ประเทศโบลิเวีย

/ 0 ความคิดเห็น/ใน / โดย
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
รัฐพหุชนชาติโบลิเวีย

Estado Plurinacional de Bolivia (สเปน)
Puliwya Mamallaqta (เกชัว)
Wuliwya Suyu (ไอมารา)
Tetã Hetãvoregua Mborivia (กวารานี)
image
ธงชาติ
image
ตราแผ่นดิน
คำขวัญ: "ความเป็นหนึ่งเดียวคือพลัง"
(สเปน: La Unión es la Fuerza)
เพลงชาติ: "เพลงชาติโบลิเวีย"
ธงควบคู่
วีพาลา
image
image
ที่ตั้งของ ประเทศโบลิเวีย  (เขียว)

ในทวีปอเมริกาใต้  (เทา)

เมืองหลวงซูเกร (ตามรัฐธรรมนูญและฝ่ายตุลาการ)
ลาปาซ (ฝ่ายบริหารและฝ่ายนิติบัญญัติ)
เมืองใหญ่สุดซานตากรุซเดลาซิเอร์รา
17°48′S 63°10′W / 17.800°S 63.167°W / -17.800; -63.167
ภาษาราชการ
  • สเปน
  • เกชัว
  • ไอมารา
  • กวารานี
  • และอีก 33 ภาษา (ทั้งหมดเป็นภาษาพื้นเมือง)
ภาษาอื่น ๆ
กลุ่มชาติพันธุ์
(ค.ศ. 2009)
  • 68% เมสติโซ (ลูกผสมระหว่างชนผิวขาวกับชนพื้นเมือง)
  • 20% ชนพื้นเมือง
  • 5% ชนผิวขาว
  • 2% โชโล
  • 1% ชนผิวดำ
  • 1% อื่น ๆ
  • 3% ไม่ระบุ
ศาสนา
(ค.ศ. 2018)
การปกครองรัฐเดี่ยว สาธารณรัฐระบบประธานาธิบดี
• ประธานาธิบดี
ลุยส์ อาร์เซ
• รองประธานาธิบดี
ดาบิด โชเกวังกา
• ประธานวุฒิสภา
อันโดรนิโก โรดริเกซ
• ประธานสภาผู้แทนราษฎร
โอร์มา ยูยรา
สภานิติบัญญัติสภานิติบัญญัติพหุชนชาติ
วุฒิสภา
สภาผู้แทนราษฎร
เอกราช 
จากสเปน
• ประกาศ
6 สิงหาคม ค.ศ. 1825
• ได้รับการรับรอง
21 กรกฎาคม ค.ศ. 1847
• รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน
7 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 2009
พื้นที่
• รวม
1,098,581 ตารางกิโลเมตร (424,164 ตารางไมล์) (อันดับที่ 27)
• แหล่งน้ำ (%)
1.29
ประชากร
• ค.ศ. 2019 ประมาณ
11,428,245 (อันดับที่ 83)
• ความหนาแน่น
10.4 ต่อตารางกิโลเมตร (26.9 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 224)
จีดีพี (อำนาจซื้อ) ค.ศ. 2019 (ประมาณ)
• รวม
89.018 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 88)
7,790 ดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 123)
จีดีพี (ราคาตลาด) ค.ศ. 2019 (ประมาณ)
• รวม
40.687 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 90)
3,823 ดอลลาร์สหรัฐ (อันดับที่ 117)
จีนี (ค.ศ. 2019)image 41.6
ปานกลาง
เอชดีไอ (ค.ศ. 2019)image 0.718
สูง · อันดับที่ 107
สกุลเงินโบลิเบียโน (BOB)
เขตเวลาUTC−4 (BOT)
รูปแบบวันที่วว-ดด-ปปปป
ขับรถด้านขวามือ
รหัสโทรศัพท์+591
โดเมนบนสุด.bo

โบลิเวีย (สเปน: Bolivia, ออกเสียง: [boˈliβja] ) หรือชื่ออย่างเป็นทางการว่า รัฐพหุชนชาติโบลิเวีย (Estado Plurinacional de Bolivia) เป็นประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเลทางตอนกลาง-ตะวันตกของทวีปอเมริกาใต้ เมืองหลวงตามรัฐธรรมนูญคือซูเกร ในขณะที่ที่ตั้งรัฐบาลและเมืองหลวงฝ่ายบริหารคือลาปาซ ส่วนเมืองที่ใหญ่ที่สุดและศูนย์กลางอุตสาหกรรมหลักคือซานตากรุซเดลาซิเอร์ราซึ่งตั้งอยู่ใน ยาโนสโอริเอนตาเลส หรือที่ราบทางภาคตะวันออกของประเทศ

รัฐเอกราชโบลิเวียเป็นรัฐเดี่ยวที่แบ่งออกเป็นเก้าแคว้นตามรัฐธรรมนูญ มีลักษณะภูมิประเทศหลากหลายตั้งแต่ยอดเขาต่าง ๆ ของเทือกเขาแอนดีสทางภาคตะวันตก ไปจนถึงที่ลุ่มทางภาคตะวันออกซึ่งตั้งอยู่ภายในลุ่มน้ำแอมะซอน มีอาณาเขตจรดบราซิลทางทิศเหนือและทิศตะวันออก จรดปารากวัยทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ จรดอาร์เจนตินาทางทิศใต้ จรดชิลีทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ และจรดเปรูทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ พื้นที่หนึ่งในสามของประเทศตั้งอยู่บริเวณเทือกเขาแอนดีส ด้วยเนื้อที่ 1,098,581 ตารางกิโลเมตร (424,164 ตารางไมล์) โบลิเวียจึงเป็นประเทศที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับที่ 5 ในอเมริกาใต้ รองจากบราซิล, อาร์เจนตินา, เปรู และโคลอมเบีย (และเป็นหนึ่งในสองประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเลในทวีปอเมริการ่วมกับปารากวัย) มีขนาดใหญ่เป็นอันดับที่ 27 ของโลก เป็นประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเลที่ใหญ่ที่สุดในซีกโลกใต้ และเป็นประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเลที่ใหญ่เป็นอันดับที่ 7 ของโลก รองจากคาซัคสถาน, มองโกเลีย, ชาด, ไนเจอร์, มาลี และเอธิโอเปีย

ประชากรของโบลิเวียซึ่งมีจำนวนประมาณ 11 ล้านคน มีลักษณะเป็นพหุชาติพันธุ์ซึ่งรวมถึงชาวอเมรินเดียน, ชาวเมสติโซ, ชาวยุโรป, ชาวเอเชีย และชาวแอฟริกา ภาษาสเปนเป็นภาษาราชการและเป็นภาษาหลักของประเทศ แม้ว่าภาษาพื้นเมือง 36 ภาษาจะมีสถานะเป็นภาษาราชการเช่นกัน ภาษาที่ใช้กันมากที่สุดในจำนวนนี้คือภาษากวารานี, ภาษาไอมารา และภาษาเกชัว

ในสมัยก่อนการเข้ามาของสเปน ภูมิภาคแอนดีสของโบลิเวียเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิอินคา ในขณะที่ที่ลุ่มทางภาคเหนือและภาคตะวันออกเป็นที่อยู่อาศัยของเผ่าชนอิสระเผ่าต่าง ๆ ผู้พิชิตชาวสเปนที่เดินทางมาจากกุสโกและอาซุนซิออนเข้าควบคุมภูมิภาคนี้ในคริสต์ศตวรรษที่ 16 ในช่วงที่เป็นอาณานิคมสเปน โบลิเวียอยู่ในเขตอำนาจศาลอุทธรณ์หลวงชาร์กัส สเปนเสริมสร้างความมั่งคั่งของตนจากแร่เงินที่ขุดได้จากเหมืองในโบลิเวียส่วนหนึ่ง หลังจากมีการเรียกร้องเอกราชเป็นครั้งแรกใน ค.ศ. 1809 ก็เกิดสงครามที่กินเวลานาน 16 ปีก่อนจะมีการสถาปนาสาธารณรัฐซึ่งได้รับการตั้งชื่อตามซิมอน โบลิบาร์ ตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 19 ไปจนถึงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 โบลิเวียสูญเสียดินแดนรอบนอกหลายแห่งให้แก่ประเทศเพื่อนบ้าน รวมทั้งสูญเสียชายฝั่งทะเลให้แก่ชิลีใน ค.ศ. 1879 โบลิเวียยังรักษาเสถียรภาพทางการเมืองไว้ได้จนกระทั่ง ค.ศ. 1971 เมื่ออูโก บันเซร์ ได้รับการสนับสนุนจากสำนักข่าวกรองกลางสหรัฐให้ก่อรัฐประหารที่แทนที่รัฐบาลสังคมนิยมของฆวน โฆเซ ตอร์เรส ด้วยเผด็จการทหารที่นำโดยบันเซร์ ตอร์เรสถูกสังหารในบัวโนสไอเรสโดยหน่วยสังหารของฝ่ายขวาใน ค.ศ. 1976 ระบอบบันเซร์ได้ปราบปรามฝ่ายค้านซึ่งเป็นฝ่ายซ้ายและฝ่ายสังคมนิยมรวมถึงผู้เห็นต่างในรูปแบบอื่น ๆ ส่งผลให้มีการทรมานและการสังหารพลเมืองโบลิเวียไปจำนวนหนึ่ง บันเซร์ถูกขับออกจากตำแหน่งใน ค.ศ. 1978 และหลังจากนั้นก็กลับมาเป็นประธานาธิบดีที่ได้รับการเลือกตั้งตามระบอบประชาธิปไตยระหว่าง ค.ศ. 1997–2001

