คลองระพีพัฒน์

คลองระพีพัฒน์ เป็นคลองที่ขุดขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยแบ่งออกได้เป็น 3 ส่วนคือ คลองระพีพัฒน์หรือคลองระพีพัฒน์สายใหญ่ คลองระพีพัฒน์แยกตก และคลองระพีพัฒน์แยกใต้^[1] คลองระพีพัฒน์เดิมทีเรียกกันว่า "คลองป่าสักใต้" หรือ "คลองเจ๊ก" เพราะใช้แรงงานคนจีนขุด แล้วจึงเปลี่ยนมาใช้เครื่องจักรกลช่วยในสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์พระราชทานชื่อเป็นทางการว่า "คลองระพีพัฒน์" เพื่อเป็นพระเกียรติแก่พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ ผู้ควบคุมการก่อสร้างเขื่อนพระรามหกตั้งแต่เริ่มแรก^[2]

คลองระพีพัฒน์เริ่มต้นขุดจากแม่น้ำป่าสัก บริเวณคุ้งยางนม ตำบลท่าหลวง อำเภอท่าเรือ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ก่อนจะไหลลงมาที่อำเภอหนองแค จังหวัดสระบุรี และแยกออกเป็นสองสาย ความยาว 32 กิโลเมตร มีประตูน้ำพระนารายณ์ และประตูน้ำพระเอกาทศรถกั้นอยู่ระหว่างคลอง^[3] เป็นคลองที่มีบทบาทสำคัญในการระบายน้ำ และโครงการชลประทานในเขตจังหวัดพระนครศรีอยุธยา สระบุรี และพื้นที่ใกล้เคียง

• แผนที่คลองระพีพัฒน์
• โครงการคลองสำคัญๆในลุ่มน้ำเจ้าพระยา 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• แผนที่คลอง คลองในภาคกลาง คลองระหว่างแม่น้ำเจ้าพระยาและบางปะกง 2013-07-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน