ติรานา

ติรานา (แอลเบเนีย: Tirona) เป็นเมืองหลวงและเมืองใหญ่สุดทั้งในแง่ของประชากรและพื้นที่ของประเทศแอลเบเนีย นครตั้งอยู่ทางตอนกลางประเทศโดยมีภูเขาดัยต์ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกและมีหุบเขาซึ่งตั้งอยู่ใกล้กับทะเลเอเดรียติกทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ เนื่องจากนครตั้งอยู่บนที่ราบติรานาและอยู่ใกล้กับทะเลเมดิเตอร์เรเนียน นครจึงได้รับอิทธิพลของภูมิอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียน ติรานาถือเป็นหนึ่งในนครที่มีฝนตกและมีแสงแดดมากที่สุดของทวีปยุโรป โดยมีชั่วโมงที่พบแสงแดดปีละ 2,544 ชั่วโมง

ติรานา
เทศบาล
ตามเข็มจากบน: จัตุรัสสกันแดร์เบก, ที่ไว้ศพกัปลน ปาชา, มัสยิดใหญ่ติรานา, พีระมิดแห่งติรานา, สวนใหญ่ติรานา, ปราสาทแปแตรแล, อาสนวิหารการฟื้นคืนพระชนม์ และ ศูนยืการค้าตอปตานี
ธง ตรา
ติรานา แสดงแผนที่Albania ติรานา แสดงแผนที่ยุโรป
พิกัด: 41°19′44″N 19°49′04″E / 41.32889°N 19.81778°E / 41.32889; 19.81778
ประเทศ	แอลเบเนีย
ภูมิภาค	กลาง
เทศมณฑล	ติรานา
ก่อตั้ง	ค.ศ. 1614
การปกครอง
• ประเภท	รัฐบาล
• นายกเทศมนตรี	เอรีออน เวลีอาย (พรรคสังคมนิยม)
• ประธานสภา	อัลดริน ดาลีปี
พื้นที่
• เทศบาล	1,110.03 ตร.กม. (428.58 ตร.ไมล์)
• เขตเมือง	41.8 ตร.กม. (16.1 ตร.ไมล์)
ความสูง	110 เมตร (360 ฟุต)
ประชากร
• ความหนาแน่น	502 คน/ตร.กม. (1,300 คน/ตร.ไมล์)
• เทศบาล	557,422
• มหานคร	906,166
เดมะนิม	ติรานัส (ชาย) ติราเนส (หญิง) ติรอนส์ (ชาย) ติรอนเซ (หญิง) (สำเนียงท้องถิ่น)
เขตเวลา	UTC+1 (เวลายุโรปกลาง)
• ฤดูร้อน (เวลาออมแสง)	UTC+2 (CEST)
รหัสไปรษณีย์	1001–1028, 1031
รหัสพื้นที่	04
ทะเบียนรถ	TR
HDI (2018)	0.818 – สูงมาก · อันดับที่ 1st
เว็บไซต์	เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ

ติรานาถูกจัดตั้งเป็นนครใน ค.ศ. 1614 แต่พื้นที่ของนครในปัจจุบัน มีเผ่าอิลลีเรียเข้ามาตั้งถิ่นฐานตั้งแต่ยุคเหล็ก ต่อมาได้ถูกชาวโรมันยึดครองและกลายเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิโรมันภายหลังจากสงครามอิลลีเรีย แหล่งมรดกสำคัญในยุคนั้นที่ยังปรากฏในปัจจุบันคือบ้านโมเสกแห่งติรานา ต่อมาในคริสต์ศตวรรษที่ 5–6 โบสถ์พาลีโอคริสเตียนได้ถูกสร้างขึ้นบริเวณแหล่งมรดกนั้น

หลังจากที่จักรวรรดิโรมันถูกแบ่งออกเป็นตะวันออกและตะวันตกในคริสต์ศตวรรษที่ 4 จักรวรรดิไบแซนไทน์ได้เข้ามาครอบครองพื้นที่นี้และสร้างปราสาทเปเตรเลในรัชสมัยจักรพรรดิยุสตินิอานุสที่ 1 นครถูกปล่อยปะละเลยอย่างไร้ความสำคัญเป็นระยะเวลานาน จนกระทั่งในคริสต์ศตวรรษที่ 20 รัฐสภาลุชเยได้ประกาศให้ติรานาเป็นเมืองหลวงของประเทศหลังจากที่แอลเบเนียประกาศอิสรภาพใน ค.ศ. 1912

ปัจจุบัน ติรานาเป็นศูนย์กลางด้านเศรษฐกิจ การเงิน การเมือง และการค้าที่สำคัญของประเทศ เนื่องจากนครตั้งอยู่ในภาคกลาง และมีการขนส่งรูปแบบต่าง ๆ ที่ทันสมัย ทั้งทางอากาศ ทางน้ำ ทางราง และทางถนน นครเป็นที่ตั้งของรัฐบาลแอลเบเนีย ซึ่งเป็นที่ทำการของประธานาธิบดี นายกรัฐมนตรี และรัฐสภาแอลเบเนีย นครได้รับรางวัลเมืองหลวงเยาวชนยุโรปประจำปี 2022

