เสรีภาพสื่อ

เสรีภาพของสื่อ (อังกฤษ: freedom of the press หรือ freedom of the media) เป็นหลักการพื้นฐานที่ว่าการสื่อสารและการแสดงออกผ่านสื่อต่าง ๆ ทั้งสื่อสิ่งพิมพ์และสื่ออิเล็กทรอนิกส์โดยเฉพาะสื่อสิ่งพิมพ์ควรถือเป็นสิทธิในการใช้อย่างเสรี เสรีภาพดังกล่าวหมายความถึงการปราศจากการแทรกแซงจากรัฐที่เกินขอบเขต การอนุรักษ์อาจทำได้โดยอาศัยรัฐธรรมนูญหรือการคุ้มครองและความมั่นคงทางกฎหมายอื่น ๆ เนื้อหาขัดแย้งกับสื่อที่ต้องเสียค่าใช้จ่าย ซึ่งชุมชน องค์กรตำรวจ และรัฐบาลได้รับค่าตอบแทนสำหรับลิขสิทธิ์ของตน

ค่าดัชนีเสรีภาพของสื่อประจำปี 2025

แย่มาก   แย่   มีปัญหา

พอใช้   ดี   ไม่มีข้อมูล

โดยไม่คำนึงถึงข้อมูลของรัฐบาล รัฐบาลใด ๆ อาจแยกแยะว่าเนื้อหาใดเป็นสาธารณะหรือได้รับการคุ้มครองจากการเปิดเผยต่อสาธารณะ สื่อของรัฐได้รับการคุ้มครองเนื่องจากเหตุผลข้อใดข้อหนึ่งจากสองเหตุผล ได้แก่ การจำแนกประเภทข้อมูลที่ละเอียดอ่อน หรือเป็นความลับ หรือความเกี่ยวข้องของข้อมูลเพื่อปกป้องผลประโยชน์ของชาติ รัฐบาลหลายแห่งยังอยู่ภายใต้ "กฎหมายเพื่อความโปร่งใส" หรือกฎหมายว่าด้วยเสรีภาพด้านข้อมูลซึ่งกำหนดขอบเขตผลประโยชน์ของชาติ และช่วยให้ประชาชนสามารถขอเข้าถึงข้อมูลที่รัฐบาลจัดขึ้นได้

ตามที่ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชนของสหประชาชาติ มีข้อบัญญัติไว้ในข้อที่ 19 ว่า: "ทุกคนมีสิทธิในอิสรภาพแห่งความเห็นและการแสดงออกสิทธินี้รวมถึงอิสรภาพในการที่จะถือเอาความคิดโดยปราศจากความแทรกสอดและที่จะแสวงหา รับและแจกจ่ายข่าวสารและความคิดเห็นไม่ว่าโดยวิธีใด ๆ และโดยไม่คำนึงถึงเขตแดน"

ปรัชญานี้มักจะมาพร้อมกับกฎหมายที่รับประกันเสรีภาพในการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ในระดับต่าง ๆ (เรียกว่าเสรีภาพทางวิทยาศาสตร์) การตีพิมพ์ และสื่อ ความลึกซึ้งของกฎหมายเหล่านี้ฝังอยู่ในระบบกฎหมายของประเทศอาจลงไปลึกถึงรัฐธรรมนูญได้ แนวคิดเรื่องเสรีภาพในการพูดมักอยู่ภายใต้กฎหมายเดียวกันกับเสรีภาพสื่อ ดังนั้นจึงให้การปฏิบัติที่เท่าเทียมกันต่อการแสดงออกทางคำพูดและสิ่งพิมพ์ เสรีภาพสื่อได้รับการสถาปนาอย่างเป็นทางการในบริเตนใหญ่โดยที่พระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ (Licensing Act) สิ้นสุดลงใน ค.ศ. 1695 สวีเดนเป็นประเทศแรกในโลกที่นำเสรีภาพสื่อมาใช้ในรัฐธรรมนูญด้วยพระราชบัญญัติเสรีภาพสื่อ ค.ศ. 1766

ดูเพิ่ม

• การตรวจพิจารณาอินเทอร์เน็ต

อ้างอิง

1. "World Press Freedom Index". Reporters Without Borders. 2025.
2. Nordin, Jonas (2023). The Swedish Freedom of the Press Ordinance of 1766: Background and Significance. Stockholm: The National Library of Sweden. ISBN 978-91-7000-474-2.