยกองทัพบกเปรู ธงสงครามที่ใช้งานโดยกองทัพบกเปรู  ธงนาวีที่ใช้งานโดยกองทัพเรือเปรู ธงนาวีที่ใช้งานโดยกองทัพเรือเปรู

ดูเพิ่ม

• อภิธานศัพท์ธัชวิทยา

อ้างอิง

1. "FIAV Flag Information Symbols". www.crwflags.com. สืบค้นเมื่อ 2022-10-20.
2. "The FAME: Symbols and Abbreviations". zeljko-heimer-fame.from.hr. สืบค้นเมื่อ 2022-10-21.