อ้างอิง

1. "Profili i bashkisë Tiranë". 11 May 2015. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 14 August 2017. สืบค้นเมื่อ 8 February 2018. Popullsia: Sipas censusit të vitit 2011, në territorin e bashkisë së re Tiranë banojnë 557,422 banorë, ndërsa sipas Regjistrit Civil banojnë 757,361 banorë. Me një sipërfaqe prej 1,110.03 kilometrash katrorë, densiteti i popullsisë sipas të dhënave të Censusit është 502 banorë/ km2 ndërsa sipas Regjistrit Civil, densiteti është 682 banorë km2.
2. "Popullsia e Shqipërisë" (PDF). instat.gov.al (ภาษาแอลเบเนีย). 1 January 2018. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-07-06. สืบค้นเมื่อ 2020-07-04.
3. "Subnational Human Development Index (2.1)". hdi.globaldatalab.org (ภาษาอังกฤษ). Global Data Lab.
4. "Sunniest Cities in Europe". currentresults.com. p. 1.
5. "European Cities With the Wettest, Rainiest Weather". currentresults.com. p. 1.
6. "Congratulations, Tirana! Winner of the European Youth Capital for 2022". youthforum.org (ภาษาอังกฤษ). European Youth Capital. 21 November 2019. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-10-06. สืบค้นเมื่อ 7 December 2019.

หนังสืออ่านเพิ่มเติม

• Akkam, Alia (13 October 2017). "The Capital of Albania Has Transformed into a Lively, Affordable Destination". Vogue.
• Hillsdon, Mark (27 February 2017). "The European capital you'd never thought to visit (but really should)". The Telegraph.
• Crevar, Alex (28 August 2015). "Tirana, Breaking Free From Communist Past, Is a City Transformed". The New York Times.
• Blocal, Giulia (16 September 2014). "Tirana's colorful buildings". Blocal Travel blog.
• Williams, Sean (11 July 2014). "Tirana fights to beat its addiction to cars and get its residents cycling". The Guardian. สืบค้นเมื่อ 12 July 2014.
• McRae, Hamish (13 September 2008). "Albania: Charmed by Tirana". The Independent.
• Abitz, Julie. Post-Socialist Development in Tirana. Roskilde: Roskilde Universitetscenter, 2006.
• Agorastakis, Michalis; Sidiropoulos, Giorgos (2007). "Population change due to geographic mobility in Albania, 1989–2001, and the repercussions of internal migration for the enlargement of Tirana". Population, Space and Place. 13 (6): 471–481. doi:10.1002/psp.463.
• Aliaj, Besnik; Keida Lulo and Genc Myftiu. Tirana: the Challenge of Urban Development, Tirana: Cetis, 2003 ISBN 99927-880-0-3
• Aliaj, Besnik. A Short History of Housing and Urban Development Models during 1945–1990, Tirana 2003.
• Bertaud, Alain. Urban Development in Albania: the Success Story of the Informal Sector, 2006.
• Bleta, Indrit. Influences of Political Regime Shifts on the Urban Scene of a Capital City, Case Study: Tirana. Turkey, 2010.
• Capolino, Patrizia (2011). "Tirana: A Capital City Transformed by the Italians". Planning Perspectives. 26 (4): 591–615. doi:10.1080/02665433.2011.601610.
• Felstehausen, Herman. Urban Growth and Land Use Changes in Tirana, Albania: With Cases Describing Urban Land Claims. University of Wisconsin-Madison, 1999
• Galeteanu, Emira. Tirana: the Spectacle of the Urban Theatre. MA Dissertation. Carleton University: Ottawa, 2006.
• Guaralda, Mirko (2009). Urban Identity and Colour : the Case of Tirana, Albania. Spectrum e-news, 2009(Dec), pp. 13–14.
• Jasa, Skënder. Tirana në shekuj: Terona, Theranda, Tirkan, Tirannea, Tirana: monografi, disa artikuj e materiale arkivore kushtuar historisë së Tiranës, Tirana 1997.
• Kera, Gentiana. Aspects of the Urban Development of Tirana: 1820–1939, Seventh International Conference of Urban History. Athens, 2004.
• Nase, Ilir; Ocakci, Mehmet (2010). "Urban Pattern Dichotomy in Tirana: Socio-spatial Impact of Liberalism". European Planning Studies. 18 (11): 1837–1861. doi:10.1080/09654313.2010.512169.
• Pojani, Dorina (2011). Mobility, Equity and Sustainability Today in Tirana, TeMA 4, no. 2, pp.99–109 เก็บถาวร 2019-12-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Pojani, Dorina (2010). "Tirana". Cities. 27 (6): 483–495. doi:10.1016/j.cities.2010.02.002.
• Pojani, Dorina (2011). "From Carfree to Carfull: the Environmental and Health Impacts of Increasing Private Motorisation in Albania". Journal of Environmental Planning and Management. 54 (3): 319–335. doi:10.1080/09640568.2010.506076.
• Pojani, Dorina (2011). "Urban and Suburban Retail Development in Albania's Capital After Socialism". Land Use Policy. 28 (4): 836–845. doi:10.1016/j.landusepol.2011.02.001.
• Alien by Alexandra Lewis, RTV Ora, Tirana, Albania, 2019, a TV series produced by domestic RTV Ora on life in Albania seen by a foreigner, Australian-born journalist Alexandra Lewis living in Tirana, Albania

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิท่องเที่ยว มีคำแนะนำการท่องเที่ยวสำหรับ ติรานา

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ติรานา

• Municipality of Tirana เก็บถาวร 2011-04-14 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
•  "Tirana" . สารานุกรมบริตานิกา ค.ศ. 1911 (11 ed.). 1911.