สมุดปกเหลือง

เค้าโครงการเศรษฐกิจ พ.ศ. 2475 หรือที่รู้จักกันในชื่อ สมุดปกเหลือง เป็นร่างแผนเศรษฐกิจที่มีเป้าหมายในการปฏิรูปที่ดินและจัดตั้งระบบรัฐสวัสดิการแก่ประชาชน จัดทำโดยหลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์) สมาชิกคณะราษฎร เผยแพร่เมื่อวันที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2476

เค้าโครงการเศรษฐกิจ พ.ศ. 2475

สมุดปกเหลืองและสมุดปกขาว
ผู้ประพันธ์	หลวงประดิษฐ์มนูธรรม
ชื่อเรื่องต้นฉบับ	สมุดปกเหลือง สมุดปกขาว
ประเทศ	สยาม
ภาษา	ไทย
หัวเรื่อง	เศรษฐศาสตร์, เศรษฐกิจ
ผู้พิมพ์	ศ.ศิลปานนท์
วันที่พิมพ์	15 มีนาคม พ.ศ. 2475; 93 ปีก่อน (2475-03-15)
ชนิดสื่อ	สิ่งพิมพ์

สมุดปกเหลืองถูกนำไปใช้เป็นข้อกล่าวหาว่า ปรีดีมีแนวคิดคอมมิวนิสต์ และเป็นชนวนให้เกิดความขัดแย้งภายในรัฐบาลอย่างรุนแรง รัฐบาลจึงมีมติปิดสภาผู้แทนราษฎร งดใช้บทบัญญัติรัฐธรรมนูญบางมาตรา และสถานการณ์ดังกล่าวนำไปสู่การรัฐประหารครั้งแรกในประเทศไทย

เนื้อหา

เนื้อหาของสมุดปกเหลืองแบ่งออกเป็น 11 หมวด ดังนี้

1. ประกาศของคณะราษฎร
2. ความไม่เที่ยงแท้แห่งการเศรษฐกิจ
3. การประกันความสุขสมบูรณ์ของราษฎร
4. แรงงานที่สูญเสียไป และพวกหนักโลก แบ่งเป็น
   1. แรงงานเสียไปโดยที่มิได้ใช้เต็มที่
   2. แรงงานเสียไปเพราะจัดการเศรษฐกิจไม่เหมาะ
   3. แรงงานที่เสียไปโดยไม่ใช้เครื่องจักรกล
   4. แรงงานที่เสียไป เพราะบุคคลที่เกิดมาหนักโลก
5. วิธีซึ่งรัฐบาลจะหาที่ดิน แรงงาน เงินทุน
   1. การจัดหาที่ดิน
   2. การจัดหางาน
   3. การจัดหาทุน
6. การจัดทำให้รายได้และรายจ่ายของรัฐบาลเข้าสู่ดุลยภาพ
   1. ดุลยภาพภายในประเทศ
   2. ดุลยภาพระหว่างประเทศ
7. การแบ่งงานออกเป็นสหกรณ์
8. รัฐบาลจะจัดให้มีการเศรษฐกิจชนิดใดบ้างในประเทศ
9. การป้องกันความยุ่งยาก ในปัญหาเรื่องนายจ้างกับลูกจ้าง
10. แผนเศรษฐกิจแห่งชาติ
11. ผลสำเร็จอันเกี่ยวแก่หลัก 6 ประการ
    1. เอกราช
    2. การรักษาความสงบเรียบร้อยภายใน
    3. การเศรษฐกิจ
    4. เสมอภาค
    5. เสรีภาพ
    6. การศึกษา

ปฏิกิริยา

พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชวิจารณ์เค้าโครงเศรษฐกิจของนายปรีดีไว้ในสมุดปกขาว ซึ่งทั้งสมุดปกขาวและสมุดปกเหลืองอันเป็นความแตกแยกทางความคิดเกี่ยวกับระบบเศรษฐกิจในประเทศไทย ยังเป็นชนวนเหตุให้เกิดกบฏบวรเดชในปีเดียวกันอีกด้วย

ดูเพิ่ม

• เศรษฐกิจไทย
• ยูโทเปีย
• ความมั่งคั่งของประชาชาติ
• ว่าด้วยทุน
• ทรัพยศาสตร์

อ้างอิง

เชิงอรรถ

1. สารานุกรมประวัติศาสตร์ไทย เล่ม 2 อักษร ข - จ, หน้า 141
2. บุญชัย ใจเย็น. กบฏบวรเดช. สยามความรู้. p. 53. ISBN 978-616-578-107-7.
3. บุญชัย ใจเย็น. กบฏบวรเดช. สยามความรู้. p. 53-54. ISBN 978-616-578-107-7.

บรรณานุกรม

• ราชบัณฑิตยสถาน. สารานุกรมประวัติศาสตร์ไทย เล่ม 2 อักษร ข - จ. กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, 2545. 420 หน้า. หน้า 141-6. ISBN 974-8123-83-9
• หลวงประดิษฐ์มนูธรรม (ปรีดี พนมยงค์). เค้าโครงการเศรษฐกิจ. กรุงเทพฯ : โครงการจัดทำสื่อเผยแพร่เกียรติคุณ นายปรีดี พนมยงค์ รับบุรุษอาวุโส สำหรับเด็กและเยาวชน, 2542. 216 หน้า. ISBN 974-7833-11-5
• การอภิวัฒน์ ๒๔๗๕ กับเศรษฐกิจ การเมือง และสังคมยุคใหม่ ปาฐกถาปรีดี พนมยงค์ พุทธศักราช ๒๕๔๗
• ร่างเค้าโครงเศรษฐกิจ เก็บถาวร 2023-02-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน เค้าโครงการเศรษฐกิจ หลวงประดิษฐ์มนูธรรม(ปรีดี พนมยงค์)