โบลิเวียสมัยใหม่เป็นสมาชิกกฎบัตรของสหประชาชาติ, กองทุนการเงินระหว่างประเทศ, ขบวนการไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด,องค์การนานารัฐอเมริกา, องค์การสนธิสัญญาความร่วมมือแอมะซอน, ธนาคารกลางแห่งอเมริกาใต้, พันธมิตรโบลิบาร์เพื่อประชาชนอเมริกาของเรา และสหภาพประชาชาติอเมริกาใต้ โบลิเวียยังคงเป็นประเทศที่ยากจนที่สุดเป็นอันดับที่ 2 ในอเมริกาใต้ แต่ก็สามารถลดอัตราความยากจนและมีระบบเศรษฐกิจที่เติบโตเร็วที่สุดในอเมริกาใต้ (ในแง่ผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ) ประเทศนี้เป็นประเทศกำลังพัฒนาที่มีดัชนีการพัฒนามนุษย์อยู่ในระดับสูง กิจกรรมทางเศรษฐกิจที่สำคัญ ได้แก่ เกษตรกรรม, การป่าไม้, การประมง, การทำเหมืองแร่ และการผลิตสินค้าอย่างสิ่งทอ, เสื้อผ้า, โลหะกลั่น และปิโตรเลียมกลั่น โบลิเวียอุดมไปด้วยแร่ธาตุต่าง ๆ เช่น เงิน, ดีบุก, ลิเทียม, ทองแดง เป็นต้น

ประวัติศาสตร์

]

ยุคก่อนประวัติศาสตร์

]
image
วัดกาลาสาสะยะแห่งแคว้นติวานากู (200 ปีก่อนคริสตกาล)

ประเทศที่ปัจจุบันรู้จักกันในชื่อโบลิเวีย ถูกยึดครองมานานกว่า 2,500 ปีแล้ว ก่อนที่ชาวไอย์มาราจะเดินทางมาถึง อย่างไรก็ตามชาวไอย์มาราในปัจจุบันเชื่อมโยงกับอารยธรรมโบราณของระบอบติวานากูซึ่งมีเมืองหลวงอยู่ที่ตีวานากูทางตะวันตกของโบลิเวีย เมืองหลวง ตีวานากู มีอายุย้อนกลับไปถึงปี 1500 ก่อนคริสตกาล เมื่อครั้งที่ยังเป็นหมู่บ้านเล็กๆ ที่มีฐานเศรษฐกิจจากการเกษตร

ชุมชนไอย์มาราเติบโตเป็นเมืองใหญ่ระหว่าง ค.ศ. 600 ถึง ค.ศ. 800 และกลายเป็นมหาอำนาจระดับภูมิภาคที่สำคัญในเทือกเขาแอนดีส ตอนใต้จากลาปาซจากการประมาณการเบื้องต้น เมืองนี้ครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 6.5 ตารางกิโลเมตร (2.5 ตารางไมล์) ในช่วงรุ่งเรืองที่สุด และมีประชากรระหว่าง 15,000 ถึง 30,000 คน อย่างไรก็ตาม ในปี ค.ศ. 1996 มีการใช้ภาพถ่ายดาวเทียมเพื่อทำแผนที่แสดงขอบเขตของ suka kollus (พื้นที่เกษตรยกระดับที่ถูกน้าทท่วม) ที่ยังคงอนุรักษ์ไว้ทั่วทั้งสามหุบเขาหลักของ ตีวานากู โดยผลลัพธ์ชี้ให้เห็นว่ามีความสามารถในการรองรับประชากรอยู่ที่ประมาณ 285,000 ถึง 1,482,000 คน[16]

