การประปานครหลวง

การประปานครหลวง

ตราสัญลักษณ์แสดงให้เห็นถึงพระแม่ธรณี
ชื่อทางการค้า	กปน.
ชื่อท้องถิ่น	Metropolitan Waterworks Authority
ชื่อโรมัน	Kan Prapa Nakhon Luang
ชื่อเดิม	การประปากรุงเทพ
ประเภท	รัฐวิสาหกิจ
อุตสาหกรรม	การจ่ายน้ำประปาในเขตนครหลวง
ก่อนหน้า	กรมสุขาภิบาล การประปาธนบุรี การประปานนทบุรี การประปาสมุทรปราการ
ก่อตั้ง	16 สิงหาคม พ.ศ. 2510; 58 ปีก่อน (2510-08-16)
สำนักงานใหญ่	เลขที่ 400 ถนนประชาชื่น แขวงทุ่งสองห้อง เขตหลักสี่ กรุงเทพมหานคร 10210 ประเทศไทย
จำนวนที่ตั้ง	สำนักงานประปาภาค 5 แห่ง สำนักงานประปาสาขา 18 แห่ง
พื้นที่ให้บริการ	กรุงเทพมหานครและปริมณฑล
บุคลากรหลัก	ฉันทานนท์ วรรณเขจร (ประธานกรรมการ) สุวรา ทวิชศรี (ผู้ว่าการ)
ผลิตภัณฑ์	น้ำดื่ม
ผลผลิต	2,042.41 ล้านลูกบาศก์เมตร (พ.ศ. 2566)[1]
บริการ	การผลิตน้ำ การติดตั้งประปา ระบบจ่ายน้ำ
รายได้	19,459.11 ล้านบาท (พ.ศ. 2566)[1]
รายได้จากการดำเนินงาน	2,296.60 ล้านบาท (พ.ศ. 2566)[1]
รายได้สุทธิ	3,860.49 ล้านบาท (พ.ศ. 2566)[1]
ทรัพย์สินสุทธิ	41,865.00 ล้านบาท (พ.ศ. 2566)[2]
สินทรัพย์	90,224.13 ล้านบาท (พ.ศ. 2566)[1]
ส่วนของผู้ถือหุ้น	71,241.18 ล้านบาท (พ.ศ. 2566)[1]
พนักงาน	5,175 คน (พ.ศ. 2566)[1]
บริษัทแม่	กระทรวงมหาดไทย
เว็บไซต์	เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ

การประปานครหลวง เป็นรัฐวิสาหกิจในสังกัดกระทรวงมหาดไทย มีหน้าที่ผลิตและให้บริการเกี่ยวกับน้ำประปาในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานคร จังหวัดนนทบุรี และจังหวัดสมุทรปราการ

ในสิ้นปี 2565 การประปานครหลวง เป็นรัฐวิสาหกิจที่นำส่งรายได้แผ่นดินสะสมสูงสุด ลำดับที่ 10^[3]ในปี พ.ศ. 2568 นายฉันทานนท์ วรรณเขจร เลขาธิการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร เป็นประธานกรรมการ

ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว นอกจากจะเป็นยุคแห่งการพัฒนาความเจริญแล้ว ยังเริ่มต้นการพัฒนาคุณภาพชีวิตของราษฎรอีกด้วย เนื่องจากในสมัยนั้นราษฎรได้อาศัยน้ำฝนหรือน้ำในแม่น้ำลำคลอง ใช้ในการอุปโภคและบริโภคในบางฤดูน้ำจะกร่อยและสกปรก บางครั้งมีอหิวาตกโรคระบาดประชาชนล้มตายเป็นจำนวนมาก จึงโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งโรงทานขึ้นที่ข้างพระบรมมหาราชวังเพื่อแจกอาหารและน้ำที่สะอาดให้ประชาชนได้ดื่มกิน และหลังจากที่ได้ตั้งกรมสุขาภิบาลขึ้นแล้ว เมื่อ พ.ศ. 2448 จึงมีพระราชดำริให้กรมสุขาภิบาลดำเนินการสำรวจหาวิธีการจัดหาน้ำสะอาดสำหรับประชาชนในพระนคร ซึ่งนายเดอ ลาโรเตียร์ ซึ่งเป็นวิศวกรชาวฝรั่งเศสที่เข้ามารับราชการเป็น ช่างสุขาภิบาลในสมัยนั้น ได้เสนอให้เอาน้ำในแม่น้ำเจ้าพระยาที่น้ำเค็มเข้าไม่ถึงมาใช้ ซึ่งสะดวกและไม่ต้องลงทุนมาก ในที่สุดจึงร่วมมือกับกรมคลองพิจารณาขุดคลองรับน้ำจากเชียงราก แขวงเมืองปทุมธานี นำน้ำมาใช้ในพระนครตามแบบอย่างที่สมควรแก่ภูมิประเทศ กิจการที่นำน้ำมาใช้ในพระนครนี้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เรียกตามภาษาสันสกฤตว่า การประปา

ในที่สุดเริ่มดำเนินการอย่างจริงจังเช่นการจัดซื้อที่ดิน การขุดคลอง อ่างเก็บน้ำ ก่อสร้างประตูน้ำ ท่อไซฟอนลอดคลอง สะพาน ติดตั้งเครื่องสูบเพื่อให้สามารถส่งน้ำจืด มายังโรงกรองน้ำสามเสนได้ ซึ่งได้ก่อสร้างอาคารเพื่อติดตั้งระบบผลิตน้ำ ได้แก่ การติดตั้งเครื่องกวนสารส้มเพื่อให้น้ำตกตะกอน ถังเกอะกรองน้ำที่ ตำบลสามเสน ในการก่อสร้างระบบน้ำได้ฝังท่อเหล็ก เพื่อส่งน้ำไปตามท้องที่ที่จะจ่ายน้ำไปทั่วพระนครตั้งที่ปิด – เปิดน้ำตามถนนต่างๆ รวมค่าใช้จ่ายในการก่อสร้างประปาทั้งหมดรวมทั้งค่าที่ดินทั้งสิ้น 4,308,221.81 บาท โดยใช้เวลาดำเนินการประมาณ 5 ปีเศษ จึงสามารถจ่ายน้ำสะอาดให้กับชาวพระนครได้ใช้ นับว่าเป็นโครงการใหญ่ที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพอนามัยของประชาชน ตราบเท่าทุกวันนี้

ในวันที่ 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2457 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 เสด็จพระราชดำเนินมาทรงเปิดกิจการโดยมีชื่อเรียกครั้งนั้นว่า การประปากรุงเทพฯ^[4] โดยมีพระราชดำรัสให้เห็นถึงความสำคัญของน้ำที่สะอาดของกิจการประปาตอนหนึ่งว่า

...ท่านทั้งหลายที่ได้ช่วยเราทำการอันนี้ให้สำเร็จไปได้ ควรรู้สึกปลื้มใจว่า ได้ทำการอันเป็นประโยชน์และ กุศลอย่างยิ่ง เพราะน้ำซึ่งใสสะอาดบริสุทธิ์ใครๆย่อมรู้อยู่แล้วทั้งในโบราณและบัดนี้ว่า เป็นของจำเป็นเพื่อประโยชน์และเพื่อความสุขสำหรับป้องกันโรคอันตรายของมนุษย์ น้ำใสสะอาดย่อมเป็นเครื่องบำบัดโรคได้ดีกว่าโอสถหรือเภสัชทั้งหลาย...

