พญาไชยสงคราม

พญาไชยสงคราม (ไทยถิ่นเหนือ: ) หรือ พญามังคราม เป็นพระมหากษัตริย์แห่งราชวงศ์มังรายพระองค์ที่สองแห่งอาณาจักรล้านนา ทรงครองราชย์ใน พ.ศ. 1854 - 1868 พญาไชยสงครามเป็นพระราชโอรสพระองค์ที่สองในพญามังราย มีพระนามเดิมว่า เจ้าขุนคราม เสวยราชย์สืบสันตติวงศ์เป็นกษัตริย์ปกครองอาณาจักรล้านนาสืบต่อจากพระราชบิดา ในปี พ.ศ. 1860 ขณะขึ้นเสวยราชย์พระองค์มีพระชนมายุได้ 55 พรรษา พญาไชยสงครามนับเป็นปิยราชโอรส เพราะทรงเป็นเสมือนพระพาหาเบื้องขวาของพญามังรายพระราชบิดา ในการสถาปนาอาณาจักรล้านนาขึ้นในพุทธศตวรรษที่ 18 พระองค์ทรงเป็นนักรบที่เก่งกล้าสามารถ หลังจากที่ทรงมีชัยชนะต่อพญาเบิก เจ้าผู้ครองนครหริภุญชัย ในการยุทธครั้งใหญ่เมื่อปี พ.ศ. 1839 แล้วพระราชบิดาก็สถาปนาให้เป็นมหาอุปราช และโปรดพระราชทานเมืองเชียงดาวให้เป็นบำเหน็จรางวัลอีกด้วย

พญาไชยสงคราม
พระมหากษัตริย์แห่งล้านนา พระองค์ที่ 2
ครองราชย์	พ.ศ. 1854–1868 (14 ปี)
ก่อนหน้า	พญามังราย
ถัดไป	พญาแสนพู
พระราชบุตร	พญาแสนพู เจ้าท้าวน้ำท่วม เจ้าท้าวงั่ว
ราชวงศ์	มังราย
พระราชบิดา	พญามังราย

พระเจ้าไชยสงครามมีพระมเหสีหลายองค์ และมีพระราชโอรส 3 พระองค์ คือ เจ้าท้าวแสนพู เจ้าท้าวน้ำท่วม เจ้าท้าวงั่ว พระราชโอรสทั้งสามนี้เมื่อทรงจำเริญวัยขึ้นแล้ว พระราชบิดาได้ส่งเข้ามาเล่าเรียนศึกษาศิลปะวิทยาการและราชประเพณีในราชสำนักของพญามังรายผู้เป็นพระราชอัยกา ซึ่งพญามังรายก็ได้มีพระมหากรุณาธิคุณแก่พระราชนัดดาทั้งสามเป็นอย่างยิ่ง เมื่อพญาไชยสงครามได้ขึ้นครองราชย์สมบัติแล้ว ก็ทรงจัดการบ้านเมืองในเมืองเชียงใหม่ได้ 4 เดือน พระองค์ไม่โปรดที่จะประทับอยู่ ณ เมืองเชียงใหม่ จึงได้สถาปนาให้เจ้าท้าวแสนภูพระราชโอรสพระองค์โตขึ้นครองเมืองเชียงใหม่ ในยุคนี้เมืองเชียงใหม่ได้ลดฐานะเป็นเพียงเมืองลูกหลวง พญาไชยสงครามองค์พระประมุขทรงย้ายราชธานีไปอยู่ที่เมืองเชียงราย และทรงแต่งตั้งให้เจ้าท้าวน้ำท่วมพระราชโอรสพระองค์กลางไปครองเมืองฝาง ให้พระราชโอรสพระองค์เล็กคือเจ้าท้าวงั่วไปครองเมืองเชียงของแล้วครองราชย์ถึงปี พ.ศ. 1868

ในวัฒนธรรมสมัยนิยม

มีนักแสดงผู้รับบท พญาไชยสงคราม ได้แก่

• สวิช เพ็ชรวิเศษสิริ ในงานโครงการประชาสัมพันธ์ "เปิดประตูสู่เวียงกุมกาม นครโบราณใต้พิภพ" (2546)

ราชตระกูล

พงศาวลีของพญาไชยสงคราม
4. ลาวเมง                             2. พญามังราย                                   5. นางเทพคำข่าย                             1. พญาไชยสงคราม

อ้างอิง

1. "จารึกฐานพระฤาษีวัชมฤค ด้านที่ 1". db.sac.or.th. สืบค้นเมื่อ 2025-04-07.
2. รุ่งพงษ์ ชัยนาม. ประวัติศาสตร์ล้านนา : ประวัติศาสตร์ไทยที่คนไทยไม่ค่อยมีโอกาสได้ศึกษา. มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช

ก่อนหน้า		พญาไชยสงคราม		ถัดไป
พญามังราย		พระมหากษัตริย์แห่งอาณาจักรล้านนา (พ.ศ. 1854 - 1868)		พญาแสนภู