ประมาณ ค.ศ. 400 ตีวานากู ได้เปลี่ยนจากการเป็นอำนาจที่มีอิทธิพลในระดับท้องถิ่นไปสู่รัฐ 'นักล่า' (predatory state) โดยขยายอิทธิพลของตนอย่างก้าวร้าวเข้าสู่ ยังกัส และนำวัฒนธรรมและวิถีทางของตนไปสู่ผู้คนใหม่ในเปรู โบลิเวีย และชิลี อย่างไรก็ตาม Tiwanaku ไม่ใช่วัฒนธรรมที่ใช้ความรุนแรงหรือกดขี่ เพื่อขยายอิทธิพล รัฐได้ใช้ความชาญฉลาดทางการเมืองอย่างยิ่งใหญ่ สร้างอาณานิคม ส่งเสริมข้อตกลงการค้าในท้องถิ่น (ซึ่งทำให้วัฒนธรรมอื่นๆ ค่อนข้างพึ่งพา) และจัดตั้งลัทธิบูชาของรัฐ

เมื่อปริมาณฝนลดลงอย่างต่อเนื่อง แหล่งอาหารสำรองก็ลดลง ส่งผลให้ชนชั้นนำสูญเสียอำนาจ ตีวานากูจึงล่มสลายไปราวปี ค.ศ. 1000 พื้นที่ดังกล่าวจึงไม่มีผู้คนอาศัยอยู่เป็นเวลาหลายศตวรรษหลังจากนั้น[20]

ระหว่างปี ค.ศ. 1438 ถึง 1527 จักรวรรดิอินคาได้ขยายตัวจากเมืองหลวงที่เมืองกุสโกโดยสามารถควบคุมพื้นที่ส่วนใหญ่ที่ปัจจุบันคือเทือกเขาแอนดิสของโบลิเวีย และขยายการควบคุมไปจนถึงขอบเขตของลุ่มแม่น้ำอเมซอน

เศรษฐกิจ

]

ด้วยแรงขับเคลื่อนหลักจากทรัพยากรธรรมชาติ โบลิเวียได้กลายเป็นผู้นำระดับภูมิภาคในการวัดการเติบโตทางเศรษฐกิจ เสถียรภาพทางการคลัง และทุนสำรองระหว่างประเทศ แม้ว่าจะยังคงถือเป็นประเทศที่ยากจนมาโดยตลอด ผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (GDP) ของโบลิเวียในปี 2012 มีมูลค่ารวม 27.43 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ ณ อัตราแลกเปลี่ยนอย่างเป็นทางการ และ 56.14 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ ณ ความเท่าเทียมของอำนาจซื้อ แม้จะมีความพ่ายแพ้ทางการเมืองหลายครั้ง แต่ระหว่างปี 2006 ถึง 2009 รัฐบาลของโมราเลสกลับกระตุ้นการเติบโตที่สูงกว่าช่วงเวลาใดๆ ในรอบ 30 ปีก่อนหน้า การเติบโตนี้มาพร้อมกับความเหลื่อมล้ำที่ลดลงในระดับปานกลาง

การแบ่งเขตการปกครอง

]
image
แผนที่เขตการปกครองของโบลิเวีย

โบลิเวียแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 9 แคว้น (departamento) ชื่อเมืองหลักอยู่ในวงเล็บ

  • เบนิ (ตรินิดัด)
  • ชูกิซากา (ซูเกร)
  • โกชาบัมบา (โกชาบัมบา)
  • ลาปาซ (ลาปาซ)
  • โอรูโร (โอรูโร)
  • ปันโด (โกบิฆา)
  • โปโตซี (โปโตซี)
  • ซานตากรุซ (ซานตากรุซ)
  • ตาริฆา (ตาริฆา)

แต่ละแคว้นแบ่งออกเป็นจังหวัด (provincia)