ในที่สุดน้ำประปาที่สะอาดบริสุทธิ์ อันเป็นพระราชประสงค์ของพระบาทสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง รัชกาลที่ 5 ผู้ทรงริเริ่ม เพื่อให้ประชาชนของพระองค์ในกรุงเทพฯ ได้บริโภค ก็สำเร็จตามพระราชประสงค์ ต่อนี้ไปราษฎรของพระองค์ไม่ต้องบริโภคน้ำที่ไม่บริสุทธิ์ ซึ่งก่อให้เกิดโรคภัยอีกต่อไป ซึ่งนอกจากจะเป็นการบำรุงความสุขอันเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิตแก่ประชาชนแล้ว การประปายังเป็นเครื่องแสดงปรากฏอีกอย่างหนึ่งว่าเมืองไทยได้ดำเนินขึ้นสู่บันไดแห่งความเจริญอีกขั้นหนึ่งแล้ว กิจการประปากรุงเทพฯ ก้าวหน้าเป็นลำดับจนกระทั่งปี 2496 เมื่อประชาชนเพิ่มจำนวนมากขึ้นทำให้เกิดปัญหาการขาดแคลนน้ำ จึงได้มีการขุดเจาะบ่อบาดาลเพื่อแก้ปัญหาเฉพาะหน้า ทั้งในพระนคร ธนบุรี นนทบุรี และสมุทรปราการ ในพ.ศ. 2510 รัฐบาลได้รวมกิจการประปา 3 จังหวัด 4 องค์กร คือ การประปากรุงเทพฯ การประปาเทศบาลธนบุรี การประปานนทบุรี และการประปาสมุทรปราการ รวมเป็นกิจการเดียวกันมีฐานะเป็นรัฐวิสาหกิจในสังกัดกระทรวงมหาดไทย มีชื่อเรียกว่า การประปานครหลวง^[5] มาจนทุกวันนี้

คณะรัฐมนตรีมีมติ เมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน 2568 อนุมัติตามที่กระทรวงมหาดไทยเสนอแต่งตั้งประธานกรรมการและกรรมการอื่นในคณะกรรมการการประปานครหลวง จำนวน 14 คน ตั้งแต่วันที่ 11 พฤศจิกายน 2568 ดังรายชื่อต่อไปนี้

1. นายฉันทานนท์ วรรณเขจร ประธานกรรมการ
2. นายไชยวัฒน์ จุนถิระพงศ์ กรรมการ
3. นายยุทธนา สาโยชนกร กรรมการ
4. ร้อยตำรวจเอก ปิยะ รักสกุล กรรมการ
5. นายเพียงออ เลาหะวิไลย กรรมการ
6. พลตำรวจโท ภาณุรัตน์ หลักบุญ กรรมการ
7. นายภูวเดช สุระโคตร กรรมการ
8. นายพรรณรบ เตชะมงคลาภิวัฒน์ กรรมการ
9. นายจรูญเดช เจนจรัสสกุล กรรมการ
10. นายกช พัชรารัตน์ กรรมการ
11. นายฐิติวุฒิ เงินคล้าย กรรมการ
12. นายสมชาย อ่วมกระทุ่ม กรรมการ
13. นายธีรพจน์ จันทรศุภแสง กรรมการ
14. นายวินิจ วิเศษสุวรรณภูมิ กรรมการ

การประปานครหลวงมีพื้นที่รับผิดชอบ 3,192 ตารางกิโลเมตร ใช้น้ำดิบจากสองแหล่งในการผลิตน้ำประปา คือ แม่น้ำเจ้าพระยา และแม่น้ำแม่กลอง มีโรงงานผลิตน้ำหลัก 4 แห่ง คือ โรงงานผลิตน้ำบางเขน มหาสวัสดิ์ สามเสน และธนบุรี รวมกำลังการผลิต 5.5 ล้านลูกบาศก์เมตรต่อวัน น้ำประปาที่ผลิตได้มีคุณภาพมาตรฐานองค์การอนามัยโลก จำนวนผู้ใช้น้ำกว่า 2.1 ล้านราย คิดเป็นประชากรประมาณ 10 ล้านคน หรือเป็นร้อยละ 99% ของประชากรในพื้นที่รับผิดชอบ

• เว็บไซต์ทางการ
• การประปานครหลวง ที่เฟซบุ๊ก
• การประปานครหลวง ที่เอกซ์ (ทวิตเตอร์)
• การประปานครหลวง ที่อินสตาแกรม