ปลาตะพากเหลือง

ปลาตะพากเหลือง
สถานะการอนุรักษ์
ความเสี่ยงต่ำ  (IUCN 3.1)[1]
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	สัตว์ Animalia
ไฟลัม:	สัตว์มีแกนสันหลัง Chordata
ชั้น:	ปลาที่มีก้านครีบ Actinopterygii
อันดับ:	ปลาตะเพียน Cypriniformes
วงศ์:	ปลาตะเพียน Cyprinidae
สกุล:	ปลาตะพาก Hypsibarbus (H. M. Smith, 1931)
สปีชีส์:	Hypsibarbus wetmorei
ชื่อทวินาม
Hypsibarbus wetmorei (H. M. Smith, 1931)
ชื่อพ้อง
Puntius wetmorei Smith, 1931 Poropuntius wetmorei (Smith, 1931) Puntius daruphani Smith, 1934 Barbus daruphani (Smith, 1934) Barbus beasleyi Fowler, 1937 Puntius beasleyi (Fowler, 1937)

ปลาตะพากเหลือง หรือ ปลาตะพากทอง^[2] (ชื่อวิทยาศาสตร์: Hypsibarbus wetmorei)^[3] เป็นปลาน้ำจืดจำพวกปลาตะพากชนิดหนึ่งในวงศ์ปลาตะเพียน (Cyprinidae) จัดเป็นปลาตะพากชนิดที่พบได้หลากหลายและเป็นที่รู้จักกันดีที่สุด^[3]

ปลาตะพากเหลืองมีลักษณะลำตัวยาวรีและแบนข้าง มีเกล็ดขนาดค่อนข้างใหญ่เป็นมันแวววาว พื้นลำตัวสีขาวเงิน แผ่นหลังสีเขียวอมน้ำตาล มีครีบทั้งหมด 7 ครีบ ครีบอก ครีบท้องและครีบก้นสีเหลืองสด ปลายขอบครีบและหางสีส้ม หางเป็นเว้าแฉกลึก ครีบหลังและครีบหางสีเทาหม่น ปลาขนาดใหญ่เกล็ดใต้ท้องเป็นสีเหลืองอร่าม มีหนวดขนาดเล็ก 2 คู่ อยู่ที่ขากรรไกรบนล่าง ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 60 เซนติเมตร พบใหญ่ที่สุดยาว 66 เซนติเมตร น้ำหนัก 8 กิโลกรัม อาหารกินได้หลากหลาย เช่น พืชน้ำ แมลงน้ำ รวมถึงสัตว์น้ำขนาดเล็กด้วย

อาศัยอยู่รวมกันเป็นฝูง เป็นปลาที่ว่ายน้ำได้เร็วและว่ายน้ำเคลื่อนไหวตลอดเวลา ขยายพันธุ์โดยการวางไข่ระหว่างเดือนมีนาคม–ตุลาคม ไข่มีลักษณะกึ่งลอย กึ่งจม การวางไข่ครั้งหนึ่งจะมีปริมาณไข่นับเป็นแสน ๆ ฟอง และมีพฤติกรรมการผสมพันธุ์หมู่

ปลาตะพากเหลืองอาศัยในแม่น้ำสายใหญ่ตั้งแต่แม่น้ำปิง แม่น้ำแม่กลอง แม่น้ำเจ้าพระยา จนถึงแม่น้ำโขง รวมถึงลำธารน้ำตกในป่าดิบ จัดเป็นปลาเศรษฐกิจ นิยมบริโภคโดยการปรุงสด รมควัน และต้มเค็ม เนื้อมีรสชาติอร่อยกว่าปลาตะเพียนและก้างนิ่มกว่า^[4] อีกทั้งยังนิยมเลี้ยงเป็นปลาสวยงามด้วย ถือเป็นปลาประจำจังหวัดกำแพงเพชร^[5] ขณะที่ในภาษาอีสานเรียกว่า "ปลาปากท้องเหลือง"^[3]

ปัจจุบันสามารถเพาะขยายพันธุ์ได้แล้วในที่เลี้ยง โดยสถานีประมงน้ำจืดจังหวัดกำแพงเพชร แต่ยังอยู่ในขั้นเริ่มต้น เมื่อเพาะได้แล้วจะปล่อยลูกปลาคืนสู่ธรรมชาติที่แม่น้ำปิง อันเป็นถิ่นกำเนิดดั้งเดิม เพื่ออนุรักษ์ไว้ไม่ให้สูญพันธุ์ เพราะยังผลิตลูกปลาได้จำนวนน้อย เนื่องจากพ่อแม่ปลายังมีความสมบูรณ์เพศไม่เพียงพอ อีกทั้งขี้ตกใจเมื่ออยู่ในที่เลี้ยง^[4]