นโปเลียนที่ 3

หลุยส์-นโปเลียน โบนาปาร์ต (ฝรั่งเศส: Louis-Napoléon Bonaparte ลูย-นาปอเลอง บอนาปาร์ต) ชื่อเกิดว่า ชาร์ล-หลุยส์ นโปเลียน โบนาปาร์ต (ฝรั่งเศส: Charles-Louis Napoleon Bonaparte) เป็นประธานาธิบดีเพียงคนเดียวแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่สอง เป็นบุคคลแรกที่ประชาชนเลือกตั้งโดยตรงให้ดำรงตำแหน่งนี้ อยู่ในตำแหน่งระหว่าง ค.ศ. 1848–52 แต่รัฐธรรมนูญมิให้ดำรงตำแหน่งซ้ำ จึงยึดอำนาจรัฐบาลตนเองแล้วขึ้นเป็นจักรพรรดินามว่า นโปเลียนที่ 3 (ฝรั่งเศส: Napoleon III) แห่งจักรวรรดิฝรั่งเศสที่สอง อยู่ในตำแหน่งจักรพรรดิช่วง ค.ศ. 1852–70

จักรพรรดินโปเลียนที่ 3
จักรพรรดิแห่งฝรั่งเศส
ครองราชย์	2 ธันวาคม ค.ศ. 1852 – 4 กันยายน ค.ศ. 1870
ก่อนหน้า	สถาปนาจักรวรรดิฝรั่งเศสที่สอง พระเจ้าหลุยส์-ฟีลิปที่ 1 ในฐานะพระมหากษัตริย์ฝรั่งเศส
ถัดไป	จักรวรรดิล่มสลาย หลุยส์-ฌูล ทรอชูว์ ประธานาธิบดีในรัฐบาลผู้รักษานครฝ่ายทหาร
หัวหน้ารัฐบาล	เอมีล ออลีวีเย ชาร์ล กูแซ็ง-มงโตบ็อง
ประธานาธิบดีแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส
ระหว่าง	20 ธันวาคม ค.ศ. 1848 – 2 ธันวาคม ค.ศ. 1852
ก่อนหน้า	ตั้งสาธารณรัฐ หลุยส์-เออแฌน กาแวญัก หัวหน้าฝ่ายบริหาร
ถัดไป	ยุบสาธารณรัฐ
นายกรัฐมนตรี	ออดีลง บาโร อาลฟงส์ อ็องรี โดปูล เลอง โฟเช
รองประธานาธิบดี	อ็องรี ฌอร์ฌ บัวเลย์ เดอ ลา มอร์เธ
พระราชสมภพ	20 เมษายน ค.ศ. 1808(1808-04-20) ปารีส ฝรั่งเศส
สวรรคต	9 มกราคม ค.ศ. 1873(1873-01-09) (64 ปี) ชิสเซิลเฮิสต์ เคนต์ อังกฤษ
ฝังพระศพ	เซนต์ไมเคิลแอบบีย์ ฟาร์นบะระ แฮมป์เชอร์ อังกฤษ
คู่อภิเษก	เออเฌนี เดอ มอนตีโฆ
พระราชบุตร	เจ้าชายนโปเลียน พระราชกุมาร
พระนามเต็ม ชาล-ลุย นาโปเลยง โบนาปัทร์
ราชวงศ์	โบนาปาร์ต
พระราชบิดา	หลุยส์ โบนาปาร์ต
พระราชมารดา	ออร์ต็องส์ เดอ โบอาร์แน
ศาสนา	โรมันคาทอลิก
ลายพระอภิไธย

ธรรมเนียมพระยศของ จักรพรรดินโปเลียนที่ 3
พระราชลัญจกร
ตราประจำพระองค์
การทูล	His Imperial Majesty (ใต้ฝ่าละอองพระบาท)
การแทนตน	ข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับ	Your Imperial Majesty (พระพุทธเจ้าข้า/เพคะ)

ทรงเป็นพระราชภาติยะ(ลูกของพี่ชายหรือน้องชาย)ในจักรพรรดินโปเลียนที่ 1 และขึ้นเป็นจักรพรรดิเมื่อวันที่ 2 ธันวาคม ค.ศ. 1852 วันครบรอบ 48 ปีการราชาภิเษกของนโปเลียนที่ 1 ทั้งนี้ นโปเลียนที่ 3 อยู่ในตำแหน่งประมุขแห่งรัฐฝรั่งเศสยาวนานที่สุดนับแต่ปฏิวัติฝรั่งเศสเป็นต้นมา

ในช่วงแรกแห่งการเถลิงราชย์ รัฐบาลนโปเลียนสั่งให้มีการตรวจพิจารณาและใช้มาตราการแข็งกร้าวต่อเหล่าผู้ต่อต้าน ในระยะเวลานับแต่เขาขึ้นครองราชย์จนถึง ค.ศ. 1859 มีผู้ถูกจับกุมคุมขังหรือเนรเทศไปยังทัณฑนิคมกว่า 600 คน ทั้งมีผู้ยอมเนรเทศตัวเองออกนอกประเทศฝรั่งเศสอีกหลายพันคน ในจำนวนนี้รวมถึงวิกตอร์ อูโก (Victor Hugo) นักประพันธ์ผู้เลื่องชื่อ อย่างไรก็ดี ตั้งแต่ ค.ศ. 1862 สืบมา นโปเลียนผ่อนคลายความเข้มงวดในการตรวจพิจารณาลง และเปิดเสรีมากขึ้นจนทำให้ดินแดนฝรั่งเศสได้ชื่อว่า "จักรวรรดิเสรี" (Liberal Empire) ผู้ต่อต้านเขาหลายคนจึงเดินทางกลับเข้าประเทศ และร่วมเป็นสมาชิกสมัชชาแห่งชาติ (National Assembly)

ทุกวันนี้ นโปเลียนที่ 3 เป็นที่รู้จักเพราะจัดการบูรณะกรุงปารีสขนานใหญ่ ซึ่งมีบารอนโอสมาน (Baron Haussmann) เป็นแม่กอง นโปเลียนที่ 3 ยังดำเนินโครงการโยธาหลวงในหลายเมือง เช่น มาร์แซย์, ลียง เป็นต้น

อนึ่ง นโปเลียนที่ 3 ยังปรับปรุงระบบธนาคารในประเทศให้ทันสมัย ขยายระบบรถไฟ ทำให้กองเรือพาณิชย์ของประเทศมีขนาดใหญ่เป็นอันดับสองในโลก อุปถัมภ์การขุดคลองสุเอซ จัดตั้งระบบกสิกรรมสมัยใหม่ซึ่งทำให้ทุพภิกขภัยในประเทศสิ้นสุดลงและทำให้เกิดการส่งสินค้าเกษตรออกจำหน่ายภายนอกประเทศ ตลอดจนเจรจาสนธิสัญญา ค.ศ. 1860 เพื่อให้เกิดการค้าเสรีกับอังกฤษ ตามมาด้วยการทำความตกลงทำนองเดียวกันกับชาติยุโรปอื่น ๆ นโปเลียนยังให้ปฏิรูปสังคม เช่น ให้กรรมกรชาวฝรั่งเศสมีสิทธิหยุดงานประท้วงหรือชุมนุม เปิดโอกาสให้สตรีเข้าถึงการศึกษาได้มากขึ้นอย่างยิ่ง รวมถึงเพิ่มวิชาที่โรงเรียนรัฐทุกแห่งต้องเปิดสอน

ด้านนโยบายต่างประเทศ นโปเลียนที่ 3 หมายใจจะให้ฝรั่งเศสมีอิทธิพลครอบงำยุโรปและสากลโลกอีกครั้ง เขาหนุนแนวคิดชาตินิยมและอำนาจอธิปไตยของปวงชน เขาเข้าเป็นพันธมิตรกับบริเตนในสงครามไครเมียช่วง ค.ศ. 1853–56 ซึ่งรัสเซียพ่ายแพ้ ขณะเดียวกันเขาส่งกองทัพไปช่วยกลุ่มรัฐสันตะปาปามิให้ถูกอิตาลีผนวกดินแดน นโปเลียนที่ 3 ยังแผ่อำนาจนอกประเทศไปยังเอเชีย แปซิฟิกและแอฟริกา ทั้งส่งทหารเข้าแทรกแซงการเมืองเม็กซิโก หวังจะสถาปนาจักรวรรดิเม็กซิโกที่สองขึ้นเป็นดินแดนในอารักขาฝรั่งเศส แต่ไม่ประสบผล

พอเข้า ค.ศ. 1866 นโปเลียนที่ 3 ต้องประเชิญมหาอำนาจที่กำลังขยายตัวอย่างปรัสเซีย เพราะอ็อทโท ฟ็อน บิสมาร์ค นายกรัฐมนตรีปรัสเซีย หมายจะหลอมรวมแผ่นดินเยอรมันเข้าเป็นหนึ่งภายใต้ร่มบารมีปรัสเซีย ครั้นเดือน กรกฎาคม ค.ศ. 1870 นโปเลียนจึงต้องเข้าสู่สงครามฝรั่งเศส-ปรัสเซียโดยไม่มีใครล่มหัวจมท้ายด้วย ทั้งมีกำลังรบด้อยกว่าปรัสเซีย ผลลัพธ์จึงเป็นความปราชัยของทหารฝรั่งเศส ตัวนโปเลียนถูกจับเป็นเชลยในยุทธการเซอด็อง (Sedan) นำไปสู่การล่มสลายของจักรวรรดิฝรั่งเศสที่สอง และจัดตั้งสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่สามขึ้นในกรุงปารีส ก่อนที่นโปเลียนที่ 3 จะลี้ภัยไปอังกฤษ และอยู่ที่นั่นจนสิ้นชีวิตใน ค.ศ. 1873

พระราชประวัติ

อ้างอิง

1. Milza, 2006, p. 317
2. Milza, 2006, p. 559
3. Girard, 1986, p. 338-352
4. Milza, 2006, pp. 464-483
5. Milza, 2006, pp. 595-598
6. John B. Wolf. France, 1814–1919 (1963). p. 253

บรรณานุกรม

• Girard, Louis (1986), Napoléon III, Paris: Fayard, ISBN 2-01-27-9098-4
• Milza, Pierre (2006), Napoléon III, Paris: Tempus, ISBN 978-2-262-02607-3

แหล่งข้อมูลอื่น

• ผลงานของ Napoleon III ที่โครงการกูเทินแบร์ค

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ จักรพรรดินโปเลียนที่ 3

วิกิคำคมมีคำคมเกี่ยวกับ Napoleon III

วิกิซอร์ซ มีบทความจากสารานุกรมบริตานิกา ฉบับ ค.ศ. 1911 เกี่ยวกับ Napoleon III

• Napoleonic ideas. Des idées napoléniennes (1859) at archive.org
• History of Julius Caesar vol. 1 at MOA
• History of Julius Caesar vol. 2 at MOA
• Histoire de Jules César (Volume 1) in French at archive.org
• Editorial cartoons of the Second Empire
• Place de la Revolution, Béziers & Napoleon 111 เก็บถาวร 2019-10-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Maps of Europe covering the reign of Napoleon III (omniatlas)