อ้างอิง

]
  1. "Moneda de 10 Centavos" [10 Cent Coins] (ภาษาสเปน). Central Bank of Bolivia. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 28 April 2007. สืบค้นเมื่อ 28 January 2014.
  2. "Nueva Constitución Política Del Estado > PRIMERA PARTE > TÍTULO I > CAPÍTULO PRIMERO > Modelo De Estado: Ley de Bolivia". JUSTIA Bolivia (ภาษาสเปนแบบยุโรป). เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 25 February 2017. สืบค้นเมื่อ 24 February 2017.
  3. "South America :: Bolivia". The World Factbook. Central Intelligence Agency. สืบค้นเมื่อ 25 March 2017.
  4. Religion affiliation in Bolivia as of 2018. Based on Latinobarómetro. Survey period: 15 June to 2 August 2018, 1,200 respondents.
  5. "Report for Selected Countries and Subjects". International Monetary Fund. สืบค้นเมื่อ 29 August 2020.
  6. "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org. สืบค้นเมื่อ 29 August 2020.
  7. "GINI index (World Bank estimate) – Bolivia". World Bank. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 11 August 2018. สืบค้นเมื่อ 17 June 2021.
  8. Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. สืบค้นเมื่อ 16 December 2020.
  9. Gaceta Oficial de Bolivia (2009). "Decreto Supremo N° 0048". gacetaoficialdebolivia.gob.bo. สืบค้นเมื่อ 2017-04-10.
  10. "South America :: Bolivia — The World Factbook - Central Intelligence Agency". www.cia.gov. สืบค้นเมื่อ 2020-11-23.
  11. "Salem Press". 2013-08-25. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2013-08-25. สืบค้นเมื่อ 2020-11-23. {{cite web}}: ระบุ |accessdate= และ |access-date= มากกว่าหนึ่งรายการ (help); ระบุ |archivedate= และ |archive-date= มากกว่าหนึ่งรายการ (help); ระบุ |archiveurl= และ |archive-url= มากกว่าหนึ่งรายการ (help)
  12. "Non-Aligned Movement (NAM) - The Nuclear Threat Initiative". สืบค้นเมื่อ 19 October 2021.
  13. Kolata 1993.
  14. Fagan 2001, p. 203.
  15. Kolata 1993, p. 145.
  16. Kolata 1996, p. [ต้องการเลขหน้า].
  17. "Tiwanaku, Bolivia - Crystalinks". www.crystalinks.com. สืบค้นเมื่อ 2025-05-16.
  18. McAndrews, Timothy L.; Albarracin-Jordan, Juan; Bermann, Marc (1997). "Regional Settlement Patterns in the Tiwanaku Valley of Bolivia". Journal of Field Archaeology. 24 (1): 67–83. doi:10.2307/530562. ISSN 0093-4690. JSTOR 530562.
  19. "Rise and Fall". Tiwanaku (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2025-05-16.
  20. Kolata 1993, p. [ต้องการเลขหน้า].
  21. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ auto3
  22. Weisbrot, Mark; Ray, Rebecca & Johnston, Jake (December 2009). "Bolivia: The Economy During the Morales Administration". CEPR – Center for Economic and Policy Research. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 12 November 2010. สืบค้นเมื่อ 18 November 2010.

แหล่งข้อมูลอื่น

]
  • เว็บท่าของรัฐบาลโบลิเวีย เก็บถาวร 2008-09-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (สเปน)
  • [1] เก็บถาวร 2011-08-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน จากเว็บไซต์กระทรวงต่างประเทศ
  • ข้อมูลประเทศโบลิเวีย เก็บถาวร 2018-12-25 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน จากเดอะเวิลด์แฟกต์บุก (อังกฤษ)
  • ข้อมูลประเทศโบลิเวีย จากสารานุกรมบริทานิกา (อังกฤษ)

วิกิพีเดีย, วิกิ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, มือถือ, โทรศัพท์, แอนดรอยด์, ไอโอเอส, แอปเปิ้ล, สมาร์ทโฟน, พีซี, เว็บ, คอมพิวเตอร์, ข้อมูลเกี่ยวกับ ประเทศโบลิเวีย, ประเทศโบลิเวีย คืออะไร? ประเทศโบลิเวีย หมายความว่าอะไร?

คุณอาจชอบ
0 ตอบกลับ

ฝากคำตอบ

ต้องการเข้าร่วมการสนทนาหรือไม่?
คุณสามารถร่วมเขียนได้!

เขียนคำตอบ

ช่องที่จำเป็นถูกทำเครื่องหมายด้วยดาว *