รัฐหรยาณา

หรยาณา (ฮินดี: हरियाणा, หริยาณา, ออกเสียง: [ɦəɾɪˈjaːɳaː]) เป็นรัฐในทางเหนือของประเทศอินเดีย แยกตัวออกมาจากรัฐเดิมคือปัญจาบตะวันออกเมื่อ 1 พฤศจิกายน 1966 เนื่องจากความต่างทางภาษา รัฐหรยาณามีพื้นที่มากเป็นอันดับที่ 22 คิดเป็นน้อยกว่า 1.4% (44,212 km² หรือ 17,070 sq mi) ของพื้นที่ประเทศอินเดีย มีเมืองจัณฑีครห์เป็นเมืองหลวงของรัฐ และมีฟะรีดาบาดในภูมิภาคเมืองหลวงแห่งชาติเป็นเมืองที่มีประชากรหนาแน่นที่สุด ส่วนเมืองคุรุครามเป็นแหล่งการเงินสำคัญของภูมิภาค ด้วยบริษัทฟอร์จูน 500 จำนวนมากตั้งอยู่ที่นี่ รัฐหรยาณาประกอบด้วย 6 มณฑล, 22 อำเภอ, 72 ตำบล, 93 เตหสิล, 50 เตหสิลย่อย, 140 ชุมชนเพื่อการพัฒนา, 154 เมือง, 6,848 หมู่บ้าน และ 6222 ครมปัญจยัต

รัฐหรยาณา
รัฐ
บนลงล่างซ้ายไปขวา: สถานีรถไฟใต้ดินฮูดาซิตีเซ็นเตอร์ในคุรุคราม, สวนปินโชเร, รูปปั้นบรอนซ์แสดงพระกฤษณะสนทนากับอรชุน ที่คุรุเกษตร, อาคารวาติกาบิสซิเนส ฟะรีดาบาด
ตรา
ที่ตั้งในประเทศอินเดีย
พิกัด (Chandigarh): 30°44′N 76°47′E / 30.73°N 76.78°E / 30.73; 76.78
ประเทศ	อินเดีย
ตั้งเป็นรัฐ	1 พฤศจิกายน 1966
เมืองหลวง	จัณฑีครห์^†
เมืองใหญ่สุด	ฟะรีดาบาด
อำเภอ	22
การปกครอง
• องค์กร	รัฐบาลรัฐหรยาณา
• ผู้ว่าการรัฐ	สัตยเทวะ นารายัณ อรยา
• มุขยนายก	มโนหร ลาล ขัตตร (BJP)
• รองมุขยนายก	ทุศยันต์ เชาตลา (JJP)
• นิติบัญญัติ	สภาเดี่ยว (90 ที่)
• รัฐสภา	ราชยสภา (5 ที่) โลกสภา (10 ที่)
พื้นที่
• ทั้งหมด	44,212 ตร.กม. (17,070 ตร.ไมล์)
อันดับพื้นที่	ที่ 21
ประชากร  (2011)
• ทั้งหมด	25,353,081 คน
• อันดับ	ที่ 18
• ความหนาแน่น	573 คน/ตร.กม. (1,480 คน/ตร.ไมล์)
• อันดับความหนาแน่น	11
เดมะนิม	หรยาณวี (Haryanvi)
ภาษา
• ทางการ	ภาษาฮินดี
• ทางการเพิ่มเติม	ภาษาอังกฤษ ภาษาปัญจาบ
GSDP (2018–19)
• รวม	₹8.31 ล้านล้าน (3.5 ล้านล้านบาท)
• ต่อหัว	₹264,206 (110,000 บาท) (ที่ 5)
เขตเวลา	UTC+05:30 (IST)
รหัส ISO 3166	IN-HR
ทะเบียนพาหนะ	HR-xx
เอชดีไอ	0.704 (2017) (High)
อันดับ เอชดีไอ	ที่ 11
อัตราส่วนเพศ	0.879♀/♂
เว็บไซต์	haryana.gov.in
^† Joint Capital with Punjab ^†† Common for Punjab, Haryana and Chandigarh.
สัญลักษณ์ของรัฐหรยาณา
สัตว์	Black buck
สัตว์ปีก	Black francolin
ดอกไม้	บัว
ต้นไม้	Peepal

อ้างอิง

1. "Haryana at a Glance". Government of Haryana. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 14 March 2016. สืบค้นเมื่อ 1 March 2016.
2. "Report of the Commissioner for linguistic minorities: 52nd report (July 2014 to June 2015)" (PDF). Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, Government of India. pp. 85–86. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 15 November 2016. สืบค้นเมื่อ 16 February 2016.
3. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ punjabiofficial
4. "Net State Domestic Product". Ministry of Statistics and Programme Implementation, Government of India. สืบค้นเมื่อ 28 April 2020.
5. "Sub-national HDI - Area Database". Global Data Lab (ภาษาอังกฤษ). Institute for Management Research, Radboud University. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 23 September 2018. สืบค้นเมื่อ 24 October 2018.
6. "Haryana Population Sex Ratio in Haryana Literacy rate data". Census Commission of India. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 15 August 2017. สืบค้นเมื่อ 13 August 2017.
7. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ harec1
8. "This is NCR's new foodie magnet; have you been yet?". India Today. 26 March 2017. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 22 April 2017. สืบค้นเมื่อ 21 April 2017.
9. NIDM, p. 4. sfn error: no target: CITEREFNIDM (help)